29 Ekim Cumhuriyet Bayramı

29 Ekim 1923’te ülkemizde Cumhuriyet ilan edilmiştir. 29 Ekim ulusal bayram günüdür. Her yıl cumhuriyet yönetiminin ilanını, 29 Ekim günü Cumhuriyet Bayramı olarak coşkuyla kutlarız.

Cumhuriyet yönetiminden önce, Osman Bey tarafından 1299’da Söğüt’de kurulan Osmanlı İmparatorluğu vardı. Osmanlı’da ipmaratorluğun başındaki kişiye ‘padişah’ denirdi.

Eskiden ülkelerde tek kişi egemendi. Ülkelerini diledikleri gibi yöneten bu kişilere padişah, şah, hakan, sultan denirdi. Yönetim çoğu zaman babadan oğula geçerdi. Böyle tek kişinin denetimsiz yönetimine ‘mutlakiyet’ denir. Mutlakiyet yönetiminde egemenlik tek bir kişidedir.

Mutlakıyetle yönetilen ülkelerde bir zaman sonra hakana, padişaha, şaha yardımcı olsun diye meclis kuruldu. Meclis üyeleri halkın dileklerini yöneticiye duyurur, yasa tasarısını hazırlardı. Bu yasa taslakları hakan, padişah, şah tarafından benimsendiğinde yasalaşırdı. Bu yönetim biçimine de ‘Meşrutiyet’ denir. Ancak meclisin yetkileri genel olarak çok sınırlıdır. Osmanlı İmparatolruğu’nda 1876 ve 1908 yıllarında iki kez meşrutiyet ilan edilmiştir.

Bir diğer yönetim biçimi ‘cumhuriyet’ tir. Cumhuriyet’te egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Vatandaşlar kendini yönetme yetkisini temsilcileri, yani seçtiği milletvekilleri aracılığı ile kullanır. Cumhuriyet yönetiminde yurttaşların seçme ve seçilme hakkı vardır. Seçilen temsilciler yasalar yapar, yöneticileri vatandaşlar adına denetler. Vatandaşlar dilerlerse seçimlerde yöneticilerini değiştirirler.