Babanın önemi nedir? Bir babanın çocuğun sosyal gelişimindeki rolü nedir? Nasıl bir baba olunmalıdır?
Dr. Ditta M. Olike çocuğun gelişimi konusunda babanın önemi hakkında şunları söylemektedir:
Dünya, 20. yüzyılın sosyal, ekonomik ve teknik ilerlemeleriyle kökten değişmeye başladı ve bu değişikliklerle ailenin yapısında ve işlevinde temel bir değişiklik oldu. Sonuç olarak babanın otoritesinde de bir değişiklik oldu. Önceleri etkisi giderek daha küçük, hatta önemsiz olarak görülüyordu.
Babanın azalan rolündeki diğer bir faktör, o zamanki yeni psikoloji alanıydı. Aslında, psikoloji sorunun bir parçası haline geldi. Araştırma çalışmaları babanın rolüne fazla önem vermedi ve çocuğunun gelişimi ve büyümesi üzerindeki etkisi “önemsiz” olarak bildirildi. “Ebeveyn” terimi genellikle anne anlamına gelir ve eğer belirtilirse baba diğer etkilere eşdeğerdir. Sadece az sayıda ebeveyn-çocuk çalışması babanın rolünü araştırmıştır ve o sırada yapılan az sayıda çalışma, annenin bildirdiği gibi babanın katılımına odaklanmıştır. Örneğin, ebeveynlik hakkındaki sorulara cevap veren 2.000’den fazla ebeveyn kullanan bir dizi çalışmada, bir baba ile görüşme yapılmamıştır. Babalar üzerinde araştırma verilerinin bulunmamasının dolaylı bir sonucu, babaya ilgi duymadıkları anlamına gelen varsayımdı.
Sarkaç 1970’lerde yavaşça geri dönmeye başladı ve yeni tasarlanmış çalışmalar babaların etkisini desteklemeye başladı. Bu değişiklik doktora derecemi alma riski olan bir lisansüstü öğrencisi olarak beni etkiledi. Baba etkileşimleri ve bu etkileşimlerin aslında ergen oğlunun gelişiminde nasıl önemli bir etken olabileceği üzerine bir tez hazırladım. Neyse ki benim için çalışmam, bir babanın ergen bir oğlunun ahlaki akıl yürütmesi üzerindeki etkisinin olumlu sonuçlarına ulaştı.
Bugünlerde ne genel halk ne de psikolojik araştırmacılar babayı “diğer etkilere” eşdeğer olarak görmüyorlar. Profesyonel dergiler ve internet, babanın önemini teyit eden sonuçları bildiren makalelerle doludur.
Araştırmalar Bugün Babanın Önemi Hakkında Ne Diyor?
“Babalar ve Çocukların Refahı Üzerindeki Etkileri” başlıklı rapora göre:
“Doğumdan itibaren, dahil olan bir babası olan çocukların duygusal olarak daha güvenli olmaları, çevrelerini keşfetme konusunda emin olmaları ve yaşlandıkça daha iyi sosyal bağlantılara sahip olmaları daha olasıdır.”
Babaların çocuklarıyla oynama biçimleri de çocuğun duygusal ve sosyal gelişimi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Babalar, bebekler ve okul öncesi çocuklarla bire bir etkileşimlerinin yüzdesini, annelere göre uyarıcı ve eğlenceli aktiviteyle geçirirler. Bu etkileşimlerden, çocuklar duygularını ve davranışlarını nasıl düzenleyeceklerini öğrenirler.
İlgili, bakım veren babaları olan çocuklar da daha iyi eğitim sonuçlarına sahiptir. Bir babanın katılımının etkisi ergenliğe ve genç yetişkinliğe uzanır. Çok sayıda çalışma, aktif ve besleyici bir babalık tarzının, ergenler arasında daha iyi sözel beceriler, entelektüel işlevsellik ve akademik başarı ile ilişkili olduğunu bulmuştur.
Günümüzde Ne Aşamadayız?
Babaların çocuklarının yaşamlarında önemli bir rol oynayıp oynamadıkları sorusu ortadan kalkmıştır: çalışmaların çoğu, dahil olan bir babanın, özellikle çocuğun yaşamının bilişsel, davranışsal ve genel sağlık ve esenlik alanlarında önemli bir rol oynayabileceğini doğrulamaktadır. Pozitif bir erkek rol modeline sahip olmak, ergen bir çocuğun pozitif cinsiyet-rol özellikleri geliştirmesine yardımcı olur; ergen kızların erkeklerin olumlu düşüncelerini oluşturma olasılığı daha yüksektir ve ilgili bir baba tarafından ebeveyn olduklarında onlarla daha iyi ilişki kurabilirler; çoğu durumda, bir babanın mevcudiyetinin ve katılımının bir çocuğun annenin sağlıklı gelişimi için çok önemli olabileceği genellikle kabul edilir; ve genel ebeveynlik literatüründeki önemlerinin doğrulanmasını deneyimlemek, babaları kendi değerlerinin çok daha bilinçli hale getirmiş ve bu da onların daha büyük katılım arzusuna yol açmıştır.
Ancak, araştırma sonuçları ile babaların değerinin gerçek kabulü arasında hala büyük bir boşluk vardır, birçok baba çocuklarının dünyasında ikinci sınıf vatandaş olmaya devam etmektedir. Kitaplar, dergiler ve sabah televizyon şovları, anneler hakkında ve anneler için bilgilerle doludur. Babalar hakkında kaç tane karşılaştırılabilir kişi gördünüz? Son zamanlarda, ebeveynlik ve babalar hakkındaki araştırmaları tanıyan yerel mahkemeler, daha fazla eşit çocuk velayeti kararına geçmiştir. Çocuklarının yaşamlarına daha aktif bir şekilde dahil olmak isteyen babalar genellikle işverenlerden, medyadan ve hatta eşlerinden, “Anne” yerine “Baba” diyen bir çocuk tarafından tehdit altında hissedebilecekleri engellere çarptılar.
Babalık Rolleri
Evin Babası
Araştırmacılar, genel olarak, annelerin ve babaların sevgisinin çocukların davranışlarını, benlik saygısını, duygusal istikrarını ve zihinsel sağlığını eşit derecede etkilediğini ortaya koymaktadır. “Bazı durumlarda, bir babanın sevgisinin geri çekilmesi, kişilik ve psikolojik uyum, suçluluk ve madde bağımlılığı ile ilgili çocukların problemlerinde daha büyük bir rol oynuyor gibi görünüyor,” diyor çalışma yazarı Ronald P. Rohner. Ve diğerleri için, bir babanın sevgisinin varlığı, çocukların refah duygusunu arttırmak, duygusal ve fiziksel sağlıklarını iyileştirmek için daha fazlasını yapabilir.
Bu bağlantıları açıklamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Sorun kimin daha önemli olduğu değil, diyor Dr. Rohner, ama babaların annelerin her şekilde anahtar olduğunu kabul etmek gerekir. “Bunun gibi bulguların erkekleri çocuklarının bakımına daha fazla dahil olmaya teşvik edeceğini umuyoruz” diyor. “O zaman bütün aile faydalanır.”
Yalnız Baba
Baba Olacak Adam adlı kitapta Hogan Hilling, üç oğluna yalnız baba olmanın kişisel deneyimini anlatıyor. Annelerin ve babaların çocuklarına kendi yollarıyla bakmaları için birbirlerine güvenmeleri gerektiğine dikkat çekiyor. Los Angeles bölgesinde birkaç baba programı geliştirmeye yardımcı olan Hilling, “Anneler, bebeklerini giydirmek ya da doktor randevularına gitmek için kocalarını çocuklarının bakımına katılmaya teşvik etmelidir” diyor.
Uzaktaki Baba
Joe Kelly, bir babanın kızıyla olan ilişkisinin önemli olduğunu, çünkü hayatta tanıyacağı ilk adam olduğunu söylüyor. Kelly, babaları kızlarını dinlemeye ve tıpkı erkek çocuklarında olduğu gibi onlarla fiziksel olarak aktif olmaya teşvik ediyor. Yalnızca kız çocuklarıyla değil, babaların erkek çocuklarıyla da böyle bir bağ geliştirmesi gerekiyor. Eğer eşinden boşanmış bir babaysanız bu bağı güçlendirmek için daha fazlasını yapmanız gerekecek. Çünkü bu asla kopmayacak bir bağdır.
Babanın Önemi Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Herkes bir çocuğa baba olabilir, baba olmak bir ömür sürer. Babalar, her çocuğun hayatında başkaları tarafından doldurulamayan bir rol oynar. Bu rol bir çocuk üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir ve onun haline geldiği kişiye şekil vermesine yardımcı olabilir.
Babalar ve Duygusal Gelişim
Babalar, anneler gibi, çocuğun duygusal gelişiminde temel önemdedir. Çocuklar, kuralları belirlemesi ve uygulaması için babalarına da bakarlar. Ayrıca babalarına hem fiziksel hem de duygusal bir güvenlik hissi vermesi için bakarlar. Çocuklar babalarını gururlandırmak ister ve sürece dahil olan bir baba iç büyümeyi ve gücü teşvik eder. Araştırmalar, babaların şefkatli ve destekleyici olduğunda, çocuğun bilişsel ve sosyal gelişimini büyük ölçüde etkilediğini göstermiştir. Aynı zamanda genel bir refah ve kendine güven duygusu aşılar.
Babalar Çocukların Başkaları İle İlişkilerini Etkiler
Babalar sadece kim olduğumuzu değil, aynı zamanda büyüdükçe insanlarla ilişkilerimizi de etkiler. Bir babanın çocuğuna davranış şekli diğer insanlarda aradıklarını etkileyecektir. Arkadaşlar, sevenler ve eşlerin hepsi, çocuğun babasıyla olan ilişkinin anlamını nasıl algıladığına bağlı olarak seçilecektir. Bir babanın çocuklarıyla olan ilişkilerinde belirlediği kalıplar, çocuklarının diğer insanlarla ilişkisini belirleyecektir.
Babalar ve Kızları
Genç kızlar, güvenlik ve duygusal destek için babalarına güvenir. Bir baba kızına bir erkekle iyi bir ilişkinin nasıl olduğunu gösterir. Bir baba sevgi dolu ve nazik davranıyorsa, kızı sevgili olmaya başlayacak kadar büyüdüğünde erkeklerde bu nitelikleri arayacaktır. Bir baba güçlü ve cesursa, aynı karaktere sahip erkeklerle yakın ilişki kuracaktır.
Babalar ve Oğulları
Başkalarıyla ilişkilerini babalarının karakterine göre modelleyen kızların aksine, erkekler babalarının karakterinden sonra kendilerini modellemektedirler. Erkekler çok küçük yaşlardan itibaren babalarından onay isteyeceklerdir. İnsanlar olarak çevremizdekilerin davranışlarını taklit ederek büyüyoruz; dünyada bu şekilde çalışmayı öğreniyoruz. Bir baba önemsiyor ve insanlara saygılı davranıyorsa, genç çocuk aynı şekilde büyüyecektir. Bir baba olmadığında, genç erkekler dünyada nasıl davranılacağına ve hayatta kalacağına dair “kuralları” belirlemek için diğer erkek figürlerine bakarlar.