Beyaz gürültü nedir? Bebeklere beyaz gürültü dinletmek zararlı mı? Beyaz gürültünün artıları ve eksileri nelerdir?
Evde yeni doğmuş bir bebeği olan bir ebeveyn için uyku sadece bir rüya gibi görünebilir. Beslenme aşaması için birkaç saatte bir uyanma aşamasını geçmiş olsanız bile, bebeğiniz yine de uykuya dalmakta biraz sorun yaşayabilir.
Bebeğinizin geceleri daha iyi uyumasına yardımcı olmak için çocuk doktorları genellikle ılık banyo gibi rahatlatıcı aktiviteler önerir. Hiçbir şey işe yaramadığında, ebeveynler beyaz gürültü gibi alternatif önlemlere yönelebilir.
Beyaz gürültü bebeğinizin uykuya dalmasına yardımcı olsa da, bunun bazı olası uzun vadeli sonuçları vardır. Beyaz gürültüyü bebeğinizi uyutmak için kullanmadan önce hem artılara hem de eksilere bakmak yararınıza olacaktır.
Beyaz gürültü, bir ortamda doğal olarak oluşabilecek diğer sesleri maskeleyen sesleri ifade eder. Örneğin bir şehirde yaşıyorsanız, beyaz gürültü trafikle ilgili gürültülerin engellenmesine yardımcı olabilir. Çevresel gürültülerden bağımsız olarak uykuyu teşvik etmek için belirli sesler kullanılabilir. Örnekler arasında yağmur ormanı veya yatıştırıcı plaj sesleri yer alır.
Hatta bebeklerde kullanılmak üzere özel olarak tasarlanmış makineler bile vardır. Bu makinelerin bazıları enstrümantal ninnilerle veya hatta anneninkini taklit etmek için kullanılan bir kalp atışı sesiyle donatılmıştır.
Archives of Disease in Childhood’da yayınlanan, 1990 yılında çığır açan bir çalışma, beyaz gürültünün bebeklerin uyumasına yardımcı olabileceğini tespit etti. Yenidoğan kırk bebek üzerinde çalışıldı ve bu bebeklerin yüzde 80’inin beş dakikalık beyaz gürültü duyduktan sonra uykuya dalabildiği gözlemlendi.
Bebekler İçin Beyaz Gürültünün Artıları
- Arka planda beyaz gürültü varken bebekler daha hızlı uykuya dalabilir.
- Beyaz gürültü, büyük kardeşlerin oluşturabileceği sesler gibi evsel gürültüleri engelleyebilir.
- Bazı beyaz gürültü makinelerinde anneyi taklit eden bir kalp atışı ayarı vardır, bu da yeni doğanlar için rahatlatıcı olabilir.
Beyaz gürültü uykuya yardımcı olabilir
Beyaz gürültünün bebekler için en belirgin yararı, bebeklerin uykuya dalmalarına yardımcı olabilmesidir. Bebeğinizin normal uyku zamanı veya yatma zamanı dışındaki gürültülü zamanlarda uykuya dalma eğiliminde olduğunu fark ederseniz, beyaz gürültüye olumlu tepki verebilir.
Bebeğiniz gürültülü ortamlara alışmış olabilir, bu nedenle tamamen sessiz bir ortam, uyku zamanı geldiğinde tam tersi bir etkiye sahip olabilir. Bu sebeple belli miktarda gürültü uyumasına yardımcı olacaktır.
Uyku yardımcıları evdeki sesleri maskeleyebilir
Beyaz gürültü makineleri, farklı yaşlarda birden fazla çocuğu olan ailelere de fayda sağlayabilir. Örneğin, uyuması gereken bir bebeğiniz ve aynı zamanda henüz uyku zamanı gelmemiş başka bir çocuğunuz varsa, beyaz gürültü bebeğinizin daha iyi uyumasına yardımcı olmak için kardeşlerin seslerini engellemeye yardımcı olabilir.
Bebekler İçin Beyaz Gürültünün Eksileri
- Beyaz gürültü makineleri bebekler için önerilen gürültü sınırlarını aşabilir.
- Bebekler uykuya dalabilmek için beyaz gürültü makinelerine bağımlı hale gelebilir.
- Tüm bebekler beyaz gürültüye iyi tepki vermez.
Potansiyel gelişim sorunları
Potansiyel faydalarına rağmen beyaz gürültü her zaman risksiz huzur ve sessizlik sağlamaz. 2014 yılında Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) bebekler için tasarlanmış 14 beyaz gürültü makinesini test etti. Hepsinin 50 desibel olarak belirlenen önerilen gürültü sınırlarını aştığını gördüler. Çalışma, artan işitme sorunlarına ek olarak, beyaz gürültü kullanmanın dil ve konuşma gelişimi ile ilgili sorun riskini artırdığını buldu.
AAP’nin bulgularına göre, pediatristler herhangi bir beyaz gürültü makinesinin bebeğinizin beşiğinden en az 200 cm uzağa yerleştirilmesini önermektedir. Ayrıca makinedeki ses seviyesini maksimum ses ayarının altında tutmalısınız.
Bebekler beyaz gürültüye bağımlı hale gelebilir
Beyaz gürültüye olumlu tepki veren bebekler geceleri ve şekerleme sırasında daha iyi uyuyabilirler, ancak yalnızca beyaz ses sürekli olarak mevcutsa. Bebeğiniz uyuması gereken bir zaman dilimindeyse ve ses makinesi yanınızda değilse uyumakta zorlanabilir. Bağımlılık önlenmelidir.
Bazı bebekler beyaz gürültüden hoşlanmaz
Beyaz sesin tüm bebeklerde işe yaramadığının farkına varmak önemlidir. Konu uyku ihtiyaçları olduğunda her bebek farklıdır, bu nedenle beyaz gürültü bir deneme yanılma süreci haline gelebilir. Beyaz gürültüyü denemeye karar verirseniz, bunu güvenli bir şekilde yaptığınızdan emin olun. Doktorunuza danışın.
Bebek Gelişiminde Uykunun Önemi
Bebeklerin sağlıklı gelişimleri için kesintisiz gece uykusu en az beslenme kadar önemlidir. Çünkü bebekler gerçekten de uyuyarak büyürler. Uyku sırasında, özellikle karanlıkta melatonin hormonu salgılanır. Bu hormonun salgılanması bağışıklık sisteminin güçlenmesinde önemli bir role sahiptir ve aynı zamanda hipofiz bezinin daha fazla büyüme hormonu salgılamasını sağlar. Uyku sırasında bebeğin çalışmayan kasları da çalışarak enerji depoları yenilenir.
Bebekler uyurken beyinleri çalışır ve gelişir. Bebek, uyanıkken oyunda öğrendiği bilgileri uyku sırasında organize ederek beynine kaydeder. Böylece beyinde nöronlar arası bağlar oluşur ve güçlenir. Uyku süresi ve kalitesi bütün bu gelişmelerin olabilmesi için çok önem kazanır. İyi uyumuş ve dinlenmiş bir bebek, uyku öncesi depoladığı bilgileri hafızasına düzenli bir şekilde kaydetmiş olarak güne daha enerjik başlar. Böylece uyanıkken yeni şeyler öğrenmeye de istekli olur ve kaliteli oyunlar oynayabilir.
Oyun ile gece uykusu arasındaki ilişkiyi şu şekilde özetleyebiliriz. Bebeğin zihinsel gelişiminin hızlanması için, uyanıkken uyarıcı bir çevrede oyun oynamaya; oyunda öğrendiği bilgileri pekiştirmek ve böylece beyindeki nöronlar arasında yeni bağlar kurabilmek, var olan bağları güçlendirebilmek için ise; kaliteli ve kesintisiz gece REM uykusuna ihtiyaçları vardır.
Bebeklerin kesintisiz ve kaliteli bir şekilde REM uykusunu alabilecekleri tek zaman ise “gece” olur. Beyin gelişimi için hayati önem taşıyan REM (Rapid Eyes Movement) uykusuna aktif uyku da denilir. Eğer uykuda bebeğin gözleri sık kıpırdanıyorsa, hızlı nefes alıp veriyorsa ve ağız hareketleri yapıyor veya gülümsüyorsa, bu bebeğin REM uykusunda olduğunu gösterir. REM uykusu, uykuyla uyanıklık arası bir durumdur ve bebek dış etkenlerle uyanmaya hazırdır.
Beyindeki nöronlar arası bağlantılarının güçlenebilmesi ve uyanıkken öğrenilenlerin şekillenebilmesi için ise REM uykusu gereklidir. Eğer çeşitli nedenlerle bebeğin gece uykusu devamlı bölünürse ve uykusunu yeterince alamazsa, bu bebeğin gelişiminde problemlere neden olabilir. Çünkü uykusunu yeterince alamayan bebek huzursuz uyanır, oyun oynamaz, etrafına karşı ilgisizdir, bir şeye yoğunlaşmakta zorluk çeker, çevresindekilere karşısı uyumsuz ve hırçındır. Bu durum oyun oynayarak öğrenmesine ve gelişimine engel olur.
Bebeğin Ne Kadar Uykuya İhtiyacı Vardır?
Uykusuzluğun etkilerini gidermek için, bebeğinizin gerçekten ne kadar uykuya ihtiyaç duyduğunu bilmek de önemlidir. Her yaş grubu için farklı ihtiyaçlar söz konusudur.
Yenidoğanlar: Beslenmek için birkaç saatte bir uyanırken günde toplam 18 saate kadar uyuyabilir.
- 1 ile 2 ay: Bebekler 4 ile 5 saat kesintisiz uyuyabilir.
- 3 ile 6 ay: Gece uyku toplamları 8 ile 9 saat artı kısa gündüz uykuları arasında değişebilir.
- 6 ile 12 ay: Gün içinde 2 ile 3 şekerleme ile toplam 14 saat uyku.
Bunların önerilen ortalamalar olduğunu unutmayın. Her bebek farklıdır. Bazı bebekler daha fazla uyuyabilirken, diğerleri çok fazla uykuya ihtiyaç duymayabilir.
Beyaz gürültü uyku zamanı için geçici bir çözüm olabilir, ancak bebeklerin uyumasına yardımcı olmak için her şeyi iyileştiren bir yöntem değildir. Beyaz gürültünün her zaman pratik bir çözüm olmadığı unutulmamalı.
Geceleri uyanan bebeklerin, özellikle 6 ayın altındakilerin, muhtemelen hafifletilmesi gereken bir rahatsızlığı olduğunu unutmayın. Küçük bebeklerin gece boyunca bir biberona, bezinin değiştirilmesine veya biraz kucaklanmaya ihtiyaç duyuyor olabileceğini aklınızda bulundurun.
Bebeğiniz büyüdükçe kendi başına uyumakta sorun yaşıyorsa çocuk doktorunuzla konuşun.
