Bebek Nasıl Uyutulur?

Bebek nasıl uyutulur? Bebeklerde uyku düzeni nasıl olmalıdır? İyi bir uyku için ne yapılmalı? Güvenli bir uyku için ne yapılmalı? İşte bebeğe uyku düzeni kazandırma yöntemleri.

Bebek nasıl uyutulur sorusunun cevabına bebekler için uykunun önemini anlatarak başlayalım.

Bebek Gelişiminde Gece Uykusunun Önemi

Bebeklerin zihinsel gelişimi açısından özellikle 0-12 aylık dönemde düzenli ve nitelikli uyku büyük önem taşıyor.

Bebeklerin büyümesi için uykunun genel olarak gerekli olduğu dışında, kaliteli ve kesintisiz gece uykusunun bebeklerin büyümelerinde ve beyin gelişiminde oldukça önemli bir role sahip. Dolayısıyla ebeveynlerin bu konuda bilinçlenmesi gerekiyor.

Türkiye’de yapılan bir araştırmada, annelerin % 80’nin uykunun önemi hakkında bilgi sahibi olmadığını ortaya koymuştur. Bebekler için gece uykusu, bebeğinizin gün boyu öğrendiklerini düzenlemesini, enerji depolarını yenilemesini ve yeni güne mutlu, zinde ve en önemlisi öğrenmeye açık olarak başlamasını sağlayarak zihinsel gelişimini hızlandırır.

Bebeklerin uyku problemleri yaşaması beyin gelişiminde geriliğe neden olacak ve sağlıklı büyümesine engelleyecektir. Çünkü 0-3 yaş dönemi zihinsel gelişim ve sağlıklı büyüme için çok kritik bir dönemdir. Bu dönemde bebekler çok hızlı büyür ve gelişirler. Sonraki dönemlerde büyüme ve gelişme hızı düşer. Özellikle beyin gelişimi için 0-3 yaş dönemi hayati önem taşır. Beyin gelişiminin % 80’i bu dönemde tamamlanır ve beyin ölçüsü neredeyse yetişkinlikteki büyüklüğe ulaşır.

Ayrıca bu dönemdeki hataların ve ihmallerin telafisi mümkün değildir. Eğer 0-3 yaş döneminde çocuk ihmal edildiyse; kesintisiz ve kaliteli uyumadıysa, sağlıklı beslenmediyse ve iyi bakılmadıysa bunlar beyin gelişimde geriliğe yol açarak ileriki yaşlarda telafisi olmayan durumlara neden olabilir. Bu nedenle kesintisiz gece uykuları özellikle REM uykuları bebeğin potansiyel beyin gelişimini gerçekleştirmesi için çok önemli role sahiptir.

Çocukların beyin gelişimi açısından büyük öneme sahip olan uykunun faydaları şöyledir:

• Kaliteli ve kesintisiz gece uykusu bebeklerin fiziksel ve beyin gelişimine katkı sağlar.
• Nitelikli gece uykusu, bebeğin gün boyu öğrendiklerini düzenlemesini sağlar.
• Bebek gelişimi açısından, bebeğin güne mutlu ve enerjik başlayabilmeleri için rahat bir gece uykusuna ihtiyacı vardır.
• REM uykusu sırasında bebeğin beyni aktif olduğundan, bu süreçte beynin olgunlaşması ve gelişimi hızlanır.

Bebekler Gelişiminde Öğle Uykusunun Önemi

Öğle uykusunun bebekler için önemi yadsınamaz bir gerçektir. Alınan kaliteli bir öğle uykusu, bebeğin beyin ve vücut gelişimine büyük fayda sağlamaktadır.

Bebekler için öğle uykusu, keyfi bir olay olmaktan çok, bir zorunluluktur. Bir yaşının altındaki çocuklar, günde biri öğleden önce, diğeri de öğleden sonra olmak üzere 2 defa öğle uykusuna yatırılmalıdır. Öğle uykuları, çocuk 4 yaşına gelene dek devam ettirilebilir.

Bebeğin öğle uykusunu düzene sokmak anne babalar için sorun yaratabilir. Aslına bakılırsa, doğru yöntemler uygulandığı takdirde, bu sorun kolaylıkla ortadan kaldırılabilir. Öncelikli olarak, bebeğin yorgunluk belirtilerini tanımakta fayda vardır. Örneğin bebeğin etrafındaki kişilere veya oyuncaklara olan ilgisi yok olduysa, öğle uykusuna yatma vakti gelmiştir.

Bebekleri uyumaları için zorlamak doğru bir hareket değildir. Bebek, 2.5 saat yerine, 1 saat uyuyup uyandıysa, bu uyku ona yetmiş demektir. Aksinin düşünülüp, bebeğin uyumaya zorlandığı durumlarda, bebek bu defa gece uyuyamayacak; uyusa bile bu, sağlıklı bir uyku olmayacaktır.

Günlük program oluşturun

Bebekler, alışkanlıklarına fazlasıyla bağlıdır ve yaşanabilecek ani değişimlerden hoşlanmazlar. Bu nedenle, bebeğin uyku zamanları tespit ettikten sonra bir program oluşturulması ve bu programın dışına çıkılmamasında fayda vardır. Bebek, zaman içerisinde uyku saatinin geldiğini anlayacak ve sizi yormadan uykuya dalacaktır.

Bunun yanı sıra, uykuya geçmeden önce yapılan aktiviteleri tekrar etmek de işe yarayacaktır. Örneğin, her yatma zamanı bebeğe masal okuyun ya da aynı ninni CD’sini dinletin.

Her yaş için öğle uykusu süresi farklıdır

Öğle uykusunun süresi, bebeğin gelişim dönemlerine göre değişiklik gösterir. 6 aylık bir bebek, sabah, öğlen ve gündüz olmak üzere günde 2 veya 3 defa öğle uykusuna yatabilir. 18. Aydan itibaren ise, günde yatılacak bir öğle uykusu, bebek için yeterli olacaktır.

Bebeğin zihinsel ve bedensel gelişimini destekleyen öğle uykusu, genel uyku düzenini bozmayacak şekilde programlanmalı ve asla ihmal edilmemelidir.

Bebek Neden Uyumaz?

Bebek nasıl uyutulur sorusu aynı zamanda bebek neden uyumaz sorusunu da akla getiriyor. İlk aylarda kolik sancıları anne-babaları uyutmazken, bebek büyüdükçe diş çıkarma dönemi, gündüz yaşanan korkuların rüyalarda tekrarlanması, annenin işe başlaması ile terk edilme korkusu, anne sütünün kesilme dönemi gibi çeşitli nedenler geceleri uyanmaya yol açabilir. Bazı bebekler etrafta çok fazla uyaran olduğunda, kalabalık ortamlarda, eve yabancıların gelmesi ve aşırı aktivite yapılan bir günün sonunda uyuyamazlar. Anne-baba ile fazla zaman geçirmek isteyen bazı çocuklarda uykuya direnirler.

Oyun Oynadığı İçin: Çocuğunuz günün bitmesini istemeyebilir ve buna bağlı olarak oluşan yorgunlukla huysuzluk yapabilir.

Ne yapılabilir? Çocuğunuz için bir uyku saati belirleyin ve bunu her gece uygulayın. Çocuk, bir süre sonra yatağına yattığında uyku saatinin geldiğini anlamaya başlar. Hiç uykusu olmasa bile uyku saatini ertelemesine izin vermeyin.

Yalnız Kalmak İstemediği İçin: Gece ağlamaları çocuğun uyku döngüsünün sonuna geldiği ve o anlarda yalnız olduğunu anladığı an başlar. Çocuk yalnız olmaya alışık olmadığı için de tekrar uykuya dalmakta güçlük çeker.

Ne yapılabilir? Bu durumlarda çocuğunuzu kucağınıza almaktan kaçının. Bunun yerine, ona her şeyin yolunda olduğunu söyleyin. Çocuğun yanında bulunan bir oyuncağa “İyi geceler” dileyip, odadan çıkın. Bu ona, yalnız olmadığını hissettirecektir.

Aç ya da Hasta Olduğu İçin: Çocuğunuz bebeklik dönemine göre daha az uykuya ihtiyaç duyar. Gürültü, ışık ve belli bir saatte yemek yemeye alışan çocuklarda görülen koşullu açlık, erken uyanmalara neden olabilir.

Ne yapılabilir? Çocuğunuz uykusunu almış görünüyorsa, akşam yatma saatini daha geçe çekin. Aksi durum söz konusu ise, uykusunu bölen şeyi bulmaya odaklanın. Çocuğa uyanır uyanmaz yemek vermekten kaçının; böylece çocuk, yemek ile uyku arasında bir bağ kurmaz. Oda çok güneş alıyorsa güneşlik kullanın.

Öğlen Uyuduğu İçin: Bir buçuk yaşını geçen her çocuk için öğlen uykusu sayısı 2’den bire düşürülebilir; ancak bu geçiş kolay değildir. Çocuk, bazı günler öğlen uyumadan yapamaz, bazı günler ise hiç uyumaz. Uyumadığı günlerde, akşam yemeği saatine doğru uyuyakalır.

Ne yapılabilir? Çocuğunuza sabah saatlerinde daha fazla egzersiz yaptırın. Normalinden fazla enerji harcayacağı için öğlen uykusuna yatacaktır.

Ay Ay Bebeklerde Uyku Düzeni

Büyümekte olan bebeklerde uyku düzeni aydan aya değişmektedir. Uyku periyotları bebek büyüdükçe düzene girer. 0-12 ay bebeklerde uyku düzeni sık değişebilir. Bebekler 0-3 ay arasında uzun gece ve gündüz uykusu uyurken, 12.aya doğru gündüz uykusu kısalır ve gece uykusu kesintisiz hale gelir. Nitelikli uyku bebeğin gelişimi açısından önemli olduğundan, bebeklerde uyku eğitimi konusuna dikkat edilmeli ve bebeğin uykusu düzenli hale getirilmelidir.

1-3 Aylık Bebeklerde Uyku: Bebekler 1-3 aylık dönemde gün boyunca uyanık kalırlar ve geceleri sürekli uyanırlar. Bu dönemde bebekte hafif uyku, derin uyku, uykulu olma, REM uykusu (rüyaların görüldüğü evre) gibi uyku evreleri olacaktır. Bebekler 1-3 aylık dönemde gece boyunca uyuyabilir. Ancak bu yaşta “gece boyunca uyku’’ tanımı sadece 5 saatlik bir süreçtir.

4-7 Aylık Bebeklerde Uyku: Bu yaştaki bebeklerin düzenli bir uyku düzeni vardır. Genelde bu dönemlerdeki bebekler günde 1-2 kez şekerleme yapar ve gece 7-8 saat uyurlar. 4-7 aylık dönemde bebekler uyuyabilmek için dönüş yapmaları ve yataktaki pozisyonu değiştirmeleri gerektiğini öğrenecektir. Bebekler bu zamanlarda uyanık kalma yetisini kazanmış olacak ve çevresel durumlar tarafından uyanık kalacaktır.

8, 9 veya 10 Aylık Bebeklerde Uyku: 8-10 ay arası bebekler geceleri 11-12 saat, gündüzleri de 2-3 saat uykuya ihtiyaç duyarlar. Ancak bu gelişim evreleriyle birlikte gece uykuları bölünür. 8-10 aylık bebekler gündüz uykularında bir geçiş dönemi yaşıyordur ve gündüz 3. uykusun artık uyumamaya başlarlar.

11–12 Aylık Bebeklerde Uyku: Bu dönemde bebekler gündüz iki kere olmak üzere toplam 11-14 saat uyur. Bebeğin hala bir uyku düzeni yoksa geceleri sıklıkla uykusundan uyanıp çok az uyuyorsa, uyku düzenini oluşturmak için iyi bir zaman olabilir.

Bebekler için Sağlıklı Uyku Süreleri

• Yenidoğan döneminde bebekler günde toplam yaklaşık 11-18 saat uyurlar. 3-4 kez gündüz uyumaları da vardır.
• 2-3 aylık dönemde 3-4 saat aralıksız uyur ve beslenmek için uyanır. Aktif uyku %43’e düşer.
• 3 aylık olduklarında bebeklerin %71’i tüm gece boyunca uyurlar.
• 4 aylık dönemde, geceleri daha uzun; gündüzleri daha kısa uyurlar.
• 6 aylık periyotta 5-6 saatlik uyku döngüsünde 1-2 kez uyanırlar. Uyandıktan sonra bebeklerin 1/3-1/2’si kendi kendine yeniden dalarlar. Günde toplam yaklaşık 11-14 saat uyurlar ve bu bebeklerin %84’ü tüm gece boyunca uyuyabilir.
• 10 aylık bebeklerin 90%’ı tüm gece boyunca ve günde ortalama 10-13 saat uyurlar.
• 12 aylık bebekler günde toplam yaklaşık 10-13 saat uyurlar.
• 18-21 ay arası gündüz uykusu teke düşer.
• 21-36 ay arası çocukların büyük kısmı günde 1 kez yarım saat ile 3 saat arası öğlen uykusuna ihtiyaç duyarlar.
• 2 yaşında günde 10-12 saat uyurlar.

Bebek Nasıl Uyutulur?

Bebek nasıl uyutulur sorusu için çeşitli yöntemler önerilebilir.

Yakın Uyuma Yöntemi

Co-Sleep yöntemi, bebeklere uyku eğitimi vermek için en sık kullanılan yöntemdir. Birkaç aşamadan oluşan bu teknik, yaklaşık 15 gün aralıksız olarak tekrarlandığında, bebekler uyku eğitimi almış ve düzenli uyku alışkanlığı kazanmış olur.

• Bebeğinizin, uyku vaktinin geldiğini anlaması için çeşitli ritueller oluşturun.
• Uyku ritüellerinden sonra, çocuğu yatağa yatırın ve yanına oturun ya da uzanın.
• Bebeğe dokunmadan, rahatlatıcı ve telkin edici sesler çıkarın. (şşşş, eee gibi)
• Bebeğiniz uyuyana kadar bekleyin. Bu süre zarfında bebeğinizle ten teması kurmayın.
• Bebeğiniz uyuduktan sonra, yanından kalkın.
• İlk beş basamağı 5-6 gün boyunca uygulayın. Sonraki gün, bebeğinizin yanına uzanmadan uzak bir noktadan telkin verin.

Co-sleep uyku eğitimi, ortalama olarak 15 gün içinde tamamlanır. Bebeğiniz bu süreden sonra, uyku alışkanlığı kazanmış olur ve ilk basamaktaki ritüellerin ardından kolayca uykuya dalar.

Not: Yakın uyuma tekniği, 0-6 yaş aralığındaki çocuklara uygulanabilir. Ancak uyku eğitimini çocuğunuza ne kadar erken yaşta verirseniz, çocuğunuz o kadar kısa sürede uyku alışkanlığı kazanmış olur.

Ferber Yöntemi

Ferber yöntemi ile uyku eğitimi, 7 aydan büyük bebeklere uygulanabilir. Bebeğin uyku alışkanlığı kazanması için nispeten disiplinli bir yöntem olan ferber tekniği ile bebekler ortalama 10 gün içinde uyku eğitimi almış olur.

Bebeğiniz için uyku ritüelleri oluşturun. Ninni, masaj, klasik müzik dinleme ya da masal gibi dinlendirici etkinlikler seçebilirsiniz.

Uyku ritüelini gerçekleştirdikten sonra yatırın ve odadan çıkın.

Belirli aralıklarla bebeğinizin yanına giderek, rahatlatıcı sesler söyleyin. (şşş, eee, pışpış gibi)

• 1. gün: 3 dakikada bir
• 2. gün: 5 dakikada bir
• 3. gün: 8 dakikada bir
• 4. gün: 10 dakikada bir
• 5. gün: 13 dakikada bir
• 6. gün: 15 dakikada bir
• 7. gün: 20 dakikada bir

İlk bir hafta boyunca üç basamağı da aralıksız şekilde uygulayın.

Yatır-Kaldır Yöntemi

Diğer bir yöntem, Tracy Hogg tarafından tasarlanmış olan yatır-kaldır tekniğidir. Bu yöntemde de önceki gibi uyku öncesi rahatlatmaları yapılır ve ardından bebek yatağa bırakılır. Ferber’in sisteminden farklı olarak bebek her ağladığında kucağa alınır, susana kadar hiç sallamadan ve konuşmadan beklenir, susunca da hemen geri yatırılır. Bu işlem kimi zaman 15-20 kere tekrarlansa da birkaç günün ardından bebek kendi başına uyumaya alışacaktır.

Kontrollü Uzaklaştırma Yöntemi

Kontrollü uzaklaşma yöntemi diye bilinen 3. ve son yöntem Kim West tarafından geliştirilmiştir. Bu yöntemde de, diğer 2 uygulamada olduğu gibi uyku öncesi rutini tekrarlanır ve bebek yatağına yatırılır. Yatağın yanına bir sandalye konulur. Bebek uyuyana kadar anne ya da baba onun yanında kalıp yavaş hareketlerle bebeği okşayıp sevmelidir. Uykuya dalmaya başlarken bu hareketler azaltılır. Bebek ağlarsa kucağa alınır ve susunca yatağına geri yatırılır.

İyi Bir Uyku İçin Ne Yapılmalı?

Bebek nasıl uyutulur sorusu iyi bir uyku nasıl olmalıdır sorusunu da içerir. İşte bunun için yapılması gerekenler:

• Yatağı loş ama sabahları güneş alan bir odaya alınmalıdır.
• Uykudan bir saat önce iyi bir banyo yaptırılmalıdır.
• Uykudan hemen önce karnını doyurulmalı ve gazı çıkarılmalıdır.
• Altını kuru tutan bezler tercih edilmelidir.
• Yatağında rahat olmasına özen gösterilmelidir.
• Sabahları erken ve hep aynı saatte kaldırılmalıdır.
• Öğle uykusuna yatırıldığında, hava kararmadan önce onu uyandırılmalıdır.
• Akşamları aynı saatte yatırmaya özen gösterilmelidir.
• Müzik dinletmeniz ya da kitap okumanız, çabuk uyumasına yardımcı olabilir.
• Gece emzirmesini sessiz bir ortamda ve karanlıkta yapmaya çalışın.
• Uyumadan önce bebeğinizi besleyin ve uyku öncesinde ılık bir banyo yapmasını sağlayın. Bebeğin uyurken terlemesini ve vücudunun tahriş olmasını engellemek için banyodan sonra, bebek kremi de sürebilirsiniz.
• Bebeğin uyku kalitesini artırmak için bebeğe erken dönemde uyku eğitimi verilebilir. Bebeklerde uyku eğitimi, hem nitelikli hem de kolay uyumaya yardımcı olur.
• Bebek uyurken, ani ses değişimlerini engelleyin. Bebeğin uyku saatinde, ev içerisinde oluşabilecek yüksek sesleri engelleyin.
• Gece uykusunda bebeği odasına götürün ve ışığı kapatın. Ancak ağlama sesini duyabilmek için kapısını aralık bırakın.
• Bebeği uyuması için zorlamayın. Bebek uykusu gelmiş gibi davranmıyorsa, dakikalarca sallayarak uyutmaya çalışmayın.
• Bebeğin uyku düzenini ayarlamasına fırsat verin. Bebeğin sabah saatlerinde uyandırmaya ya da gece zorla uyutmaya çalışmayın.
• Bebeğinizin uyuduğu yerin ses, ışık ve konfor açısından ideal olmasına özen gösterin. Fazla ışık alan ya da yüksek sesin olduğu alanlarda bebeklerin nitelikli uyumasının zorlaştığını unutmayın.

Güvenli Bir Uyku İçin Ne Yapılmalı?

Bebek nasıl uyutulur sorusuna öncelikle güvenli şekilde diye cevap verilebilir. Uykuda bebeğin güvenliği sağlanmalıdır.

• Bebeğinizi her durumda sırt üstü gelecek şekilde yatırın.
• Beşiğe uygun ölçülerde yatağı tamamen saran bir çarşafla beraber, kalitesi ve güvenilirliği onaylanmış yatak kullanın. Eğer battaniye kullanıyorsanız, battaniyenin bebeğin omuz hizasından aşağıda olmasına dikkat etmelisiniz. Battaniyenin her iki ucunun çarşafın altında olması bebeğinizin güvenli uyku hali için önem arz ediyor.
• Bebeğinizin uyku alanını oyuncak ve diğer yumuşak ya da sert cisimlerden arındırın.
• Bebeğinizin yanında sigara içilmesine izin vermeyin. Doğumdan önce ve sonra bebeğinizin yanında sigara içmeyin; içilmesine müsaade etmeyin.
• Bebeğinizin uyku alanını kendinize yakın tutun. Beşiğinin yatağınızın hemen yanında olması faydalı olacaktır. Bebeğinizin başka insanlarla ya da koltuk, kanepe, sandalye gibi yerlerde uyumasına izin vermeyin.
• Uyku sırasında kullandığı emziğin temizliğine özen gösterin. Bebek emziği almak istemiyorsa zorlamayın.
• Uyku sırasında ateşinin yükselmemesine dikkat edin. Kaliteli bir uyku için ince uyku tulumları giydirin ve oda sıcaklığını yetişkin bir insanın normal karşılayacağı seviyede tutun.
• Bebeğiniz için kullandığınız yatak aksesuarlarının kaliteli ve güvenilir olduğundan emin olun. Gerekli kalite belgelerine sahip olanlarını tercih edin.
• Evlerde kullanılan ısıtıcıları bebeklerin çok yakınında tutmayın. Bu konuda mutlaka sağlık danışmanınızla görüşün. Aşırı sıcaklık, ani bebek ölüm riskini artırıyor.

Bebeğiniz uyanıkken, yüz üstü yatırdığınız zamanlarda belli aralıklarla pozisyonunu değiştirin. Araç koltukları, bebek arabaları ve buna benzer hareketli ürünlerde uzun süre uyur vaziyette kalmalarına izin vermeyin.