Bilim nedir? Bilim insanı kime denir? Bilim ve bilim insanları hakkında bilgi.
Dünya üzerindeki canlı ve cansız varlıkların yapılarını, oluşum ve olayların nasıl meydana geldiğini; aralarındaki bağlantı, ilişki ve etkileşimi, deneye ve gözleme dayalı yöntemler ile elde eden düzeyli bilgiye “Bilim” denir. Başka bir anlatımla bilim, belirli bir konusu ve kendine özgü bir yöntemi olan tutarlı bilgiler bütünüdür.
Matematik, fizik, kimya gibi belirli bir bilim dalıyla uğraşan ve bilim dalında uzmanlaşan kişiye ise, “Bilim insanı” adı verilir.
Bilimler genel olarak birkaç bölüme ayrılır:
– Kesin bilimler: Matematik ve matematikle deneyi birleştiren bilimler.
– Doğa bilimleri: Fizik, kimya, biyoloji, zooloji, jeoloji, meteoroloji vb.
– İnsan bilimleri: Fizyoloji, psikoloji, tarih, sosyoloji vb.
– Ekonomik bilimler: Tarım ve sanayi ile ilgili bilimler.
İlk bilimsel çalışmalar, gözlemleme ve bilgi toplama ile başlamıştır. Başlangıcı ise, çok eskilere dayanır. M. Ö. 3000 yıllarında Mısır ve Mezopotamya’da matematik ve gökbilim alanında bilginlenme olmuş ve çalışmalar başlamıştır. Örneğin Mısırlılar, cisimlerin yüzeylerini ve hacimlerini hesaplamayı biliyorlardı. Mezopotamya’da yaşayanlar, kendilerine göre bir hesaplama yöntemi buldu ve daireyi 360 dereceye böldü.
Eski Yunanistan ve Batı Anadolu’da başlayan doğa felsefesinin doğuşu, bilimsel çalışmaları hızlandırdı. Doğa felsefesinin amacı, “bilmek, anlamak ve açıklamak”tı. Bunun gerçekleşmesi için ise, sürekli olarak gözlem ve deney yapmak gerekiyordu.
15. ve 16. yüzyılda yaşanan Rönesans akımı, edebiyat ve sanatta olduğu gibi bilimde de gelişimlerin yaşanmasına yol açtı. Kristof Kolomp, Amerika kıtasını keşfetti; Macellan, ilk dünya turunu yaparak Dünya’nın yuvarlak olduğunu kanıtladı; Flaman Gerard Mercator, ilk dünya haritasını yayımladı. Galile, Dünya’nın Güneş etrafında döndüğünü; Newton Yerçekimi Yasası’nı; Descartes, ışığın kırılmasını buldu. Tüm bu buluşlar, çağdaş bilimlerin temelini oluşturdu.
Bilimin Nitelikleri
Bilim, yüzyıllar süren bilimsel bilgi üretme sürecinde kendi niteliğini, geleneklerini ve standartlarını belirledi. Bu süreçte, çağdaş bilimin dört önemli niteliği oluştu: Çeşitlilik, süreklilik, yenilik ve ayıklanma.
– Çeşitlilik: Bilimsel çalışma hiç kimsenin tekelinde değildir, hiç kimsenin iznine bağlı değildir. Bilim herkese açıktır. İsteyen her kişi ya da kurum bilimsel çalışma yapabilir. Dil, din, ırk, ülke tanımaz. Böyle olduğu için, ilgilendiği konular çeşitlidir; bu konulara sınır konulamaz. Hatta, bu konular sayılamaz, sınıflandırılamaz.
– Süreklilik: Bilimsel bilgi üretme süreci hiçbir zaman durmaz. Krallar, imparatorlar ve hatta dinler yasaklamış olsalar bile, bilgi üretimi hiç durmamıştır; bundan sonra da durmayacaktır.
– Yenilik: Bir evrim süreci içinde her gün yeni bilimsel bilgiler, yeni bilim alanları ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla, bilime, herhangi bir anda tekniğin verdiği en iyi imkânlarla gözlenebilen, denenebilen ya da var olan bilgilere dayalı olarak usavurma kurallarıyla geçerliği kanıtlanan yeni bilgiler eklenir.
– Ayıklanma: Bilimsel bilginin geçerliği ve kesinliği her an, isteyen herkes tarafından denetlenebilir. Bu denetim sürecinde, yanlış olduğu anlaşılan bilgiler kendiliğinden ayıklanır; yerine yenisi konulur.
Bilim oluşturmak özel bir töre ister. Bu bilimsel törenin ana öğeleri ise, şunlardır:
– Özgürlük: Aklın baskı altında kaldığı ortamlarda bilim gelişemez.
– Akılcılık: Gerçeklere ve olaylara yalnızca akıl yolu ile yaklaşmak.
– Kuşkuculuk: Her doğrudan, bilimsel yöntemlerle kanıtlanmadıkça kuşkulanmak.
– Nesnellik: Doğruları araştırırken duyguları ve önyargıları araya katmamak.
– Tartışma: Her doğrunun tartışılabileceğini kabul etmek.
– Esneklik: Yeni doğrulara ve yeni gerçeklere karşı açık olmak.
– İnsancılık: Her şeyden önce bilimin, tüm insanlar için olduğunu kabul etmek.
Bilim nedir? Bilim insanı kime denir?
Bilim ve teknoloji ile ilgili özlü sözler
Bilim ve teknoloji ile ilgili şiirler
Bilimsel deney : Toprakta ve suda hava var mıdır?
