Çocuklarda obezite konusunda bilinmesi gereken her şey. Çocuğun obez olduğu nasıl anlaşılır? Tedavi için ne yapılabilir?
Bugün, gelişmiş ülkelerdeki 4 çocuğun yaklaşık 1’i aşırı kilolu veya obezdir. Bu fazla kilolar çocukları diyabet, kalp hastalığı ve astım gibi ciddi sağlık problemleri geliştirme riskine sokar. Çocukluk çağı obezitesi de duygusal bir zorunluluktur. Fazla kilolu çocuklar genellikle diğer çocuklara ayak uydurmada ve spor etkinliklerine katılmakta zorlanırlar. Diğer çocuklar onları dışlayabilir. Obezite düşük özgüvene, olumsuz beden imajına ve hatta depresyona sebep olabilir.
Çocuğunuzun kilosu ile mücadelesini izliyorsanız, yalnız veya çaresiz hissedebilirsiniz; gerçekte yalnız değilsiniz. Çocuklarınıza yardım etmek için yapabileceğiniz çok şey var. Çocuklarda obezite problemini ve aşırı kiloyu mümkün olduğunca erken teşhis etmek, yaşlandıkça ciddi tıbbi durumlar gelişme riskini azaltabilir. Ve bütün aileyi dahil ederek, kilo problemleri ve şişmanlık döngüsünü kırabilir, çocuğunuzun fiziksel ve zihinsel sağlığını artırabilir ve yiyeceklerle sağlıklı bir ilişki kurmalarına yardımcı olabilirsiniz. Çocuğunuzun kilosu ne olursa olsun, onları sevdiğinizi ve yapmak istediklerinin sağlıklı ve mutlu olmalarına yardımcı olmak olduğunu söyleyin.
Çocuğun Obez Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Çocuklar farklı zamanlarda farklı oranlarda büyürler, bu nedenle bir çocuğun fazla kilolu olup olmadığını söylemek her zaman kolay değildir. Vücut kitle indeksi, bir çocuğun ne kadar vücut yağının olduğunu tahmin etmek için boy ve kilo ölçümlerini kullanır. Fakat vücut kitle indeksi iyi bir yöntem olsa da vücut yağının mükemmel olarak belirlemez. Çocukların hızlı büyüme dönemleri yaşadığı zamanlarda yanıltıcı olabilir.
Bu durumda çocuğunuzun obez olup olmadığının belirlenebilmesi için doktorun daha fazla değerlendirme ve tarama yapması gerekebilir.
Çocuklarda Aşırı Kilonun Sebepleri
Çocukların ilk başta nasıl aşırı kilo aldıklarını anlamak, döngüyü kırmaya yönelik önemli bir adımdır. Çocuklarda obezite çoğunlukla, çok fazla yemek yemekten ve çok az egzersiz yapmaktan kaynaklanır. Çocukların sağlıklı büyüme ve gelişmesini desteklemek için yeterli yiyeceğe ihtiyacı vardır. Ancak gün boyunca yaktıklarından daha fazla kalori aldıklarında sonuç kilo alımıdır.
- Meşgul ailelerde yemek düzeninin olmaması
- Ucuz, yüksek kalorili fast food ve abur cuburlara kolay erişim
- Büyük porsiyonlar
- Şekerli içecek ve gıda tüketimi
- Dışarıda aktif olarak daha az zaman harcayan ve televizyon izlerken, video oyunu oynayan daha fazla zaman harcayan çocuklar
- Okulda spor aktivitelerinden kaçınmak
Doğru Sanılan Yanlışlar
Efsane 1: Çocukluk çağı obezitesi genetiktir, yani yapabileceğiniz hiçbir şey yok.
Gerçek: Bir kişinin genleri etkilidir, fakat bu denklemin sadece küçük bir kısmıdır. Her ne kadar bazı çocuklar diğerlerinden daha fazla kilo almaya eğilimli olsalar da, bu onların kilo problemlerine tümüyle eğilimli oldukları anlamına gelmez. Çocukların çoğu doğru beslenirler ve egzersiz yaparlarsa, sağlıklı bir kiloyu koruyabilirler.
Efsane 2: Obez veya fazla kilolu çocuklar diyet yapmalıdır.
Gerçek: Çocuğunuzun doktoru tarafından aksi belirtilmediği sürece, çocuklukta obezite tedavisi kilo kaybına yönelik değildir. Amaç, çocuğunuzun ideal kilosunda büyümesini sağlamak için kilo alımını yavaşlatmak veya durdurmak olmalıdır.
Efsane 3: Obez çocuk, obez bir yetişkin olur.
Gerçek: Çocuklarda obezite her zaman yetişkinlikte obeziteye yol açmaz, ancak riskleri çarpıcı şekilde yükseltir. Okul öncesi veya ilkokul sırasında herhangi bir zamanda fazla kilolu olan çocukların çoğunluğu, ergenliğe girerken hala fazla kilolu olurlar. Ancak bu değiştirilebilir.
Örnek Olun
- Yerken: Çocuğunuza, yerken yediğiniz sağlıklı yiyecekleri anlatın. “Sarımsak soslu brokoli yiyorum.”
- Yemek pişirirken: Çocuklarınızın önünde pişirin. Daha da iyisi, onlara mutfakta yaşa uygun bir iş verin. Onlara ne yaptığınızı ve neden vücudunuz için iyi olduğunu anlatın.
- Egzersiz yaparken: Her gün bir şekilde egzersiz yapın. Çocuklarınıza ne yaptığınızı söyleyin ve onları size katılmaları için davet edin.
- Boş zamanlarınızda: Ekranlardan kaçının. TV ya da bilgisayardan uzak olan çocuk vaktini daha çok hareket etmeye ayırabilir.
Sağlıklı Yiyecekleri Tercih Edin
Ailenizin yeme alışkanlıklarında büyük değişiklikler yapmanız gerekebilir, fakat her şeyi bir kerede değiştirmek genellikle vazgeçmenize neden olur. Bunun yerine, sağlıklı beslenmeye doğru küçük, kademeli adımlar atmaya başlayın. Küçük değişiklikler alışkanlık kazandıkça, daha sağlıklı seçimler eklemeye devam edebilirsiniz.
Çeşitli meyve ve sebzelerin tüketimi konusunda çocuğunuzu teşvik edin. Meyve salataları hazırlayın. Sebze seçeneklerini artırın.
Kahvaltıyı öncelikli hale getirin. Kahvaltı yapan çocukların, günün ilk öğününü atlayanlardan daha kilolu veya obez olma olasılığı daha düşüktür. Yulaf ezmesi, taze meyve, lifli ve şekersiz tam tahıl gevrekleri ve şekerli tahıllar, çörek veya tost yerine az yağlı süt gibi sağlıklı seçimlere odaklanmak önemlidir.
Çocuğunuzun yediği şeker ve tatlı miktarını azaltmak savaşın yalnızca bir parçasıdır. Şeker; ekmek, konserve çorbalar, makarna sosu, hazır patates püresi, dondurulmuş yemekler, az yağlı yemekler, fast food ve ketçap kadar çeşitli yiyeceklerin içinde de vardır. Etiketleri kontrol edin ve düşük şekerli ürünleri tercih edin ve konserve ürünler yerine taze veya dondurulmuş malzemeler kullanın.
Yemek düzeni oluşturun. Eğer çocuklarınız sadece belirli zamanlarda yiyecek alabileceklerini bilirlerse, aldıklarında ne alırlarsa onları yeme olasılıkları o kadar fazla olacaktır.
Dışarıda yemek yemeyi sınırlayın. Dışarıda yemek yemek zorunda kalırsanız, fast-food yemekten kaçının.
Porsiyon Boyutunu Küçültün
- Normal bir porsiyon boyutunun nasıl göründüğünü öğrenin. Siz ve ailenizin yemek yemeye alıştığı porsiyon boyutları iki veya üç porsiyona eşit olabilir. Kalorileri kontrol altında tutmak için, bazı bölümleri yumruğunuzun büyüklüğü ile sınırlandırmaya çalışın.
- Yiyecek etiketlerini okuyun. Servis büyüklüğü ve kaloriler hakkında bilgiler ambalajın arkasında bulunur.
- Daha küçük tabak kullanın. Bölümleri daha büyük görünecek ve küçük kaseler veya tabaklar kullandığınızda daha az yersiniz.
- Yiyecekleri büyük paketlerden daha küçük kaplara bölün. Paket büyüdükçe, daha fazla insan farkında olmadan yemek yeme eğilimindedir.
- Peynir, pizza veya çikolata gibi yüksek kalorili yiyecekleri daha küçük parçalara ayırın ve çocuğunuza daha az parça verin.
Çocuklar için Egzersiz Fikirleri
Aktif iç mekan oyunlarını oynayın. Ev içinde hoplayıp zıplamasına izin verin. Oradan oraya koştursun. Siz de ona eşlik edin.
Dans, kaykay, futbol, bowling veya tenise benzeterek ayakta durup oynana aktivite temelli video oyunlarını deneyin. Çocuğunuz güven kazandığında, ekrandan uzaklaşın ve dışarıda yapın bunları.
Çocuğunuzla dışarıda aktif olun. Birlikte yürüyün, civarda bisiklet sürün, bir parkı keşfedin, bir oyun alanı ziyaret edin ya da bahçede oynayın. Semtiniz ve zamanlamanız için mantıklı geliyorsa, okula yürüyerek gidip gelin.
Birlikte ev işleri yapın. Belki de çocuğunuzun ilk tercihi değildir, ancak ev işleri yapmak, egzersiz yapmanın çok etkili bir yoludur. Paspaslamak, süpürmek, çöp çıkarmak, toz almak şaşırtıcı derecede kalori yakar.
Çocukları okul sonrası sporlara veya diğer etkinliklere kaydettirin. Bütçeniz izin veriyorsa, çocuklarınızı spor yapmak için kaydolarak fiziksel olarak aktif oldukları bir aktiviteye dahil edin.
