Dil öğrenebilme yeteneği ile doğan bütün bebeklerin bu konudaki en büyük destekçileri anne babalarıdır.
Bebekler, dünyaya geldikleri andan itibaren etraflarında duydukları sesleri taklit etmeye çalışır. Bu durum, konuşmanın ilk aşamasıdır. Yani bebekler, taklit ederek konuşmaya başlar. Anne ve babalara da bu noktada büyük görevler düşer. Bebekle konuşurken kesinlikle, ‘bebekçe’ konuşulmamalı, bunun yerine düzgün cümleler kurulmalıdır.
“Agu” sesleri, bebeğin 3-6 ay arasında sıklıkla çıkardığı seslerdir. Bu sesler, konuşmanın başlangıcı olarak kabul edilebilir. Ebeveynler, bebek ile ne kadar sık iletişim kurarsa agu seslerinin bebek tarafından kullanımı da o kadar artacaktır.
Fiziksel ve dilsel gelişim, bütün bebeklerde aynı değildir. İlk kelime, bir bebek tarafından 9. Ayda söylenirken; diğer bir bebek ilk kelimesini 18. Ayda söyleyebilir. Ailelerin sosyoekonomik durumları da bu konuda etkilidir. Şöyle ki, sosyoekonomik ve sosyokültürel yönden imkânları iyi olan aileler, bebeklerini daha fazla eğitim gruplarına ve sosyal gruplara dâhil edebilir. Bu durum, bebeğin daha çabuk ve düzgün konuşmasında olumlu etki yaratır.
Aylara Göre Dil Gelişimi
1. ay: Dünyaya geldiği ilk ayda etrafındaki sesler dikkatini çeker ve onları duymaya başlar.
2. ay: Bu dönemde, duymuş olduğu seslere karşılık hafif şekilde gülümser. Bu, bir tepki verme aracıdır.
3. ay: Sesleri ayırt etmeye başlayan bebek, sesli olarak gülebilir. Agulamalar bu dönemde başlar.
4-6 ay: Mırıldanmalar başlar. Mimikler ile iletişim kurabilir.
6-9 ay: Anlamsız hecelemelerde bulunur. Oyuncaklara vururken sesler çıkartır.
10-12 ay: Anne, baba gibi kelimeleri söyleyebilir ve etrafından duyduğu sesleri taklit eder.
12-18 ay: Etrafından duyduğu sesleri taklit etmeye devam eden bebeğin, bu dönemde söylediği sözcük sayısında artış görülür. Günlük hayat içerisinde sıklıkla tekrar edilen nesneleri tanıyabilir. Durmaksızın konuşan bebek, ses tonunda iniş-çıkışlar yapar.
18-24 ay: 50’ye yakın sözcüğü anlayabilen bebek, bu dönemde şarkı söylemeye çalışır. Siz sorduğunuz takdirde, vücudunun en az 3 bölümünü gösterebilir.
24-20 ay: Bu dönemde basit cümleler kurabilen bebek, etrafındaki insanların veya nesnelerin isimlerini söyleyebilir. Konuşması gitgide anlaşılır bir hal alır. Onunla konuşulduğu zaman dikkatle dinler, kendisinden söz edeceği zaman ismini kullanır. Soracağınız bazı basit sorulara, el-kol hareketleri ile yanıt verebilir.
30-36 ay: İsmini, soyadını ve yaşını söyleyebilen bebek, bu dönemde “ne, nerede, kim” sorularını sıklıkla sorar. 10’a kadar ezbere sayabilir, konuşma esnasında ses tonunda değişiklikler yapar, “ben, beni, bana” gibi zamirleri doğru bir şekilde kullanabilir. Etrafındaki insanlarla basit cümleler kurarak, akıcı konuşmalar yapabilir.
Ebeveynler Dil Gelişimini Nasıl Destekleyebilir?
Bebeğin dil gelişimini desteklemek için bebekle sürekli iletişim kurmak, çevresel etkenleri bebeği uyarıcı olacak şekilde çeşitlendirmek, birlikte çeşitli faaliyetlerde bulunmak büyük önem taşır.
Anne babaların, bebekleri ile iletişim kurmakta süreklilik göstermeleri, varsa endişe ve beklentilerini bebeğe yansıtmamaları, yanıt alamadıkları durumlarda yorum yapmamayı tercih etmeleri önerilir. Anne babalar bebekleri ile düzenli bir biçimde konuşmayı sürdürürken, bebek dili kullanmaktan kaçınmalıdırlar. Bebek ile sıklıkla ve düzgün bir şekilde konuşmak, bebeğin sözcük ve kavram dağarcığını arttırır.
Bebek ile yaşına uygun oyunlar oynamak, ona masal ve hikâyeler anlatmak, nesneler hakkında bilgi vermek bebeğin dil gelişimini destekler. Anne babalar okuma eğitimine erkenden başlamalı, bebeklerine farklı resimli kitaplardan yüksek sesle okumalar yapmalı ve kitaplar ile yakın ilişki kurmalıdırlar.