Çocuklara astım tanısı konulması genellikle anne babaları endişelendiren konuların başında gelmektedir; çünkü ebeveynler çocuklarının astım nedeni ile normal yaşantılarına devam edemeyeceğini düşünmektedir. Oysaki astımlı çocuklar da yaşıtları gibi spor yapabilir ve çeşitli aktivitelerde bulunabilir. Memorial Ataşehir Hastanesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bölümü Prof. Dr. Refika Ersu, çocuklarda astım ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Astımlı çocuklar da spor yapabilir
Astım, havayollarında daralma ve iltihabın olduğu kronik bir hastalıktır. Öksürük, göğüsten ıslık sesi gelmesi ve nefes darlığı gibi belirgin şikayetler olmaktadır. Astımlı çocukların yaşıtlarından ayırılmaması ve sevdikleri aktivitelere ya da sporlara yönlendirilmesi gerekmektedir. Astım hastası çocuklar böylece hem eğlenir hem de aktif yaşam alışkanlığı edinip, obeziteden korunmuş olurlar. Solunum, kasları güçlendiği için egzersizin solunum üzerine olumlu etkisi vardır. Her 6 olimpiyat atletinden birinin aynı zamanda astım olduğu bilinen bir gerçektir. Bu nedenle çocukları için astım tanısı konulan ebeveynlerin üzülmesini gerektirecek bir durum yoktur. Astım tedavisinin amacı, çocukların astım semptomlarını yaşamadan hayatlarına devam etmesini sağlamaktır. Hafif astım bulguları olan çocuklar spor aktivitesi öncesinde yeterli bir süre ısındığı takdirde sorun yaşamayabilir. Orta-ağır derecede astımlı çocuklar da egzersiz öncesi bronş genişletici bir ilaç aldığında rahatça aktivitelerini yapabilirler. Bu rahatlatıcı tedavinin düzenli kontrollere ek olarak uygulanması gerekir.
Astımlı çocukların ebeveynleri bunlara dikkat etmeli
- Polen yoğunluğunun olduğu dönemlerde dış ortamda aktiviteden kaçınılmalı (polen alerjisi varsa),
- Egzersiz yaparken ağızdan değil, burundan nefes alıp verilmeli,
- Isınma ve soğuma egzersizleri için yeterli zaman ayrılmalı,
- Rahatlatıcı ilaçlar çocuğun hep yanında olmalı,
- Öğretmen ve spor hocaları hastalık ve ilaçlar hakkında bilgilendirilmeli,
- Semptom yaşanırsa egzersiz bırakılmalı, rahatlatıcı ilaçlar kullanılmalı ve doktora başvurularak gerekiyorsa ilacın dozu artırılmalıdır.
Hırıltı ve nefes darlığı ile ortaya çıkıyor
Astım, hem dünyada hem de ülkemizde çocuklarda en sık rastlanan hastalıklardandır. Bazı ülkelerde çocuklarda astım sıklığı yüzde 30, ülkemizde ise yüzde 6-18’dir. Astım semptomları ilk 6 yaştaki çocuklarda sık görülür ancak özellikle egzema, anne ve babada astım varlığı gibi risk faktörleri taşımayan çocuklarda bu şikayetler okul döneminde geçebilmektedir. Astım hastalığının tedavisinde kullanılan son derece etkili ve yan etki açısından da güvenilir ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçlar önerilen şekilde kullanıldığında, hastaların yaşadığı öksürük, hırıltı, nefes darlığı gibi şikayetler ile ortaya çıkan atakların sıklığı ve şiddeti azalmaktadır.
Şikayetler ortaya çıktığında ilaç kullanmak yeterli değil
Sadece şikayetlerin olduğu dönemde bazı ilaçların düzensiz kullanımı hastalığın tedavisi için yeterli olmamaktadır. Çocuklarda astım atakları viral enfeksiyonlar ile tetiklenir. Özellikle yuvaya/ okula giden ya da kardeşleri olan çocukları enfeksiyonlardan tamamen korumak mümkün olmasa da; özellikle evde üst solunum yolu enfeksiyonu olan birisi var ise el yıkama gibi basit önlemler bile korunmada önemli olabilir. Astımı olan çocuklara grip aşısı da önerilmektedir.
Alınması gereken önlemler
- Çocuklar astım konusunda bilgilendirilmelidir,
- İlaçlar düzenli bir şekilde alınmalıdır,
- Çocuk acil durumlarda hangi ilaçları kullanacağını ve kimi arayacağını bilmelidir,
- Okuldaki öğretmenler ve sorumlu kişiler çocuğun hastalığı ve ilaçları ile ilgili bilgi sahibi olmalıdır,
- Çocuğun yaşıtlarının yer aldığı normal günlük aktivasyonlarda yer alması sağlanmalı ve bu sayede kendine güven duyması amaçlanmalıdır,
- Çocuklar mümkün olduğunca bu hastalığın yaşamları için bir engel olmadığı konusunda cesaretlendirilmelidir.
