Çocukların okul döneminde en zor uyum sağladığı durumların başında, sabah erken kalkmak geliyor. Çocukların erken kalkma alışkanlığı edinebilmesi için ebeveynlerin kararlı olması önem taşıyor.
Amerikan Ulusal Uyku Vakfı’na göre, okul öncesi çocukların 10-13 saat; ilköğretim çağındaki çocukların ise 9-11 saat uyuması gerekiyor. Birkaç gün, çocuğun normal süreden az uyuması, “uyku borcu” denen durumu ortaya çıkarıyor. Bununla birlikte, yeterince uyumamak, çocuklarda; fiziksel, zihinsel ve ruhsal hastalıklara neden olabiliyor. Dolayısıyla çocukların, sabah erken kalkabilmesi için ilk şart, akşam erken uyuması, oluyor.
Görsel: National Sleep Foundation
1.Çocuğa Erken Yatma Alışkanlığı Kazandırın
Çocuklar, özellikle tatil zamanlarında geç uyuması, uyku düzenlerinin bozulmasına yol açabiliyor. Hafta sonları, birkaç saat geç uyuyan çocuk, birkaç saat geç kalktığı gibi; okulun açık olduğu günlerde bu düzene geri dönmek zorlaşabiliyor. Bunun yanı sıra, akşam geç saatlere kadar televizyon izlenmesi, çocuğun uyumak istememesine yol açıyor.
Ne Yapmalısınız?
- Çocuğun, haftanın her günü erken yatma alışkanlığı edinmesini sağlayın. Akşam yatağa girme saatini, bir saatten fazla geciktirmeyin.
- Hafta içi, televizyon izleme alışkanlığınızı azaltmaya çalışın. Evdeki herkesin eğlendiğini düşünen çocuğun, uyumak istemeyeceğini unutmayın.
- Uyuması için çocuğa sürekli baskı yapmayın.
- Çocuğun uyuma saati geldiğinde, evdeki gürültüyü minimuma indirmeye çalışın.
Okul öncesi çocuklarda, sorumluluk duygusunu artırmak mümkün olmayabilir. Ancak ilkokul ve ortaokul çağındaki çocukların, sorumluluk duygusu kazanması önemlidir. Çocuğun; ağlaması, okula gittiğinde mutsuz olması ya da evde ebeveynleri ile kalmak istemesi gibi sebepler karşısında kararsız olmanız, çocuğun okula gitme sorumluluğunun azalmasına ve okula gitmeyi keyfi bir durum gibi algılamasına yol açabilir.
Ne Yapmalısınız?
- Okula gitme konusunda taviz vermeyin. Çocuk, okula geç kalmış olsa dahi, okula gitmesini sağlayın.
- Geç kaldığında, çocuğu okula siz bırakıyorsanız, bu konuda çocuğa fazla güven vermeyin. Geç kalırsa, ebeveyninin durumu kotaracağını düşünen çocuk, sorumluluk duygusunu daha geç kazanır.
- Okula gitmenin eğlenceli olmak zorunda olmadığını ve sıkıcı olsa dahi çocuğun okula gitmek zorunda olduğunu açık bir şekilde anlatın.
3. Sabah Nasıl Uyandırdığınıza Dikkat Edin
Eğer çocuğunuzu, sabah siz uyandırıyorsanız, uyandırma yönteminize dikkat etmeniz gerektiğini bilmelisiniz. Eleştirerek, fiziksel müdahalede bulunarak ya da yalvarır bir şekilde çocuğu uyandırmaya çalışıyorsanız, yönteminizi değiştirmelisiniz. Sarsma ya da dürtme gibi fiziksel müdahaleler ile eleştirel sözler çocuğun enerjisi düşük bir şekilde uyanmasına yol açabilir. Bunun yanı sıra, endişeli ve tedirgin bir ruh hali de çocuğu olumsuz etkiler.
Ne Yapmalısınız?
- Çocuğun uyanmasını sağlamak için, günün başladığını vurgulayın. Camları ve perdeleri açın, hafif bir müzik çalın.
- Çocuğunuzu uyandırmaya giderken, güne hazır olun. Eğer siz de evden sabah çıkıyorsanız, hazırlanarak çocuğun yanına gidin. Evde kalmaya devam ediyorsanız, uykulu görünmediğinizden emin olun.
- Çocukları sevgiyle uyandırın. Henüz uyanmaktayken, çocuğunuza ilgi göstermeniz ve kendisini değerli hissettirmeniz, iyi hissetmesini ve kesinlikle daha hızlı kalkmasını sağlayacaktır.
4. Çocuğunuzun Tam Olarak Uyanmasını Sağlayın
Uyanmak, yataktan kalkmış olmak değil. Hal Elrod’un başarılı kitabı The Miracle Morning’e göre etkin bir uyanma için, bir bardak su içme, dişlerini fırçalama ve üzerini giyinme şart. Bu yöntemlere güvenebilir ya da çocuğunuzun karakterine göre, etkin uyunma sağlayacak yollar deneyebilirsiniz. Çocuğun tam olarak uyanamaması, hem kahvaltının verimsiz geçmesine yol açabilir hem de çocuğun kendini güne hazır hissetmemesine yol açabilir.
Ne Yapmalısınız?
- Uyandıktan sonra, çocuğun yeniden yatağına girmesini engelleyin.
- Yataktan çıktıktan sonra, çocuğun ellerini ve yüzünü yıkamasını sağlayın.
- Çocuğun, kıyafetini değiştirdikten sonra, kahvaltıya oturmasını teşvik edin. (Tabii, üzerini kirletmeyecekse.)
Çocuğun başarılı olduğu konuları takdir etmek, oldukça önemlidir. Erken uyandığı günlerce, çocuğa daha fazla ilgi göstermek ya da geç uyandığı günlerde çocuğu cezalandırmak yanlış bir davranıştır. Ancak çocuğun doğru ve yanlış alışkanlıkları özümseyebilmesi için, erken uyandığı zamanlarda takdir edilmesi ve geç uyandığı zamanlarda bunun sebeplerinin konuşulması önemlidir.
Ne Yapmalısınız?
- Çocuğunuzun erken uyanmanın avantajlarını fark etmesini sağlayın. Telaş ve endişe yok. İstediği gibi kahvaltı edebilir.
- Takdir etmeyi unutmayın. Erken uyanma alışkanlığı kazandığı için çocuğunuza bir hediye de alabilirsiniz. Başarıları özendirmek, her zaman önemlidir.
- Çocuğunuzun sabah neşesine katkı bulunmaya çalışın. Unutmayın, güne mutlu ya da mutsuz başlamak, genellikle sizin tercihinizdir.
Okul Öncesi Çocukları Uyandırma
Okul öncesi çocukların sabah erken uyanmasını sağlamak için, oyunlardan yararlanabilirsiniz. 3-5 yaş aralığındaki çocuklar, yeterince uyuduklarında (ortalama 11-13 saat) genellikle uyanma konusunda zorluk yaşamazlar. Eğer 6 yaşından küçük çocuğunuz, yeteri kadar uyuduğu halde, erken uyanamıyorsa, doktora danışmanız önemlidir.
Okul öncesi çocuklar, genellikle uyanma konusunda değil, okula gitme konusunda sorun yaşar. Çocuğun okula istekli bir şekilde gitmesini sağlamak için, çocuğu oyun oynamaya teşvik edebilir ya da eşyalarla motive edebilirsiniz. Örneğin, sevdiği bir çizgi karakterin figürüne sahip olan çanta ya da kalemlik hediye edebilirsiniz.
Mesafeli Olmadan, Kararlı Olabilirsiniz
Çocuğuyla çok yakın ilişki ve bağ kuran ebeveynler, kararlı olma konusunda sorun yaşayabiliyor. Çocuğun erken kalkamaması durumunda, çocuğu mazur görme ya da biraz daha uyumasını sağlamaya çalışma gibi davranışlar, ciddi sorunlara yol açabilir. Çocuğunuzla aranızda mesafe olmadan da kararlı davranabileceğinizi ve taviz vermeniz durumunda, çocuğun sorumluluk duygusunun gelişmeyeceğini unutmamalısınız.