Yapılan araştırmalar, hayatınızın parçası olan günlük alışkanlıklarınızın aslında üreme sağlığınızı olumsuz etkileyebileceğini gösteriyor.
Ferti-Jin Kadın Sağlığı ve Yardımcı Üreme Teknikleri Merkezi Klinik Direktörü, Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Seval Taşdemir: “Günlük hayatınızın parçası olan pek çok şey aslında kısırlığınızın sebebi olabilir. Bunlardan uzak durarak sperm ve yumurta kalitenizi arttırabilirsiniz” diyerek çocuk sahibi olamayan çiftleri uyarıyor.
Üreme sağlığı etkileyen alışkanlıklar
Alkol
Kadının içtiği alkol miktarı arttıkça çocuk sahibi olması zorlaşır. Alkol yumurtlamayı, yumurtanın fallop tüplerinde taşınmasını ve embriyonun rahme tutunmasını engelleyerek gebeliği önler.
Erkeklerde alkol sperm sayısı ve normal yapıdaki sperm oranı azalır. Hem anne hem de baba adayının gebelik elde edilmesi planlanan dönemden birkaç ay önce alkol almamaları gerekir.
Sigara
Sigara dumanı birçok zararlı madde içerir. Sigaranın üreme sağlığına verdiği zarar içilen sigara miktarı ve süresine bağlıdır. Günde 15 adetten fazla sigara içenler ve erken yaşta sigara içmeye başlayan kadınlarda üreme sağlığı daha çok etkilenir. Sigara içen kadınların gebe kalabilmesi için geçen sürenin 1 yıldan fazla olma ihtimali içmeyenlere göre 4 kat daha fazladır.
Gebe kalabilme olasılığı içilen sigara miktarına bağlı olarak yüzde 25-50 oranında azalır. Sigara içilmesi tüp bebek uygulamalarının başarısını da olumsuz etkiler. Sigara içen kadınlarda dış gebelik daha sık görülür.
Fazla miktarda sigara içen erkeklerde sperm kalitesi bozulur. Anormal yapıdaki spermlerin sayısı artar, sperm hareketliliği azalır, eşlerde düşük ve anomalili doğum yapma riski artar. Sigara kullanmayı bıraktıktan sonra 4 ay içinde sigaranın üreme sağlığında yol açtığı zararlı etkilerin birçoğu kaybolur.
Vücut geliştirici ilaçlar
Kadınlarda bu ilaçlar adet düzensizliklerine, yumurtlama düzensizlikleri, adet kanamalarının kesilmesi ve kısırlığa neden olur.
Erkeklerde testislerde atrofi (testislerin küçülmesi), sperm sayısının azalması, azospermi ve kısırlığa neden olur. Erkek ve kadınların bu ilaçları kullanmaktan kaçınmaları gerekir.
İlaçlar
Anne adaylarının sağlık sorunlarının tedavisi için önerilen ilaçları jinekologlarına danışarak kullanmaları gerekir. Alerji, soğuk algınlığı, öksürük, mide hastalıkları, hipertansiyon, diyabet, böbrek hastalıkları ve tiroit bezi hastalıklarının tedavisinde kullanılan ilaçlar, ağrı kesiciler ve antibiyotikler üreme sağlığını etkileyebilir. Kullandığınız reçeteli ve reçetesiz satılan tüm ilaçları jinekoloğunuza bildirmeniz ve gerektiğinde tedavinin tekrar düzenlenmesi gerekir.
- Erkeklerinde çocuk sahibi olmaya karar verdikleri dönemde kullandıkları ilaçlara dikkat etmeleri gerekir.
- Hipertansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar cinsel isteksizlik ve impotansa neden olur.
- Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar testisleri etkileyerek sperm üretimini bozar ve infertiliteye neden olur.
- Sedef hastalığının tedavisinde kullanılan metotraksat testislere zarar vererek sperm üretimine zarar verir.
Mide ülseri tedavisinde kullanılan simetidin, epilepsi tedavisinde kullanılan fenitoin, gut hastalığının tedavisinde kullanılan kolşisin sperm sayısının azalmasına neden olur.
Cep telefonu
Bu cihazlar özellikle radyasyon yayan diğer cihazlar ile beraber kullanıldıklarında üreme sağlığını olumsuz etkiler. Cep telefonlarını vücudunuza temas ettirmemeniz ve üreme organlarınıza yakın yerde taşımamanız gerekir.
Elektrikli battaniye
Elektrikli battaniyeler hem ısı, hem de elektromanyetik alan yaratarak üreme sağlığına zarar verir. Elektrikli battaniyeler kadınlarda yumurtlama düzensizlikleri ve adet düzensizliklerine yol açar.
- Erkeklerde sperm sayısı ve hareketliliğinde azalmaya neden olur.
- Özellikle gebelik elde edilmeye çalışılan dönemlerde elektrikli battaniye kullanmaktan kaçınılmalıdır.
- Ev dekorasyonu ve tamirinde kullanılan ürünler
- Ev dekorasyonu ve tamiratında kullanılan birçok ürünün içerdiği kimyasal maddeler üreme sağlığına zarar verir.
- Boyalar, tiner ve incelticiler, yapıştırıcılar üreme sağlığını etkileyerek kısırlık ve düşüklere neden olabilir.
- Erkeklerde bu ürünler sperm sayısında azalmaya, kısırlığa ve eşlerinde düşük ve anomalili bebek doğumuna neden olur.
- Gebelik planlandığı dönemde ve gebelik sırasında bu maddelere maruz kalmaktan kaçınılmalıdır. Eviniz boyandığında çok iyi havalanmasını sağladıktan sonra evde yaşamaya başlayın.
Ev temizliğinde kullanılan ürünler
Ev temizliğinde kullanılan mobilya cilası, çok amaçlı temizleyiciler, halı şampuanları, oda spreyleri, banyo ve tuvalet temizliğinde kullanılan deterjanlar üreme sağlığına zarar verebilir. Bu ürünleri kullanırken eldiven kullanılması ve temizlenen mekanların iyi havalandırılması gerekir.
Mikrodalga ürünler
Mikrodalga fırınların kadınlarda adet düzensizliklerine, yumurtlama bozukluklarına, infertilite ve düşüklere neden olduğu gösterilmiştir.
Mikrodalga fırınlardan yayılan radyasyonun erkeklerde de sperm sayısını azalttığı düşünülmektedir.
Son yıllarda üretilen mikrodalga fırınlardaki radyasyon kaçakları çok azalmıştır. Fırınınızın kapağının sıkıca kapandığından emin olmanız ve fırın çalışırken fırından mümkün olduğunca uzak durmak gerekir.
Elektrikli küçük aletler
Bu cihazların birçoğu tek başına zararlı değildir. Aynı anda kullanılan birden fazla cihazın etkileri birleşerek zararlı olabilir. Çalışan cihazlardan uzak durmak ve kullanılmadıkları zaman fişten çekmek bu cihazların yol açabileceği zararlı etkilerden korunmanızda yardımcı olur.
Kişisel bakım ürünleri
Kağıt havlu, tuvalet kağıdı, tampon ve pedler gibi ürünlerin üretilmesi sırasında dioksin adı verilen kimyasal bir yan ürün oluşur. Bu madde çay poşetlerinde, kahve filtrelerinde de bulunan bu madde az miktarda toprak, su ve havaya da karışır.
Dioksin kadınlarda kanser ve endometriozis hastalığına neden olur. Bu ürünler kadınlarda genital organların mukozasına direk temas ettiği için dioksin emilir. Özellikle endometriozis hastalığı olan kadınların dioksin içeren ürünleri kullanmaktan kaçınmaları gerekir.
Dioksin erkeklerde sperm üretimini azaltır ve testis kanserine neden olabilir.
Vajinal duşlar da kadın üreme sağlığına zarar verir. 1996 yılında yapılan bir çalışmada vajinal duşların gebe kalma olasılığını yüzde 30 azalttığı gösterilmiştir. Özellikle 18-24 yaşları arasında vajinal duş kullanımı üreme sağlığına daha çok zarar verir.
X-Işını
İyonizeonize radyasyona maruz kalınması kadın ve erkek üreme sağlığını olumsuz etkiler. Kadınlarda yumurtalıklarda, erkeklerde testislerde bulunan genetik materyal taşıyan yumurta ve spermlere zarar verir. Bu durum düşük ve anomalili doğum oranını arttırır.
Yumurta ve sperm hücrelerinin döllenme yeteneği bozulur. Erkekler kadınlardan daha çabuk etkilenir.
Uçak yolculuğu
Sık uçak yolculuğu yapan kişiler ve hostesler atmosferik radyasyona maruz kalırlar, bu kadınlarda yumurtlama düzensizlikleri, gebe kalmada zorluk ve düşükler görüler. Atmosferik radyasyon erkeklerde sperm sayısının ve normal yapıdaki sperm oranının azalmasına neden olur.
