Akran zorbalığı bilhassa ilköğretim çağındaki çocukları etkilediği gibi, dünyada her iki çocuktan biri akran zorbalığına maruz kalıyor. Bullying olarak da tanımlanan kavram, çocukların psikolojisini olumsuz etkilediği gibi; sosyal ve eğitim alanında başarısızlığa yol açabiliyor.
Akran Zorbalığı (Bullying) Nedir?
Çocukların akran zorbalığına maruz kalmasının, sınıfların kalabalık hale gelmesi ile birlikte artış gösterdiğine dikkat çeken Medical Park Gebze Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Yıldız Biber Güven, öğrenciler arasındaki rekabetin vurgulanmasının da bu durumda payı olduğunu söyledi. Bir ya da birden fazla çocuğun, herhangi bir alanda daha güçsüz gördükleri çocuklar üzerinde uyguladığı psikolojik, duygusal ya da fiziksel baskı türü olarak da adlandırılabilecek olan akran zorbalığı, çocukların aile ilişkileri ile de yakından ilgili. Kendini daha güçlü gören çocuk ya da çocukların kurban olarak seçtikleri çocuklar üzerinde uyguladığı baskı türleri, hem kurban çocuğun hem de baskı uygulayan çocuğun psikolojik sorunlar yaşamasına yol açabiliyor.
Baskıcı Çocuklar ve Kurban Çocuklar
Akran zorbalığında, kurban olan çocuklar durumdan daha fazla etkilendiği gibi, baskı uygulayan çocuk da şiddet türlerine meyilli hale geliyor ve duygusal anlamda doyumsuzluk yaşayabiliyor. Bullying durumunun erken fark edilmesi ve hem ebeveynlerin hem de öğretmenlerin çocukları bu konuda bilinçlendirmesi büyük önem taşıyor. Ebeveynlerin sergilediği tavırlar, çocukların akran zorbalığı yapmasını ya da bu duruma maruz kalmasını tetikleyebiliyor. Dolayısıyla ebeveynlerin çocuğa güven duygusu aşılması ve arkadaşlık kavramını anlamalarını sağlamaları gerekiyor.
Akran Zorbalığına Karşı Ebeveynler Nasıl Davranmalı?
Çocukların akran zorbalığı ile karşılaşması durumunda derslerde gösterdikleri başarının düştüğüne ve hobilerinden uzaklaştıklarına dikkat çeken Yıldız Biber Güven, ebeveynleri çocukların baskı uygulama ya da boyun eğme psikolojisinden uzak durmaları için dikkatli olmaları konusunda uyarıyor. Akran zorbalığı (bullying) durumuna karşı anne ve babaların yapması gerekenler şöyle:
- Çocukların isteklerini yerine getirmek için saldırgan davranışlar göstermeleri durumunda, isteklerine boyun eğilmemeli ve çocuklarla konuşarak, davranışları düzeltilmeye çalışılmalı.
- Ebeveynler çocuklarla eleştirel, saldırgan ya da aşağılayıcı bir şekilde konuşmamalı. Çocuğun özgüven duygusunun gelişmesi büyük önem taşıdığından, çocuklar dikkatli bir şekilde dinlenmeli ve çocuğun yaşadığı sorunlara çocukla birlikte, konuşarak çözüm aranmalı.
- Çocukların eğilimleri konusunda da ebeveynlerin dikkatli olması önem taşıyor. Anne ve babalar çocukların izlediği televizyon programları, okudukları kitaplar ve oynadıkları bilgisayar oyunları konusunda seçici davranmalı.
- Ebeveynlerin çocuğun okulu ile yakından ilgilenmesi de önem taşıyor. Çocuğun davranışları hakkında öğretmenler ile sık görüşülmesi, çocuğun yaşayabileceği sorunlara karşı önlem alınmasını sağlıyor.
Akran zorbalığı çocuklar 12-17 yaş arasındaki çocuklar arasında oldukça yaygın olduğu gibi, yetişkinler de bullyinge maruz kalabiliyor. Ancak çocukluk döneminde arkadaşları tarafından baskı gören çocuklar, hayatları boyunca yetersizlik duygusu yaşayabiliyor. Bu nedenle hem öğretmenlerin hem de ebeveynlerin akran zorbalığı durumuna karşı dikkatli olması gerekiyor.
