Çocuğa disiplin eğitimi vermek, çocuk eğitiminin önemli bir parçasıdır. Her yaşta adım adım ilerleyerek çocuğun kendi kendini kontrol edebilir hale gelmesi sağlanabilir.
Çocuğunuzun yaşı ne olursa olsun, disipline gelince tutarlı olmak önemlidir. Ebeveynler koydukları kurallara ve sonuçlara sadık kalmazlarsa, çocuklarından da bunu bekleyemezler.
İşte çocuğa disiplin eğitimi vermeye dair bazı fikirler:
0 – 2 Yaş Arası
Bebekler ve küçük çocuklar doğal olarak meraklıdır. Bu nedenle, zarar görebilecekleri nesneleri ortadan kaldırmak akıllıca olacaktır: TV ve video ekipmanı, müzik seti, mücevher ve özellikle temizlik malzemeleri ve ilaçları gibi nesnelerin erişemeyeceği yerlerde saklanmalıdır.
Emekleyen bebeğiniz veya yürümeye başlayan çocuğunuz tehlikeli bir şeye doğru yöneldiğinde, sakince “hayır” deyin ve çocuğunuzu bölgeden uzaklaştırın veya uygun bir etkinlik ile dikkatini dağıtın.
Zaman aşımları, küçük çocuklar için etkili bir disiplin olabilir. Hiçbir şekilde çocuğa şiddet gösterilmemelidir. Bebeklerin ve küçük çocuklar sadece şiddetin acısını hissederler, attığınız tokat ile yapmamaları gereken davranış arasında bağ kuramazlar. Bundan kesinlikle uzak durun.
Unutmayın, çocuklar yetişkinleri, özellikle de ebeveynlerini izleyerek öğrenirler. Davranışınızın rol model olduğundan emin olun. Çocuğunuza, eşyalarını etrafa saçarken oyuncaklarını düzenlemesi için emir vermek yerine, kendi eşyalarınızı düzenli tutun ve bunu görmelerini sağlayın.
3 – 5 Yaş Arası
Çocuğunuz büyüyüp eylemler ile sonuçlar arasındaki bağlantıyı anlamaya başladığında, evin kurallarını iletmeye başladığınızdan emin olun.
Çocuklara, bir davranış için onları cezalandırmadan önce onlardan ne beklediğinizi açıklayın. 3 yaşındaki çocuğunuz ilk kez oturma odası duvarını süslemek için boya kalemi kullandığında, neden buna izin verilmediğini ve çocuğunuz tekrar yaparsa ne olacağını anlatın.
Ebeveynler daha önce bu tür “kuralları belirlerim ve sonuçları dinlemeni veya kabul etmeni beklerim” standardı kurarlarsa, işler kolaylaşır. Ebeveynlerin ara sıra kötü davranışları görmezden gelmeleri veya tehdit altındaki bazı cezaları takip etmemeleri daha kolay olsa da, bu kötü bir emsal teşkil eder. Boş tehditler ebeveyn olarak yetkinizi baltalar ve çocukların limitlerini test etmelerini daha olası kılar. Tutarlılık, etkili bir disiplinin anahtarıdır ve ebeveynlerin kuralların ne olduğuna karar vermeleri ve sonra bunları desteklemeleri önemlidir.
İyi davranışları ödüllendirmeyi unutmayın. Disiplin sadece cezalandırma değil, aynı zamanda iyi davranışları tanımakla da ilgilidir. Örneğin, “Oyuncaklarınızı oyun grubunda paylaştığınız için gurur duyuyorum” demek, paylaşmayan bir çocuğu cezalandırmaktan daha etkilidir.
Zaman aşımları da bu yaştaki çocuklar için iyi çalışabilir. Dikkat dağıtıcı olmayan bir zaman aşımı yeri seçin. Çocuğunuz için en uygun olan süreyi düşündüğünüzden emin olun. Uzmanlar, her yaş için 1 dakikanın iyi bir kural olduğunu söylüyorlar; bazıları da çocuk sakinleşene kadar zaman aşımını kullanmanızı tavsiye eder (öz düzenlemeyi öğretmek için).
Çocuklara yapılacak doğru şeyin ne olduğunu söylemek önemlidir, sadece yanlış olanı söylemek yeterli değil. Örneğin, “kanepede atlamayın” demek yerine, “lütfen mobilyaların üzerine oturun ve ayaklarınızı yere koyun” deyin.
6 – 8 Yaş Arası
Zaman aşımları ve sonuçları bu yaş grubu için de etkili disiplin stratejileridir. Yine tutarlılık ve sonuçları takip etmek önemlidir. Gerçekçi olmayan tehditlere maruz kalmamaya dikkat edin. “O kapıyı çarpıp tekrar TV izlemeyeceksiniz!” Çocuklarınızın gözünde kazanacağınız güvenilirlik, kaybedilen bir eğlenceli günden çok daha değerlidir.
Büyük cezalar ebeveyn olarak gücünüzü elinizden alabilir. Çocukların, hatalı davranış için ellerinden alınmış ayrıcalıkları geri kazanmak için yerine getirebilecekleri bazı hedefler belirlemek faydalı olacaktır.
