TRT Çocuk projesinin fikri nasıl doğdu? Daha sonraki kuruluş süreci nasıl ilerledi?
Tematik kanallarla tanışmamız dünyaya göre biraz geç oldu. Fakat kısa zamanda anlaşıldı ki, herkesin memnun olacağı, ilgili kitleyi ilgili mecraya yöneltecek, kısacası nokta atışı yapacak bir hamle bu. Türkiye’de yayın yapan başka çocuk kanalları da vardı elbette. Fakat Türkçe’yi doğru kullanan ve aşılayan, yerelleşmeyi önemseyen, yurdun tüm bölgelerine ulaşan ve her çocuğu kucaklayan böylesine bir marka kanalımız yoktu. Türkiye’nin yayıncılık belleği demek olan TRT’den de bu türden bir adım bekleniyordu. Genel Müdürümüz Sayın İbrahim Şahin’in de Türkiye için gerçek bir çocuk kanalı kurma yönünde bir hayali vardı. Çocuklara çocukların gözünden bakacak bir kanal.
Biz de uzun bir araştırma süreci ve uzman ekibimizle temelleri attık ve 1 Kasım 2008 tarihinde Türkiye’nin gerçek çocuk kanalı TRT Çocuk’u tüm miniklerimize armağan ettik. Kanalımız üçüncü yaşına girdi ve geçen zamanda iyi kötü tecrübeler edindik. Bu süreçte pek çok şeyi başardık ve hayata geçirdik. Ebeveynlerden de tam not aldık. Anne babalar artık çocuklarına güvenle televizyon seyrettirebiliyor. Çünkü izledikleri ekran tertemiz.
TRT Çocuk’un amacı ve vizyonu nedir?
TRT Çocuk’un amacı çocuklarımıza evrensel pedagojik normlarda hak ettiği yayın içeriğini sunmaktır. Bu öncelikli hedefimiz. Bunu destekleyen başka amaçlarımız da var. Yüksek kalitede, yetenekleri geliştiren, izleyici kitleyi katılıma teşvik eden, düşündürüp hayal ettiren, eğlenceli, koruyucu ve güvenilir bir yayın amaçlıyoruz. Buna ek olarak, Türk dilinin ve kültürünün korunmasında ve yeni kuşaklara en doğru biçimde aktarılmasında büyük bir sorumluluğumuz var. Yayın içeriğimizi yerli yapımlar baskın olacak şekilde düzenliyoruz. Vizyonumuz da bu yöndedir. Çocukların oyun yoluyla öğrenmesini destekliyoruz. Oyun, en iyi ve en etkili öğretmen olabiliyor.
TRT Çocuk diğer çocuk kanalları ile karşılaştırıldığında nerede duruyor? Ne gibi avantaj ve dezavantajları var?
TRT Çocuk diğer çocuk kanallarından belirgin bir biçimde ayrılıyor. Bu noktada dezavantajdan söz etmek pek güç oluyor. TRT’nin köklü yayıncılık geçmişi ve tecrübesi bahsedebileceğimiz en önemli farklılıktır. Bu sugötürmez bir gerçek. TRT Çocuk uzman bir ekip tarafından yönetiliyor. Her bir programımız ve yapımımız, teknik ve içerik anlamında denetime tabi tutuluyor. Denetim sürecindeki uzmanlarımız onay vermezse, hiçbir yapım yayınlanmıyor. Bu demek oluyor ki, çocukların bir numaralı kanalı TRT Çocuk ekranı her zaman güvenilir ve temiz kalacaktır. Böylesine uzman bir yapı ve süreç hiçbir çocuk kanalında yok.
Sloganımız “%100 Çocuk”! Çünkü çocukların oynayarak ve eğlenerek eğitim alması için uğraşıyoruz. Didaktik dilden ve mesaj kaygısından kaçınıyoruz. Bu yöntemlerin eski moda kaldığını uzun zamandır biliyoruz. Yaş gruplarına özel yayın yapıyoruz. Bunları başka kanallarda görmeniz çok zor.
Çocuklarımıza şiddet dolu çizgi filmler yerine faydalı bilgiler öğrenebilecekleri programlar sunuyoruz. İçeriğimiz drama, belgesel, tarih, doğa, sosyal etkinlikler, hobi, müzik, bilgi, bilim, kültür-sanat, eğitim, mizah ve haber gibi pek çok türü barındırıyor. Böyle bir zenginliği de başka hiçbir çocuk kanalında göremezsiniz.
Kanalımızın resmi web sitesi sürekli güncelleniyor ve izleyicilerimiz için zevkle vakit geçirecekleri bir ortama dönüşüyor. Üyelik sistemiyle, çocuklar bu renkli dünyanın aktörleri haline geliyor. Hem sevdikleri programlar hakkında bilgi ediniyorlar, hem de renkli köşelerimizde çeşitli oyun ve bilmecelerle eğleniyorlar. Buna ek olarak kısa sürede çok sevilen bir dergimiz var. “TRT Çocuk Dergisi” ile ekrandaki coşkuyu sayfalara taşıyoruz.
Çocuk programlarını seçerken ve hazırlarken neleri dikkate alıyorsunuz? Kriterleriniz nelerdir?
Türkiye’nin tüm çocuklarını kucaklıyoruz. Onların sesini duyuyor ve onların sesi oluyoruz. Bu sayede zengin bir yerel içerik üretebildik. Yayın içeriğimizi oluştururken zorlanmıyoruz. Dilerseniz önce yerli yayınlarımıza bakalım. Kendi kültürümüzden, tarihimizden, sanat ve edebiyat geçmişimizden gelen kahramanlar, isimler, hikayeler ve gerçekler bize yol gösterici oluyor. İçeriği bu şekilde oluşturduk. Çocuklar, zaten içine doğdukları kültürü gördüler kanallarında ve çabuk benimsediler.
Yaş gruplarından kaynaklanan bazı özel durumlar var. Yaş grupları arasında algı ve beceri farklılıkları var. Yayın içeriğimizi bu doğrultuda ve Çoklu Zeka Kuramı’nın ışığında şekillendiriyoruz. Böylece her yaşa farklı biçimde yaklaşıyoruz.
Yabancı yayın içeriğimizi de yurt dışından aldığımız yapımlarla oluşturuyoruz. Yapımların üslup ve içerik anlamında şiddetten uzak, pedagojik açıdan olumsuz bir yanının olmamasına dikkat ediyoruz. En önemli kriterimiz bu. Sevgiyi, insani değerleri ve erdemleri anlatan yapımları seçiyor ve çocuklarımıza sunuyoruz. Satın alınan bu dış yapımlar en düzgün Türkçe ile seslendirilerek ekrana yansıyor.
Çok önemli bir husus daha var. Çocukları anlıyoruz, farklı yaşlar için farklı metodlarımız var. Bildiğiniz gibi her yaşın gelişim süreci farklı işliyor. Herkesin ihtiyacına göre bir sürprizimiz var. Burada herkes çok mutlu. Yaşlara göre değişen gelişim farklılıklarını hesaba katıyoruz, içeriğimizi ve yayınımızı yaş gruplarına göre düzenliyoruz.
TRT Çocuk kanalında yarışmalar, çizgi filmler ve programları kapsayan zengin bir akış var. Programlarınıza eklemek istediğiniz farklı türler var mı?
“Kayıp Madalyon”, “Çılgın Dostlar” gibi çok sevilen dramaları ekrana getirdik. “Bilen Parmak Kaldırsın”, “Tilki” gibi yarışma programlarıyla farklı formatları ekrana taşıdık. Etkileşime önem verdiğimiz için bu tür programları yapmaya devam edeceğiz. Farklı türlere her zaman açığız. Sürprizlerimiz devam edecek. Fakat dediğimiz gibi, adı üstünde bunlar birer “sürpriz”.
En popüler programlarınız hangileri?
Aslında pek çok yapımımız oldukça seviliyor ve popülariteleri her geçen gün artıyor. Tilki, Pepee, Keloğlan, Paytak’tan Öyküler, Mimocan Her Yerde, Cille, Nane Limon, Çizgi Film Makinesi çok beğenilen yerli yapımlarımızdan. Tatonka, Arthur, Manon, Korsan Ailesi, Taşın Sırrı, Gece Bahçesi, Afacan ve Yedi Kafadar, Çufçuflar Diyarı en sevilen yabancı yapımlarımız arasında.
TRT Çocuk, Keloğlan, Küçük Hezarfen gibi kendi kültürümüzün kahramanlarını çocuklara sevdiriyor. Önümüzdeki dönemlerde bunlara benzer projeler gerçekleştirecek misiniz?
TRT Çocuk, kurulduğu günden bu yana yaşadığımız coğrafyanın tarihi ve kültürel zenginliğinden ilham alıyor ve içeriğini de bu yönde oluşturuyor. Çocuklarımız da bu yapımlarımızı çok seviyor. Bundan sonraki süreçte de yeni sürprizlerimiz olacak. Tanıdığımız, okuduğumuz, biz yetişkinlerin de çocukluğumuzdan beri aşina olduğumuz pek çok tarihi kişilik ve kahraman ekranımızda yeniden hayat bulacak.
Yayınlanan bu çizgi filmleri yurt dışında tanıtmayı düşünüyor musunuz?
TRT Çocuk olarak dünyadaki gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Gereken teknolojik altyapıyı da hızlı biçimde kendimize adapte ediyoruz. Dünyada çok başarılı çocuk kanalı modelleri var ve biz de olan bitenin dışında kalamayız. Yakın tarihten bir örnek verecek olursak, “Tilki” adlı yarışma programımız dünyanın en prestijli yarışmalarından birinde, Uluslararası Dijital Emmy Ödülleri'nde finalde yarıştı. Bu heyecan ülkemiz adına çok önemliydi. Bunun dışında zaten birçok özgün çizgi filmimiz, çevre ülkeler başta olmak üzere yurt dışındaki çocuklarla buluşmaya başladı. Çabalarımız bundan sonra daha da yoğunlaşarak sürecek.
Yarışma programlarına çocukların ilgisi ve katılımı sizce nasıl?
Oldukça yoğun. Bu durum bizi çok etkiliyor. “Kasaba”, “Rüzgar Gülü”, “Tel Ali”, “Tilki”, “Yarışçı” adlı programlarımıza yoğun bir talep var. Çocuklarımız hem yarışıyor, hem bilgilerini sınıyor hem de çeşitli ödüller kazanıyor.
Çocukların televizyon izleme alışkanlıkları ile ilgili araştırmalar yapıyor, ya da yaptırıyor musunuz? TRT Çocuk, daha çok hangi bölgelerde izleniyor? Bu konularda elinizdeki verileri paylaşır mısınız?
Bu konudaki dayanağımız Türkiye’deki çeşitli televizyon izleme ve araştırma kurumlarıdır. Verilerimizi bu şekilde sağlıyoruz ve kendimizi ölçümlüyoruz. Biliyorsunuz, TRT Çocuk’u, TRT 4 frekansı üzerinden, karasal yayının yanı sıra; Türksat Kablo S33, Türksat 2A 11919 MHz ve Türksat 3A 11094 MHz frekansları üzerinden, Kablolu yayın vasıtasıyla, DIGITURK ve D-SMART gibi dijital platformlardan Türkiye’nin genelinde izlemek mümkün. Karasal yayının sonucu olarak Türkiye’nin yüzde 95’ine ulaşıyoruz ve her bölgemizde izleniyoruz. Buna ek olarak, TRT Çocuk’u Rus YAMAL 201 uydusu C bant üzerinden geniş bir coğrafyada, Galaxy 19 uydusu üzerinden de ABD ve Kanada’ya izlemek mümkün.
Orta ve uzun vade planlarınız nelerdir?
Yaş gruplarına yönelik bir yayın stratejimiz var. Her gerubun ihtiyacı ve izleme alışkanlıkları birbirinden farklı. Yayın planlamamız bu yönde oluyor. Gelecek planlarımız arasında, bu stratejiye paralel olarak TRT Çocuk kanalını markalaştırmak istiyoruz. Televizyon yayıncılığıdan öteye geçip sosyal sorumluluk projelerinde aktif biçimde yer alacağız. TV dışında başka medya mecralarında da projeler üretmeyi hedefliyoruz.
Sizin eklemek istediğiniz birşey var mı?
TRT Çocuk, “Türkiye’nin gerçek çocuk kanalı” sıfatına sahip. Çünkü yayınlarımızın yüzde 60’ı tamamen yerli içerikten oluşuyor. Çocukların zevkle vakit geçirecekleri oldukça kapsamlı bir yayıncılığınız var. Cicicee’yi emeği ve zengin içeriği için tebrik etmek istiyorum.
