”Aile Hekimliği” uygulaması başladı

1 Kasım 2010 tarihi itibariyle aile hekimliği uygulaması yürürlüğe konuldu. İl Sağlık Müdürlüğü ya da Sağlık Bakanlığı’nın internet sitesinden aile hekiminizi öğrenebilirsiniz.

Ücretsiz olarak gerçekleştirilecek Aile Hekimliği uygulamasında toplam üç bin 645 aile hekimi hizmet verecek. Bir hekime ortalama 3 bin 500 kişi düşecek.

Aile hekimliği konusunda merak edilenler

Aile hekimliği nedir? Bu uygulamanın önemi nedir? Pratikte nasıl bir faydası olacak?

Tedavi edici ve koruyucu hizmetlerin birleştiği sağlıkta ilk basamağı temsil eden bir uygulamadır. Uygulamada hastalar bir kuruma bağlı değil direkt olarak doktora bağlı olacaktır. Pratikte halkın doktoru belli, doktorun da hizmet verdiği vatandaş ve görevleri belli olacak bir sistemdir. Görevler belli bir performans sistemi ile takip edilmektedir. Gelişmemiş bazı ülkeler dışında tüm Avrupa ve Amerika ülkelerinde uygulanan ve başarılı bir sistemdir.

Aile hekimlerinin görevi tam olarak nedir?

Tedavi edici hizmetler, aşılamalar, obezite takibi, gebe, bebek, çocuk takipleri, evlilik – işe başlama vs. gibi çeşitli raporlamalar, yatalak ve kronik hastalıkların takibidir. 

Hangi durumlarda veya hastalıklarda aile hekimimize gideceğiz?

Mesela, gece yarısı tansiyonumuz yükselirse veya kalbimizde bir ağrı hissedersek de aile hekimimizi mi arayalım? Hekiminiz size telefonunu vermesi halinde istediğiniz zaman arayabilirsiniz. Ancak bu mecburi değildir. İstanbul gibi “acil sağlık hizmetleri, 112, özel hastanelerin bulunduğu gibi bir ilde acil tedavi hizmetlerini ilgili kurumlar verecektir.

Acil durumlarda ilk önce aile hekimlerini mi aramalıyız; neden aramalıyız veya aramamalıyız?

Tabi ki mesai saatleri içinde aile hekimi aranabilir ancak gerçek acillerde 112 sağlık hizmet sunumumuz olduğundan direk bu numaranın aranması acil servise ulaştırılmanızı kolaylaştıracaktır. 112 Acil Sağlık hizmetleri 24 saat aranabilir bir hizmettir.

Diyelim ki, sırtımız veya belimiz ağrıyor veya dişimizde çürük var, yine de öncelikle aile hekimimize mi gideceğiz?

Aile Hekimliğine geçilmesi ile birlikte herhangi bir sevk zorunluluğu gelmeyecektir. Diş için Ağız Diş Sağlığı Merkezlerine, diğer şikayetler için istenirse devlet hastanelerine ya da vatandaşın sosyal güvencesinin geçerli olduğu bir özel sağlık kurumuna başvurabilirler. Bel ağrısı gibi rahatsızlıklarda aile hekiminizi tercih etmeniz daha doğru olacaktır. 

İstanbul’da hekim başına 3 bin 600 kişi düşüyor. Günde 100 kişi bile hastalansa, bir hekim bu kadar insana nasıl yetişecek? Yığılma nasıl engellenecek? Sizce pratik mi?

İstanbul’da mevcut durumda birinci basamak sağlık hizmetlerinde hekim başına 7.600 kişi düşmekte ve doktor başına günde ortalama 62 hasta düşmektedir. Bu rakam aile hekimliği ile birlikte azalacak ve hekim başına ortalama 40 hasta düşecektir. Ancak asıl iş yükü tedavi edici değil koruyucu hizmette artacak, orta ve uzun vadede hasta birey sayısı azalacaktır. Aile hekimine verilen 3.600 kişilik nüfusun çok büyük oranı sağlıklı birey olacağı için pek çoğunun hastalık nedeni ile başvurusu olmayacaktır. 

Aile hekimi ilaç yazabilecek mi, örneğin başımız ağrıyorsa ağrı kesici yazabilecek mi? Hangi durumlarda yazacak?

Aile hekimleri mevcut birinci basamak hekimlerin yazabildiği her ilacı yazabileceklerdir. Bunun yanı sıra şu anda aile hekimliği uzmanlarının yazdığı bazı kalem ilaçları da yazabileceklerdir. Aile Hekimliği Uzmanlarının “ilaç raporu çıkartma” yetkileri devam edecektir.

Aile hekimine uğramadan başka bir doktora gidebilecek miyiz, bu “zorunlu” mu yoksa “gönüllü” bir uygulama mı olacak?

Yakın ve orta vadede herhangi bir sevk zorunluluğu yoktur. 

Aile hekimliğinde muayene, pansuman, laboratuar ve enjeksiyon hizmetlerinin ücretsiz olmasının önemi nedir?

Ücretsiz olan bu hizmetler ile halkın sosyo-ekonomik seviyesine bağlı olmadan tüm bireylerine eşit olarak verilebilecektir. Bu sorumluluk kişileri emanet ettiğimiz hekime ait olacaktır. Böylece ülkedeki sağlık hizmetlerine erişim konusunda adalet sağlanmış olacaktır.

Aile hekimleri tıbbi tahlilleri nasıl yaptıracaklar, kendi ofislerinde veya çalışma ortamlarında laboratuarları mı var?

Her Aile Sağlığı Merkezi ( ASM) biriminde laboratuar olacak ve basit tetkikler aile hekimleri tarafından yapılacaktır. Ancak daha komplike testler ve tetkikler için aile hekimlerine verilmiş bir ödenek bulunmaktadır. Bu ödenek ile İl Sağlık Müdürlüğü’nün sağladığı büyük laboratuarlarda aile sağlığı merkezlerinde alınmış olan kan bakılarak sonuçları aynı gün internetten aile hekimine gönderilecektir.

Aile hekimliğinin bir maddesine göre yatalak hastalara evde ücretsiz bakım vaat ediliyor. Bu uygulama pratikte nasıl olacak? Gerçekten de hemşire yetecek mi?

Evde bakım hizmetleri yatalak hastalara verilecektir. Bu hastalara evinde ulaşan hekimler bir durum tespiti yapacak daha sonra şu anda hizmeti planlanan “evde bakım hizmetlerine” aktaracak bu hizmet büyük oranda hastanelerden tarafından yönetilecektir.

Mesai saati dışında da aile hekimine ulaşabilecek miyiz?

Aile Hekimimizin iletişim bilgilerini alarak, kesin tıbbi görüş gerektiren hallerde ulaşabilirsiniz.

Kişiye göre aile hekimi nasıl seçilecek, mutlaka kişinin oturduğu adrese yakın mı olacak? Uzmanlık alanı neye göre belirlenecek?

Birinci basamak sağlık kurumlarında uzman hekim olarak, bu branşın ihtisasını yapmış olan aile hekimliği uzmanları bulunacaklar. Pratisyen hekimler, aldıkları tıp eğitimine ek olarak bir yıl süren, çeşitli modüllerden oluşan “uyum eğitimleri” ile bu sisteme dahil olacaklar. 2017 yılından sonra aile hekimliği uzmanlığı yapmayan hiçbir “hekim aile hekimi” olamayacaktır.

Mahalle veya bölge nüfusları ortalama 3600 bireylik parçalara bölünerek “aile hekimliği birimi” bölgeleri müdürlüğümüz tarafından oluşturulmuştur. İlk 3 ay aile hekimleri bu nüfustan sorumlu olacaklardır. Daha sonra isteyen her vatandaşımız ister işine yakın, ister evine yakın olan ya da daha iyi anlaşabildiği bir hekimi seçebilecektir. Ancak bizim önerimiz; vatandaşlarımızın kendileri açısından “ulaşılabilirliği” en yakın aile hekimini seçmeleridir.

Aile hekimimizi değiştirebilecek miyiz, bu hangi şartlarda olacak?

Aile hekiminizi üç aylık bir başlangıç süresinden sonra değiştirebilirsiniz. Hekimin nüfusunun dolu olmasından başka her hangi bir şart ya da engel yoktur. Hekim değişikliği talep formu vermek yeterli olacaktır.

Aile hekimine sigarayı bıraktırma konusunda özel bir görev mi verildi, nasıl yapacaklar bu görevi? Sadece “tavsiye” yoluyla mı?

Şu anda bu konu ile ilgili özel bir çalışma yoktur. Sağlık ocaklarının verdiği danışmanlık hizmetini vereceklerdir.

Sağlıklı yaşam ve obezitenin önlenmesi konusunda nasıl bir görevleri olacak?

Şu anda aile hekimliğine geçmiş illerde obeziteye yönelik ölçüm ve takip çalışmaları başlamıştır. Sağlıklı yaşam konusunda da çeşitli programlar ekleneceği öngörülmektedir.

Aile hekimimizin kim olduğunu nasıl öğreneceğiz?

http://bbskbs.istanbulsaglik.gov.tr/ahkim adresinden öğrenebilirsiniz.

Aile hekimleri sadece sağlık ocaklarında görev yapan personel arasından mı yoksa hastane ve tıp fakültelerinden mi seçilecek?

Aile hekimleri şu anda görev yapan gerek İstanbul içi, gerekse dışında görev yapmakta olan “kamu görevlisi” aile hekimliği uzmanları, pratisyen hekimler ve kamu dışında çalışan uzman hekimler arasından seçilmiştir. Çalıştıkları yıllar ve yerlere bağlı olarak hekimlere bir hizmet puanı belirlenmiş, buna göre ilan ettiğimiz 3645 birim içinden sırası gelen hekim bir birim seçmiştir. Hastanede çalışan pratisyen hekimlerden başvuranlar da hizmet puanlamalarına göre “aile hekimi” olma haklarını kullanarak seçim yapmışlardır.

Bizden muayene karşılığında ücret alacaklar mı?

Muayene, laboratuar, aşı, gezici hizmet dahil bütün hizmetler ücretsizdir, vatandaştan hekimler hiçbir ücret talep etmeyeceklerdir.

Aile Hekimliği geçiş sürecindeki altyapı eksikliklerinin çoğunu kapattığımızı söylemek bizi mutlu etmektedir. Geçişten sonra karşımıza çıkabilecek eksiklikleri ise hızla kapatacak potansiyele ulaşmış bulunmaktayız. İstanbul Sağlık Camiasındaki en organize ve kapasiteli insan kaynağı şu an elimizde mevcuttur. Gerek yönetici, gerekse teknik işlerde çalışan personelimiz çok iyi seçilmiş ve geçtiğimiz bir yılda büyük tecrübe kazanmıştır. Aile hekimliği sürecinde de bu kaynak daha da yukarı çekilecektir. Metropol bir bölge de bazı ufak eksiklikler olabilir ancak tespit edildiği an Müdürlüğümüzce rahatça önleneceğinden emin olunmalıdır.