Çocuğu anaokuluna hazırlamak için neler yapılabilir? Çocuğunuz okula gitmeye hazır mı?
Anaokuluna başlama hem aile hem de çocuk için çok önemli bir dönemdir. Çocuk açısından bakıldığında, okula başlama, yeni ve karmaşık bir sosyal çevreye girmek, birey olarak toplumda yer almak ve dış dünyaya açılmaktır.
Çocuğun okula başladığında göstereceği tepkilerin neler olacağı, ne kadar süreceği çocuktan çocuğa ve elbette ki ailenin, okulun, öğretmenlerinin bu tepkiler karşısındaki tavır ve yaklaşımlarına göre değişecektir.
Çocuklar için zor olabilen bu geçiş döneminde, çocuğunuzun kendini güvende ve rahat hissetmesi için öncelikle zamana ihtiyaç olacaktır.
İELEV Eğitim Kurumları Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü uzmanları, anne babaların çocuklarını ana okuluna hazırlama sürecinde dikkat etmesi gerekenleri şöyle sıralıyor:
Çocuğu Anaokuluna Hazırlamak İçin Yapılması Gerekenler
İlk defa okula başlayacak çocuklar ise çok daha değişik bir heyecanın içindedirler. Onlar, büyümenin çok büyük bir adımı olan okul hayatına başlangıç aşamasındalar. Her ne kadar daha önce anaokulu veya hazırlık sınıfına gitmiş olsalar da birinci sınıfın önemi her zaman farklıdır. En önemlisi okuma yazma öğrenilecek bir seneye başlangıç yapıyor olmalarıdır. Yeni okul binası, yeni arkadaşlar, yeni araç gereçler… Neredeyse her şey onlar için yenidir.
Okula yeni başlayacak çocuklar bazen endişeli olabilirler. Özellikle içe kapanık çocuklar yeni ortamlara girmeden önce kaygı yaşarlar. Böyle durumlarda ebeveynler kendi okula başlama anılarını anlatabilirler. Elbette anlatılan hikâyelerin içeriği çocuğun okula heves etmesini destekleyecek nitelikte olmalıdır. Ayrıca gideceği okulu önceden ziyaret etmek de çocuğun kafasındaki kaygılarını azaltmasını sağlayabilir.
Okula Başlamadan Önce Yapılması Gerekenler
- Çocuğunuzu okula hazırlayın. Çocuğunuzu önceden okul hakkında bilgilendirin.
- Okulla ilgili basit ve temel bilgileri vermek yeterli olacaktır. Örneğin; birkaç hafta sonra oyun oynayabileceği, arkadaş edineceği, yeni bilgiler öğreneceği ve çok eğleneceği bir okula gideceğini söyleyebilirsiniz.
- Çocuğunuza sürekli okula başlayacağından ve okuldan söz etmek yerine, gerekli bilgileri yeterince paylaştıktan sonra, o ihtiyaç duyduğunda ve sorduğunda, okulla ilgili gerçekçi ve net bilgiler vermeyi tercih edin.
- Okul çıkışında onu tam zamanında alacağınızı ya da servise bineceğini ve evde mutlaka onu karşılayacak birisinin olacağı bilgisini verin.
- Güven verin ve rahatlatın. Yanında olmadığında onun mutlu ve rahat olacağına ilişkin sözler söyleyin.
Okulun İlk Günlerinde Yapılması Gerekenler
- İlk günlerde evden sevdiği bir oyuncağı ile okula gelmesine izin verin. Bu kendini güvende hissetmesine yardımcı olacaktır.
- Çocuğunuzdan habersiz okuldan ayrılmayın ama vedalaşmayı çok uzun sürdürmeyin.
- Çocuğunuzu okula bırakırken kararlı ve huzurlu bir tutum sergilemeye özen gösterin. Bu tutumunuz onun kaygılanmasına engel olacaktır.
- İlk günlerde çeşitli nedenlerle okula gitmek istememe durumunda, bu davranışların doğal ve geçici olduğunu hatırlayın. Okula düzenli devam etmesi konusunda kararlı olun.
- Okul sonrası, çocuğunuzla okulla ilgili sohbet edin ancak verdiği bilgiler dışında onu konuşturmaya çalışmak için sorgulayıcı olmaktan kaçının.
- Düzenli uyku uyumasına ve sabahları onu uğurlamaya özen gösterin, eğer siz almaya gelecekseniz söz verdiğiniz saatte okulda olmaya dikkat edin.
- “Okulun ilk günü kutlaması” yapın.
- Anne-baba arasında oluşturduğunuz tutarlı ve ortak dili, aile-okul arasında da kullanmaya özen gösterin.
- Yerine getirilmeyecek vaatlerde bulunmayın.
Çocuğu Anaokuluna Hazırlamak İçin Yeni Bir Yöntem
Çocuğun başarısında okul öncesi eğitimin önemli bir yeri vardır. Fakat hâlâ ABD’de milyonlarca çocuğun, kendilerini anaokuluna ve devamına hazırlayacak programlara erişimi yok. Hizmet alamayan toplumlarda, okul öncesi eğitimi evlere taşıyan UPSTART Projesi’ne katılın. Eğitimde yenilikçi Claudia Miner günde on beş dakika öğrenmeyle dört yaşındaki çocukları başarıya hazırlayan UPSTART’ı ve sizin nasıl destek olabileceğinizi anlatıyor. (Bu iddialı plan, TED’in küresel değişime ilham veren ve fon oluşturan girişimi olan Audacious Project’in bir parçası.)
Anaokulu Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Çocuğu anaokuluna hazırlamak için öncesinde iyi bir anaokulu seçimi yapmış olmak gerekir. Uzmanlar çocukların sosyal yaşamla iletişim kurmaya başladığı dönemde, hayatına giren en önemli unsurun okul olduğunu belirterek, velileri bu yönde bilinçlendiriyor.
Çocuğun sosyal yaşamla iletişim kurmaya başladığı dönemde, hayatına giren en önemli unsur okuldur. Özellikle okul öncesi dönemde yuva, çocuk için sosyal ve eğitimsel anlamda bir ihtiyaçtır. Okula başlamak, sosyalleşmenin ilk adımlarıdır!
Hayatın ilk yılları, insanın gelecekteki davranışlarını yönlendiren ve biçimlendiren temellerin atıldığı bir dönemdir. Yaşamın ilk yıllarında, çocuğun öğrenmesindeki ilk rehber, öncelikle anne baba olmak üzere yakın çevresindeki kişiler ve bu çevrede gelişen olaylardır. Çocuk büyüdükçe, yavaş yavaş dış dünyayla da iletişim kurmaya başlar.
Çocuğun sosyal yaşamla iletişim kurmaya başladığı dönemde, hayatına giren en önemli unsur okuldur. Özellikle okul öncesi dönemde yuva, çocuk için sosyal ve eğitimsel anlamda bir ihtiyaçtır. İşte bu derece önemli bir seçimde, anne baba olarak çocuğumuz için en uygun okulu seçebilmek için bazı soruları kendi kendimize sormamız gerekir.
- Çocuğum için en uygun okul hangisi?
- Okul seçerken nelere dikkat etmeliyim?
- Çocuğumun gelişimini hangi okul en iyi şekilde destekleyebilir?
Yukarıdaki sorular kendimize soracağımız ilk sorulardır. Elbette bu soruların cevabı kişiye göre değişiklik gösterecektir. Ancak belli noktalarda, anne baba olarak fikir birliğine varmak çocuğumuzun gelişimi için önemlidir. Bu dönemde, okul seçimi son derece dikkatli yapılması gereken bir seçimdir.
Çocuğun Anaokuluna Başlama Yaşı Kaç Olmalıdır?
Her çocuğun gelişim hızı farklıdır. Çocuğun okula başlamaya hazır olup olmadığını değerlendirirken, sadece takvim yaşı değil bunun yanı sıra olgunluk düzeyinin de göz önünde bulundurulması gerekir. Bu konuda giyinme, yemek yeme, elini yüzünü yıkama, tuvalet gibi kendi öz bakım becerilerini yerine getirip getirmediği önemli bir kıstas olabilir. Ayrıca “akranlarıyla ve yetişkinlerle” olan iletişimi ve paylaşımları da size fikir verebilir.
Okul Seçiminde Nelere Dikkat Etmeli?
Okul seçiminde okulun özelliklerinin, ailenin ve çocuğun beklentilerine ve özelliklerine uygunluğu önemlidir. Ailelerin beklentisi, anne babanın eğitimi, kişilik yapısı, gelir durumu, yetiştirildiği ve içinde yaşadığı sosyokültürel ortam ve sosyo-ekonomik koşullara göre değişkenlik gösterir.
Örneğin bazı aileler için, okulda alacağı notlar ve sınav yarışlarındaki başarı en önemli konu iken, bazı aileler de sosyal, dil ve spor alanlarında çocuğun desteklenmesine daha çok önem verebilir. Ancak temel olarak çocuğumuza okul seçerken;
- Okulun konumu (çocuğun ev-okul arasındaki mesafeyi güvenli bir şekilde gidebilmesi),
- Sınıf mevcudu,
- Okulda sunulan ders dışı etkinlikler (resim, müzik, jimnastik vb. etkinlikler),
- Eğitim materyalleri,
- Eğitim programı (çocukların bireysel farklılıklarına cevap verecek şekilde düzenlenip düzenlenmediği)
- Öğretmenlerin özellikleri (eğitim, deneyim vb.)
- Sınıfların ve okulda çocukların kullanımına ayrılan alanların büyüklüğü (bahçe, etkinlik odaları vb.),
- Anaokulunda çocukları ilkokula hazırlamak için yapılan çalışmalar: Özellikle okul öncesi dönemde amaç “bilgiyi öğretmek” değil bilgiyi öğrenebilmesi için gereken becerilerin kazandırılmasıdır.
- Disiplin kurallarının Uygulanma Yöntemi: Çocukların ortak bir alanda nasıl davranacaklarına ilişkin kurallar ve bu kuralların nasıl uygulandığı çok önemlidir. Bazen bu uygulamalar çocuğumuzun “okula” tepki geliştirmesine neden olacak uygulamalar haline gelebilir.
- Sağlık Sorunlarını Çözme Yöntemi: Okulda sürekli bir doktor, hemşire ya da sağlık uzmanı var mı ya da acil durumlarda nasıl bir yöntem izleniyor? (ambülans ihtiyacı vb.)
- Okulun temizliği ve hijyenik koşullar öncelik vereceğimiz konular olabilir.
Okuldaki Psikolojik Danışmanlık Hizmetleri:
Anaokulunda çocuk gelişimi konusunda deneyimli bir psikologun bulunması, yuva seçimindeki önemli koşullardan birisidir. Çocukların gelişim süreçlerinin takip edilmesi, bu konuda aileyi bilgilendirmek ve uygun şekilde yönlendirmek çok büyük önem taşımaktadır. Çünkü olası bazı sıkıntılar, her konuda olduğu gibi erken yaşta tespit edildiği taktirde, daha hızlı ilerleme kaydedilmekte ve çocuğun eğitim hayatını, sosyal hayatını etkileyen başka zorluklara dönüşmesi önlenebilmektedir. Çocuklardaki bu belirtileri ve değişiklikleri dikkatle gözlemlemek ve başka bir problemin işareti olduğunu keşfedebilmek uzmanlık ve deneyim gerektirmektedir.
Bütün bu konular dikkate alınarak seçim yapılmasına rağmen yine de zaman zaman okul-aile-çocuk üçgeninde sorunlar yaşanabilir. Ancak önemli olan bu sorunlara karşılıklı olarak nasıl yaklaşıldığı ve nasıl ele alındığıdır.
Anaokulu dönemi (3-6 yaş), çocuklarımızın ilk defa “okul” ile tanışacağı, “evden” dış dünyaya adım atacağı, kendi dünyasının (anne, baba ve yakın çevre) dışına çıkmaya başlayacağı ve akranlarıyla çok daha yoğun iletişim kurmaya başlayacağı bir dönemdir.
Çocuklarımızın yaşadıkları olumlu veya olumsuz deneyimler, daha sonraki okul deneyimlerini de etkileyecektir. Bu nedenle, özellikle anaokulu döneminde (3-6 yaş), okul çocuk için korkulacak bir yer değil, oyun oynayacağı, eğleneceği, öğreneceği, orada olmaktan keyif alacağı bir yer konumunda olmalıdır. Bu olumlu duygularla ilkokula başlayan çocuk, daha yoğun akademik faaliyetlerin içine girecek olsa bile “ilkokula hazır” olacaktır.