Olası bacak kramplarının nedeni olarak mineral eksikliği, kilo alımı ve dolaşım değişikliği olarak düşünülebilir. Uyku sırasında bacakların gerilmesi krampı tetikleyebilir. Kramplar özellikle uyluk ve baldırlarda meydana gelir. Kalsiyum, magnezyum ve potasyum gibi mineraller, dolaşımın ve kasların düzgün çalışması için gereklidir. Eksikliğinde de ani kas rahatsızlıkları; kramplar devreye girer. Dolayısıyla hamilelik döneminde mineraller bebeğin anne karnındaki gelişimine harcandığı için eksiklik doğar. Bu nedenle kramplar oluşabilir. Kramp özellikle bacaklarda, kalçada, bel ve karın kaslarında oluşur. Özellikle yatar pozisyondayken kramp girer. Ayrıca geceleri kan dolaşımı daha yavaş olduğundan kaslara daha az oksijen ulaşır ve dolayısıyla kramp girme ihtimali artar.
Tüm bunların yanı sıra eskisi gibi fazla hareket etmemek (kas yorgunluğu), soğuk havalar (kas kasılmaları), sıcak havalar (az sıvı alınması), aşırı kilo alımı ve varisler gibi etkenler de krampın nedenleri arasında sayılır.
Krampları önlemek için neler yapılmalıdır?
- Bol sıvı özellikle su tüketin.
- Çok fazla hareketsiz kalmamaya dikkat edin.
- Yürüyüş yapın.
- Yatmadan önce ılık duş alın.
- Yatmadan önce 10 dakikalık bacak egzersizleri yapın.
- Aşırı kilo almaktan kaçının.
- Kan dolaşımınızın rahat olması için sol yana yatın.
- Otururken ayaklarınızı çok sarkıtmayın.
- Ayaklarınıza ve baldırlarınıza masaj yapın.
- Peynir, süt, yoğurt gibi kalsiyumdan zengin besinleri tüketin.
- Kırmızı et, balık gibi mineral yönünden zengin yiyecekleri tercih edin.
- Varisiniz varsa mutlaka varis çorabı kullanın.
- Yüksek topuklu ayakkabı giymekten kaçının.
Bacak krampları çok şiddetli ise veya uzun süre devam ediyorsa doktorunuza danışın. Doktorunuz ilave mineral takviyeleri veya ilaç önerebilir. Kramplar genelde lohusalık döneminde hafifler ve sonrasında da geçer. Kramp girdiği zaman ise baldır üzerine sıcak bir havlu koyup, bacağı yukarı kaldırmak ve ayak parmaklarını yukarı doğru germek rahatlatıcıdır.
Gebelikte Ödem
Hamile bir kadının damarında dolaşan kan hacmi yaklaşık %50 daha fazladır. Artan kan hacmiyle beraber damarda da bir miktar genişleme olduğundan fazla olan sıvının bir kısmı doku içinde hücrelerin arasında birikir. Bu su tutulmasına bağlı olarak, bacaklarda, bileklerde ve parmaklarda hafif şişmeler ödem veya sıvı birikimi olarak adlandırılabilir. Ödem hamile kadınların hemen hemen hepsinde belli dereceye kadar görülür ve yaklaşık %75 kadında şikayet yaratacak boyutta olur. Şişlikler hamilelik öncesi kilo sorunu olan ve hamilelik sürecinde fazla kilo alan hastalarda daha belirgindir. Ödem nedenleri oldukça yaygındır. Hamilelikte görülen masum el ayak şişmelerinden ya da gün içinde yoğun ve oturarak çalışan insanlardaki fizyolojik şişliklerin dışında, kalp yetersizliği böbrek hastalıkları alerjik reaksiyonlar, sistemik hastalıklar bir takım tümörler, beyin travması kan kayıpları, kansızlık gibi pek çok ciddi hastalık da ödem yapabilir. Gebelikte ise bu duruma gebelik hormonları, artmış kan basıncı, dolaşan kan hacmindeki artma ve artan vücut büyüklüğünün bacaklara fazla basınç yapması neden olabilir. Bu şişlikler, uzun süre ayakta durma, çoğunlukla sıcak havalarda, bacaklarda ve ayaklarda sıvı birikiminin kolaylaştığı şartlarda daha sık ortaya çıkar. Şişliklerin diğer bir nedeni de diyet alışkanlığıdır. Yeteri kadar protein almayan hastalarda daha fazla ödem olduğu saptanmıştır.
El ve ayakları olduğu yerden yükseğe kaldırarak ve hafif egzersiz ile ödemler azaltılabilir. Uzun süre aynı pozisyonda kalınmamalı, sık sık pozisyon değiştirilmelidir. Sıvı alımını artırmak, vücudunuzda sıvı dolaşımına katkı sağlayacağı için vücudunuza iyi gelecektir. Tuz alımını da kısıtlamak gerekebilir. Ani kilo artışı ve yüz bölgesinde şişlik olduğunda mutlaka doktora başvurulmalıdır. Ödem ile birlikte tansiyon yükselmesi ve idrarda albumin (protein) çıkması, gebeliğin ilerleyen aylarında görülen ve takip edilmesi gereken preeklampsi hastalığını göstergesi olabilir.
Gebelikte ödemden korunmak için neler yapılabilir?
- Uzun süre aynı pozisyonda olmaktan, ayakta durmaktan ve oturmaktan kaçının.
- Mümkün olan her an ayaklarınızı yukarı kaldırarak dinlenin.
- Düzenli egzersiz, şişlerin inmesine yardımcı olabilir.
- Az topuklu ayakkabılar kullanmaya dikkat edin.
- Uzun süre dizler bükülü olarak seyahat etmeyin.
- Uzun süreli uçak yolculuklarında saat başı kalkıp dolaşın.
- Doktorunuza bu şikayetinizi iletin. Size ödemin derecesine göre daha az tuz tüketmenizi söyleyebilir.
- Ellerinizdeki, ayaklarınızdaki, yüzünüzdeki el ve ayak bileklerinizde şişliğe yüksek tansiyon eşlik ediyorsa hemen doktorunuzla görüşmelisiniz.
