Toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki bilincin yerleşmemiş olması, çocukların da cinsiyetçi bir şekilde yetişmesine yol açabiliyor. Cinsiyetçi yaklaşıma sahip babalar, çocuk gelişimini olumsuz etkiliyor.
Babanın evde yemek yapmaması, ev temizliği ile ilgilenmemesi ya da çocuklara vakit ayırmaması size doğal geliyorsa, bakış açınızı gözden geçirmeniz gerekebilir. Çocukların sağlıklı gelişimini olumsuz etkileyen baba prototipleri, çocukların gelişimini destekleyen baba prototipleri ile değiştirmemiz gerekiyor.
- Çocuklarıyla Kaliteli Zaman Geçirmeyen Baba Prototipi
Eve geldiğinde çok yorgun olduğunu söyleyen ya da işinin çok ağır olduğundan dert yanan bu prototipteki babalar, çocuklarıyla boş zamanlarında ya da tatil günlerinde de kaliteli vakit geçirmiyor. Çocuklarıyla ilgilenmeyi anneye bırakan bu prototipteki babalar, çocuklarıyla nitelikli bir ilişki geliştirmekte zorlandığı gibi, annenin de kendine vakit ayırmasını zorlaştırıyor. Oysa babalar, çocuklarıyla kaliteli vakit geçirmek ister, tıpkı annelerin arkadaşlarıyla zaman geçirmeyi ya da kendilerine vakit ayırmayı istemeleri gibi.
Çocuklarıyla Nitelikli Vakit Geçiren Baba
- Yasakçı Baba Prototipi
Otorite kurmak için, yasak koymak gerektiğini düşünen babalar, çocuklarını baskı altında yetiştiriyor. Baskıcı bir ortamda yetişen çocuklar, fikirlerini ortaya koymakta, duygularını yansıtmakta ve kendilerini ifade etmekte zorluk çekiyor.
Baskıcı babalar, çocukların beslenme alışkanlıkları, giyinme tarzları, arkadaş çevreleri, vakitlerini nasıl geçirdikleri gibi konularda, yargılayıcı olabiliyor. Çocukların düşünce ve isteklerini göz önünde bulundurmadan, “olması gerekenler” doğrultusunda kurallar koyan babalar, çocuklarıyla duygusal bağ kurmakta zorluk yaşadığı gibi, özgüveni düşük olan çocuklar yetiştirmede son derece başarılı oluyor.
Destekçi Baba
- Yemek Yapmaktan Kaçınan Baba Prototipi
Yemek yapmanın annenin görevi olduğu yaygın algısını destekleyen babalar, kötü yemek yaptıklarını söylüyor ya da iyi yemek yapsa dahi mutfağa nadiren giriyor. Kutlama olduğunda ya da özel bir misafir davet edildiğinde maharetlerini göstermek isteyen babalar, normal zamanlarda, yemek yapma işini tamamen annenin üzerine yıkabiliyor.
Dünyadaki ünlü aşçıların birçoğu erkek olmasına ve giderek daha fazla erkeğin yemek yapmaktan hoşlandığını söylemesine rağmen, bu prototipteki babalar, yemek yapmayı anneye “bahşedilmiş bir görev” olarak gösteriyor.
Yemek Yapan Baba
- “Erkekler Ağlamaz ve Duygularını Belli Etmez” Diyen Baba Prototipi
Erkeklerin olabildiğince maskülen, kadınların ise feminen olması gerektiğini düşünen bu baba prototipi, genellikle çocuklarına sarılmaz, onları toplum içinde sevmez ve “ağlamaz”.
Erkeklerin, daha erkeksi, kadınların ise daha kadınsı olduklarında daha değerli olduğunu ima eden yaygın görüş, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin artmasına yol açıyor. Erkeklerin duygularını ifade etmekte zorlandığına inanan babalar, çocuklarıyla duygusal bağ kuramıyor. Çocuklar da genellikle bu tip babalarla, sorunlarını, sevinçlerini ya da duygularını paylaşmaktan çekiniyor.
Duygularını Belli Eden Baba
- Çocuklarından Çok Eğlenceyle İlgilenen Baba Prototipi
Çocuklarından çok eğlence ile ilgilenen babalar, sosyal medyada genellikle çocuklarıyla ilgili “komik” video ya da görsel içerikler paylaşıyor. Bisikletini kaçırmaya çalışırken, babasını yakalamaya çalışan çocuklar ya da oyun konsollarını ele geçirerek, çocukların oynamasına zaman bırakmayan babalar, size de tanıdık geliyor mu?
Eğlenceyle daha fazla ilgilenen baba modelinde, çocuklar yemek yemeyi, duş almayı ya da yatırılmayı beklerken, babalar, genellikle keyiflerine bakıyor.
Çocuklarından çok eğlenceyle ilgilenen babalar, çocuklar üzerinde otorite kurmakta zorlandıkları gibi, çocuklar tarafından sorumsuz olarak da nitelendirilebiliyor.
Çocuklarıyla Birlikte Eğlenen Baba
- Çocukların Bakımına Değil, Nasıl Göründüğüne Dikkat Eden Baba Prototipi
Bu prototipteki babalar, çocukların bakımı, gelişimi ya da duygularıyla asgari düzeyde ilgilenmesine karşın, çocuğun nasıl göründüğüyle azami düzeyde ilgileniyor. Bu durum, kültürel farklılık gösterse de, babalar genellikle erkek çocuklarının yaygın erkek rolleri dışında hareketler göstermesine dayanamıyor. Erkek çocuğun, “feminen renkler” seçmesi ya da “feminen davranışlar” sergilemesi durumunda bu prototipteki babalar hemen devreye giriyor. “Kız gibi ağlama“, “Erkek gibi koş” gibi söylemlerle de bu durum destekleniyor. Aynı durum, bu tipteki babaların kız çocuklarına karşı aksi yönde işleyebiliyor. Kız çocuklarının aşırı feminen davranması, etek giymesi ya da özgür hareket etme isteği, bu prototipteki babaları harekete geçirebiliyor.
Çocuğunun Bakımıyla İlgilenen Baba
- Sürekli Dağınık Olan ve Evde Temizlik Yapmayan Baba Prototipi
Son derece cinsiyetçi bir klişe olan “Bir kadının yeri, evidir” sözü, kadınların evde kalmak ve ev işi yapmakla yükümlü görülmesine yol açıyor. Ev işleri yapmanın, kendisinin sorumluluğunda olmadığını düşünen baba prototipi, dağınık olduğu gibi, ev işlerinin tamamının anne tarafından yapılmasını bekliyor.
Evde temizlikle ilgili sorumluluk almayan baba prototipi, cinsiyetçi bir tutum izlediği gibi, kız ve erkek çocukları arasında da ayrımcılık yapma eğilimi gösteriyor.
Temizlikle İlgilenen Baba
Çocukların fiziksel, ruhsal ve bedensel gelişimini desteklemek ve cinsiyetçi olmayan çocuk yetiştirme hakkında daha fazla bilgi almak için: Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Duyarlı Çocuklar Yetiştirmek
Not: Bu içerikte, cinsiyetçi yaklaşımlar ile çocuk gelişimini olumsuz etkileyen baba rollerini ele aldık. Şiddet, psikolojik ya da sosyal zorbalık, ihmal ve istismar ile çocukları olumsuz etkileyen insanları, bu içeriğe dahil etmiyoruz. Cinsiyetçi tutumların yalnızca babalar tarafından sergilenmediğinin farkında olmakla birlikte, bu konuda anneler ile ilgili de bir içerik yayınlayacağız.
