Bebekler, doğumdan birkaç hafta sonra, çevresinin farkına varmaya başlar. Bebeğin çevresini fark etmesiyle birlikte, sosyal gelişimi de başlamış olur. Bebeğin; fiziksel ya da psikolojik özellikleri sosyal gelişimini doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyebilir.
Bebeklerin ilk sosyal tepkileri ‘gülme’dir. Bebekler, genellikle 2.ayda, çevresindeki olaylara gülerek tepki verebilir. Ancak bu tepki, bilinçli bir davranış değildir. Bebeğin bilinçli olarak gülmesi ise 5-6.aydan itibaren başlar. Dolayısıyla, sosyal gelişimin bilinçli bir şekilde gerçekleşmeye başladığı dönem, bebeğin ilk 12 ayıdır.
Bebeklerde Sosyal Gelişim Özellikleri
- Bebekler, çevrelerine gülerek ya da ağlayarak tepki verebilir. Bu tepkiler önemli ölçüde bilinçlidir. Bebek, gürültülü ortamlarda ağlayarak, huzurlu ortamlarda ise gülerek tepki verebilir.
- Bebeğin sosyal gelişiminde, yakın çevresi oldukça önemlidir. Ebeveynler, kardeşler ya da yakın çevredeki diğer insanların davranışları bebekleri doğrudan etkiler.
- 0-12 aylık bebekler, yabancı kişilerden rahatsızlık duyabilir.
- Bebekler, altıncı ayda, genellikle rahatlatıcı ya da eğlenceli müzik duyduğunda olumlu tepkiler verir. Örneğin ağlıyorsa, hoşuna giden bir ses ya da müzik duyduğunda, gülmeye başlayabilir.
- 0-12 aylık bebekler, ismini duyduğunda tepki vermeye başlayabilir. Bazı bebekler, zaman zaman tepki verdiği gibi, bazı bebekler isimlerine sıklıkla tepki verir.
- Bebekler, altıncı ayda nesnelerle ilgilenmeyi arttırır. Ellerine aldıkları bir cismi anlamaya çalışırlar. Sevdikleri ya da sevmedikleri renkler oluşmaya başlayabilir.
- Bebekler bu dönemde, ilgi çekmek için ağlayabilir. Ayrıca sıkıldığında da ebeveynlerinin ya da yakınındaki insanların kendisiyle ilgilenmesini sağlamak için sesler çıkarabilir. Bu açıdan bakıldığında, 0-12 aylık bebek gelişimi için sosyallik önemlidir. Bebekler bu dönemde sosyalleşmeye çalışır.
Bebeklerin sosyal gelişimi; psikolojik ve fiziksel gelişimleri açısından ipuçları verebilir. Seslere tepki vermeyen, tanıdığı insanlara gülümsemeyen ya da yabancılarla tanıdığı insanları ayıramayan bebeklerin; zihinsel ya da fiziksel gelişim problemleri olabilir. Dolayısıyla, 1 yaşından küçük bebeğin sosyal gelişimi konusunda şüpheleriniz varsa doktora başvurmanız gereklidir.
0-12 Aylık Bebeklerde Sosyal Gelişimini Hızlandırma Yolları
- Bebekle yakın temas kurun. Bebeğin hem anneyle hem babayla yakın temas kurması, sosyalleşmesi açısından önemlidir.
- Bebeğe fırsat bulduğunuz her anda müzik dinletin ya da kitap okuyun. 0-12 aylık bebek, sözcükleri anlamlandıramasa dahi, ayırt etmeye başlar. Okurken, kelimelere vurgu ve heyecan katmaya, mimiklerinizi kullanmaya da dikkat edin.
- İlginç yüz ifadeleri yapmanız bebeğin eğlenmesini sağlar. Ayrıca, bebekle aranızdaki sosyal ilişkiyi de geliştirir.
- Bir yaşından küçük bebek, yabancılarla da tanışmalıdır. Başka bebeklerle yan yana gelmek ya da daha önce görmediği yetişkinlerin yer aldığı ortamda bulunmak, bebeğin sosyal algısını geliştirir.
- Bebeğin sosyal gelişiminde, fiziksel gelişiminin de önemli etkisi vardır. Bebeğin hareket etmesini desteklerken, onunla konuşmaya çalışmanız ve yönlendirmede bulunmanız da sosyal açıdan gelişmesini olumlu etkiler.
- Oyuncaklar, bir yaşından küçük bebeklerde sosyal gelişim açısından oldukça önemlidir. Bebeğe farklı tür ve renklerde oyuncaklar almak, sosyal açıdan olduğu gibi, zihinsel açıdan da bebeğin gelişmesini sağlar.
Bebeklerin 6-12 ay dönemindeki sosyal gelişimleri, tüm yaşamaları üzerinde önemli etkiye sahiptir. Dolayısıyla altı aylık bebeklerin sosyal gelişimi için ebeveynlerin destekleyici davranışlar göstermesi gereklidir.
Bir yaşından küçük bebeklerde, dil gelişimi, fiziksel gelişim ve sosyal gelişim oldukça önemli olduğu gibi, bebeğin tüm yaşamını etkileyebilecek niteliğe sahiptir. Bebeğin hem fiziksel hem de zihinsel açıdan sağlıklı olması ve gelişimlerini hızlı bir şekilde tamamlayabilmesi için beslenme faktörüne dikkat edilmesi gereklidir.