Bebeğin yatış pozisyonu nasıl olmalı? Bebekler için güvenli uyku pozisyonu hangisidir?
Bebeklerin sağlıklı gelişimi için kesintisiz gece uykusu en az beslenme kadar önemlidir çünkü bebekler gerçekten de uyuyarak büyür. Uyku sırasında özellikle karanlıkta melatonin hormonu salgılanır. Bu hormon, bağışıklık sisteminin güçlenmesinde önemli bir role sahiptir aynı zamanda hipofiz bezinin daha fazla büyüme hormonu salgılanmasına neden olur. Uyku sırasında bebeğin çalışmayan kasları da çalışır ve enerji depoları yenilenir.
Bebekler uyurken beyinleri çalışır, gelişir. Bebekler uyanık kaldığı sürece oynamıŞ olduğu oyunlardan elde etmiş olduğu bilgileri uyku sırasında organize ederek beyne kaydeder. Uyku süresi ve kalitesi bütün bu gelişmelerin olabilmesi için çok büyük önem kazanır. İyi uyumuş ve dinlenmiş bir bebek, uyku öncesi kazanmış olduğu bilgileri beynine düzenli bir şekilde kaydetmiş olarak güne daha enerjik başlar. Bebekler böylece uyanık kaldığı sürece yeni şeyler öğrenmeye daha istekli olur.
Yenidoğan Bebeğin Uyku İhtiyacı
Yenidoğan bir bebeğin uyku gereksinimi yaklaşık 16,5; 3 aylıkken15; 9 aylık olduğunda 14; 18 aylık olduğunda 13,5 iken; 3 yaşına geldiğinde 12 saate inmektedir. Ayrıca bebeklerin 3 yaşına gelene kadar gece uyku ihtiyaçları olduğu gibi gündüz uykusuna gereksinimleri de vardır. Yine yaş büyüdükçe gece uykusu artarken gündüz uykuları azalmaktadır. Bebek 6 aylıkken gecede kabaca 2’şer saatlik, 2 kez hafif uyku ve kalan sürede derin gece uykusu uyur. 9 aylık olduğunda ise hafif uykuların süresi 30 dakikaya inerken toplam uyku süresi 14 saat olur. Bebek bir yaşına girdiğinde günlük uyku süresi yaklaşık 13- 14 saatken bunun 11 saati gece uykusu hâline gelecektir.
Yenidoğan Bebeğe Uyku Alışkanlığı Kazandırmak
İlk 6 aya kadar gece beslemeleri ve güven ortamı yaratmak amacıyla bebek anne ve babanın yatak odasında ancak kendi yatağında yatırılabilir. 6 aydan sonra artık kendi odasında yatma zamanı gelmiştir.
Bebeğin gece uykusu düzeni gibi gündüz aktivitelerini de düzene sokulursa gece rutinini daha kolay kabullenir. Eğer hep aynı saatlerde yer, oynar, uyur ve aynı anda yatağa giderse daha rahat uyur.
Anne ve babalar bebeğe pek çok yeteneği kazandırdıkları gibi uykuya kendi kendine dalmaları konusunda da yardımcı olabilirler. İlk aylarda kolik sancıları anne babaları uyutmazken bebek büyüdükçe diş çıkarma dönemi, gündüz yaşanan korkuların rüyalarda tekrarlanması, annenin işe başlaması ile terk edilme korkusu, anne sütünün kesilme dönemi gibi çeşitli nedenler geceleri uyanmaya yol açabilir.
Bazı bebekler etrafta çok fazla uyaran olduğunda, kalabalık ortamlarda, eve yabancıların gelmesi ve aşırı aktivite yapılan bir günün sonunda uyuyamazlar. Anne baba ile fazla zaman geçirmek isteyen bazı çocuklar da uykuya direnir. 8-9. aylardaki uyku problemleri büyük bir olasılıkla bebeğin yeni öğrenmeye başladığı ve çok zevk aldığı oturmak, yuvarlanmak, yerde sürünmek ve hatta birkaç adım atmak gibi aktivitelerden uzak kalmak istememesi olacaktır. Bu başarılar onu çok heyecanlandıracak ve uyumak istememesine, uyusa bile uyanıp yeniden pratik yapmak istemesine neden olacaktır.
Bebek kendini sakinleştirip uykuya dalamazsa ağlamaya başlayacaktır. Öncelikle bebeğin fiziksel gereksinimlerinin karşılandığı; yani karnının tok, altının kuru, ortam ısısının yeterli olup olmadığı tespit edilmelidir. Bebeğin kısa bir süre sonra tekrar uyuyabileceğini düşünülerek aşırı gürültü, ışık gibi uyaranlar verilmemelidir.
Bebek yatağından uzaklaştırılmadan sakinleştirilmeye çalıılarak bir süre onunla konuşulmalıdır. Alıştığı uyku rutinlerindeki değişim bebek de uyku problemine yol açabilir. Bir süre sonra alışkanlık yaratacağı için bu uygun bir davranış değildir.
Ortalama 20 derecelik ısısı olan sessiz, loş bir ortam uyku için idealdir. Bebek her gün aynı ortam ve aynı saatte uyutulmaya çalışılmalıdır. Yatak güvenli, kenarları yumuşak, yatak örtüleri pamuklu ve yumuşak olmalıdır. Bebeğin sevdiği yumuşak bir oyuncak yatağa konulabilir.
Uykudan önce banyo rahatlatıcı olabilir. Hafif bir müzik, hafif sallama hareketleri uykuya dalmayı kolaylaştırabilir. Uykudan önce aşırı heyecan yaratıcı aktivitelerden kaçınmak gerekir.
Bebekler İçin Uyku Saati
Bebekler için uygun uyku saati akşam 7 – 8.30 arasıdır. Daha geç saatlerde bebek çok yorulmuş olduğundan uykuya dalmakta zorluk çekebilir. Bu yorgunluk anne babalara çok farklı görünebilir, bebek duvarlara tırmanacak kadar uyanık ve canlı olabilir. Bu durum, kesinlikle uyku vaktinin geçirilmiş olduğunun işaretidir.
Gece uykusu rutini; banyo yaptırmak, masal okumak, ninni mırıldanmak gibi aktiviteler bebeği sakinleştirip onun uyumasına yardımcı olacaktır. Bütün bu aktiviteler hep aynı sırayla sakin ve huzurlu hareketlerle uygulanıp bebeğe gece uykusunun huzur ve mutluluk verici olduğunu hissettirmek gerekmektedir. Bebekler düzeni sever, aktivitelerin hep aynı sırayla yapılması ve arkadan ne geleceğini bilmeleri onları heyecanlandırır ve mutlu eder. Günlük aktivitelerde de hep aynı sıra ve saatler uygulamalı, bu düzeni benimsediğinde uyku vaktini daha kolay kabullenecektir.
Bebeğin uyuyabilmesi için sallanma, ilgi ve ninni söylenmesi gibi aktivitelere ihtiyaç duymaması gerekmektedir. Eğer uyuyabilmesi için özel bir aktiviteye ihtiyaç duyuyorsa gece her uyanışında aynı aktiviteyi sağlamadan tekrar uykuya dalamayacaktır. Örneğin bebek ayakta sallanarak uyutuluyorsa her seferinde aynı aktiviteyi isteyecektir.
Ağlayan bebeğin yanına gidilmezse bebek, ailesinin onu yeterince sevmediği hissine kapılacaktır. Ağlamaktan vaz geçmelerinin nedeni ise ailenin ilgisinden ümidi kesmiş olmalarıdır. Burada şu soru sorulmalıdır: “Fazla ilgilenmeden bebeğimi nasıl uyuturum?” değil, “Bebeğime sevildiğini, önemsendiğini hissettirip nasıl kendi kendine uyumasını sağlayabilirim?” olmalıdır.
Alıştığı uyku rutinlerinde bir değişim, bebekte uyku problemine yol açabilir (örneğin; odasının ya da yatağının değişmesi veya birlikte uyuduğu sevdiği bir oyuncak hayvanının kaybolması gibi). 12-14. ay arasında bebekler rüya görmeye başlarlar ki bu da onun şaşkınlıkla ya da korkuyla uykudan uyanmasına sebep olabilir.
Peki bebeğin yatış pozisyonu nasıl olmalı?
Bebeğin Yatış Pozisyonu
Bebeğinizi her zaman ön veya yan taraflarına değil, uyuması için sırtüstü yatırmalısınız. Bebeğinizin her gece sırtüstü yatması (sırtüstü pozisyon olarak bilinir), bebeğinizin olabildiğince güvenli bir şekilde uyumasını sağlamak için yapabileceğiniz en koruyucu önlemlerden biridir.
Her uykunun veya şekerlemenin başlangıcında (gündüz ve gece) bebeğinizin sırtüstü uyumasının, ani bebek ölümü sendromu (SIDS) riskini önemli ölçüde azalttığını gösteren dünyanın dört bir yanından önemli kanıtlar vardır.
Bebeğiniz karın tarafına yuvarlanırsa
Bebeğiniz kendi başına sırtından öne ve arkaya hareket ederek kendi uyku pozisyonunu bulabilir. Bazen karnına doğru yönelebilir, ancak kontrol etmek için bütün gece kalkmanız gerektiğini unutmayın. Bu sebeple sırt üstü yattığından emin olmalısınız. Gelişimesine yardımcı olmak için uyanıkken karnının üzerinde oynaması için ona biraz zaman verin, ancak gözlerinizi bebeğinizden ayırmayın.
ABÖS riskini azaltmada rutinin önemi
Bebeğinizin sırt üstü uyuduğundan emin olmanın en iyi yolu, bunu ilk günden itibaren yapmak ve her gün ve gece uykusu için onu sırt üstü yatırmaya devam etmektir.
Bebeğiniz için de aynı rutini sürdürmeniz önemlidir, çünkü normalde sırt üstü uyuyan ancak bazen yana doğru uyuyan bebekler ani ölüm riski altındadır.
Bebeğiniz İçin En Güvenli Uyku Pozisyonu
Bebeğin yatış pozisyonu nasıl olmalı?
Bebeğim erken doğdu ve hastanede yüz üstü yattı, evde de böyle yatması uygun mudur?
Çok erken doğan ve yenidoğan ünitesinde biraz zaman geçiren bazı bebekler tıbbi nedenlerden dolayı yüz üstü yatmış olabilirler. Yenidoğan ünitelerindeki bebeklerin sürekli gözetim altında olduğunu unutmayın. Bebeğiniz eve döndüğünde sırt üstü uyumalıdır.
Bebekler uyku pozisyonuna alışmakta zorlanabilirler, bu yüzden sebat edin ve endişeniz varsa çocuk doktorunuzla konuşun.
Sırt üstü uyuyan bir bebeğin kendi kusmuğuyla boğulma riski daha mı yüksektir?
Bazı ebeveynler, bebeklerinin sırt üstü uyuduklarında kendi kusmuklarında boğulma riskinin daha yüksek olacağından endişe ederler. Bununla birlikte, hiçbir araştırma bunun böyle olduğunu göstermemktedir. Diğer yandan bebeklerin sırt üstü uyumamalarının çok daha güvenli olduğunu biliyoruz.
Bebeğim karnının üzerinde uyumayı çok seviyor, uyanmadan nasıl sırt üstü pozisyona geçebiliriz?
Bazı bebekler yüz üstü uyumayı tercih edebilir. Bir bebeğe seçenek verilirse, bu pozisyonu tercih edebilir, ancak maalesef bu güvenli bir pozisyon değildir.
Bu nedenle, tüm ebeveynler bebeklerini ilk günden itibaren yüz üstü uyumaya teşvik etmeli. Bebeğinizin yüz üstü uyumayı denemişse sırt üstü uyumasını sağlamak zor olabilir, ancak bebeğinizin kollarınızda uykuya dalmasına izin vermek yerine, yatağında uyumasını sağlayabilirsiniz. Israrcı olursanız sonunda alışacaktır.
Reflüsü olan bebeklerin yüz üstü yatması daha mı iyidir?
Farklı bir şey söyleyen tıbbi tavsiye yoksa tüm bebekler sırt üstü yatmalıdır. Bebeğinizin reflüsü veya devam eden başka bir sağlık sorunu varsa, onlar için en iyi bakım hakkında doktorunuzla konuşmalısınız. Bir doktor tarafından tavsiye edilmedikçe bebeğinizi yüz üstü yatırmamalısınız.
Bebeğimi sırt üstü tutmak için bir alet kullanabilir miyim?
Belirli bir tıbbi durum için bir sağlık profesyoneli tarafından tavsiye edilmedikçe, bebeğinizi tek pozisyonda tutmak için herhangi bir ekipman veya kıvrılmış battaniye gibi şeyler kullanmaya gerek yoktur.
Bebeğinizin sadece karyolasında olması çok daha güvenlidir ve yüzünün üzerine çekilebileceği veya kazaya neden olabilecek hiçbir ekstra malzeme bulunmamalı. Bebekler güçlendikçe hareket etmeyi ve yuvarlanmayı öğrenirler. Bu durumda etraflarındaki malzemeleri de kendilerine çekebilirler.
Kaynaklar
- 0-1 Yaş Çocuklarında Öz Bakım – MEB
