Çocuğa sorumluluk kazandırma, çocuğun hem kişisel gelişimi hem de akademik başarısı ve iş yaşamı açısından oldukça önemlidir. Sorumluluk sahibi çocuklar sosyal, akademik ve kişisel anlamda daha başarılı olduğu gibi, sorumluluk duygusu gelişmemiş olan çocuklar hayatın birçok alanında sorun yaşayabiliyor.
Çocukların sorumluluk duygusuna sahip olması, başarılı birer yetişkin olmaları yolundaki en önemli adımdır. Bu nedenle ebeveynlerin çocuğa sorumluluk kazandırma konusunda dikkatli ve bilinçli olmaları gereklidir.
Çocuğa Sorumluluk Kazandırma
Pedagoglara göre, çocuklardaki karakter gelişimi 3 yaşına kadar önemli oranda tamamlanır. 3 yaşından sonra, etrafındaki olayları daha iyi anlamlandırmaya başlayan bir çocuk, kendini geliştirmeye de elverişli hale gelmektedir. Bu nedenle çocuğa sorumluluk duygusunu aşılamak için 3 yaş idealdir.
Çocuğun kendi yemeğini kendi yemesi gibi bazı ihtiyaçlarını karşılama noktasında yeterliliğe ulaştığı andan itibaren çocuğa sorumluluk duygusu kazandırmaya başlanmalıdır.
1. Çocuğunuza Düzenli Görevler Verin
Çocuğa sorumluluk duygusu aşılamanız için onu belirli konularda görevlendirmeniz iyi bir başlangıç sağlar. Çiçekleri sulama, ev temizliğine yardım etme, kıyafetlerini katlama gibi sorumluluklar okul öncesi ve ilköğretim çağındaki çocuklar açısından geliştiricidir.
Çocuğunuzun ev ödevlerini yapma, ders çalışma, egzersiz yapma gibi eğitimi ile ilgili sorumluluk almasını sağlayın. Ödevlerini düzenli olarak yapmak, sabahları erken kalkmak ya da kişisel bakımına özen göstermek gibi konuların da sorumlulukla ilgili olduğunu unutmayın.
2. Çocuğunuzun Sorumluluklarını Yüklenmeyin
Çocuğunuzun ev ödevlerine yol göstermeniz oldukça önemlidir. Ancak ev ödevlerine doğrudan yardım etmeniz, eksik kaldığı noktaları tamamlamanız ya da çocuğunuz üzülmesin diye hatalarını örtmeniz ona zarar verir. Çocuğunuzun kendi hayatının sorumluluğunu almaya, hatalarını üstlenmeye ve başarı için çabalamaya ihtiyaç duyduğunu anlaması için gerektiğinde üzülmesine izin verin.
3. Kontrol Mekanizması Oluşturun
Okul öncesi ve ilköğretim çağındaki çocukların alışkanlıklarını devamlı hale getirmesi için, ödül ve ceza sistemlerini kullanabilirsiniz. Çocuğunuzun görevlerini ve sorumluluklarını yerine getirip getirmediğini düzenli olarak kontrol etmeniz önemlidir.
5-9 yaş aralığındaki çocuklarda sorumluluk duygusunu geliştirmek için ödül yöntemine başvurmanız önemlidir. Ancak çocuğunuzun görevlerini ödül kazanmak için yapmamasını sağlamaya çalışın. Her davranışını ödüllendirmek, ödül almayacağı görevleri yapmamasına neden olabilir.
Ödül kavramını, çocuğunuzun istediği bir şeye izin verme ya da ona bir hediye almak olarak değerlendirmeyin. Takdir ve onore etmek de ödül kavramı içinde değerlendirilir. Çocuklarınızın eksik yanlarını onunla konuşma, başarılı yanlarını ise takdir etmek çocuk gelişimi konusunda oldukça önemlidir.
Çocuklarda Sorumluluk Duygusu Nasıl Geliştirilir?
Ebeveynlerin, çocuklara duydukları sevgi bazı durumlarda, çocuğun her ihtiyacının ebeveyn tarafından karşılanması ve çocuğun her istediğinin yerine getirilmesi şeklinde evrilebilmektedir.
Çocuğa kıyamadığını düşünen anne ve babalar, çocuğa hiçbir sorumluluk yüklemediklerinden, çocuğun gelişimi üzerinde önemli olumsuz sonuçlara yol açabilmektedir. Çocuğun benlik duygusunun gelişebilmesi ve kendini birey olarak kabul edebilmesi için, ailenin çocuğa sorumluluk yüklemesi şarttır.
Çocuğa sorumluluk kazandırma, aşamalı olarak gerçekleşmesi gereken bir süreç olduğu gibi, çocuğun yapamayacağı işlerin çocuğa yüklenmesi, sürecin başarısızlıkla sonuçlanmasına yol açacaktır. Bu nedenle, en basitten başlamak ve kademeli olarak, çocuğun sorumluluklarını arttırmak, çocuk gelişimi açısından en doğru yol olarak kabul edilmektedir.
3-4 yaşındaki bir çocuk; yemeğini kolaylıkla yiyebileceği gibi, ellerini yıkama, dişlerini fırçalama gibi basit kişisel işlemlerini kolayca gerçekleştirebilir. 5-6 yaşındaki bir çocuk ise, kıyafet seçimi, odasını toplama, yemek masasını hazırlama konusunda yardım etme gibi işlerde zorlanmadan başarılı olabilir.
