Çocukların hem özsaygılarını artırmak hem de sosyal ve akademik yaşamlarında başarılı olmalarını sağlamak için disiplinli olmayı öğrenmeleri şart. En az zeka, yetenek ya da azim kadar önemli olan disiplin duygusunun erken yaşta kazanılması önem taşıyor.
Peki çocukların disipline olmasını sağlamak için ebeveynlerin neler yapması gerekiyor? Çocuklara disiplin kazandırmak için en uygun yaş hangisi?
Oto kontrol ya da self disiplin ile ilgili çocuklar üzerine yapılan pek çok araştırma ve deney bulunuyor. Bunlardan biri de “kuru üzüm testi”. Araştırmalara göre çocukların oto kontrol duygusu, 18.aydan itibaren gelişmeye başlıyor. Dolayısıyla erken yaştan itibaren çocukların disiplin duygusu kazanmasına yardımcı olmak önem taşıyor.
Çocuklara Disiplin Kazandırmak
Disiplin deyince birçok insanın aklına cezalandırma yöntemleri geldiğinden, disiplin ile ceza ilişkisinin yanlış şekilde kurgulandığını düşünmek gerekiyor. Çocukların sert bir şekilde cezalandırılmasının psikolojik olarak birçok olumsuz etkisi bulunuyor. Bu nedenle çocuklara disiplin kazandırmaya çalışırken pozitif yöntemler kullanmanın önemi artıyor.
İşte pozitif yöntemler ile çocuklara disiplin kazandırma yöntemleri:
- Günlük Rutinler Oluşturun
Belli iş ya da görevlerin rutin haline getirilmesi çocuklarda disiplin duygusunun gelişmesini sağlıyor. Okula gitmeyen çocuklar için günlük rutinler; yemek yeme, uyku saatleri, oyun saatleri, masal saatleri şeklinde oluşturulabilir. Okula giden çocuklar için ise bunlara ek olarak ders çalışma, öğrendikleri tekrar etme şeklinde kurgulanabilir. Bazı çocuklar günlük rutinleri yerine getirmede zorluk yaşayabiliyor. Bu noktada çocukları yargılamak ya da cezalandırmayı tercih etmektense ödüllendirme mekanizması devreye sokmak gerekiyor.
- Kurallar Oluşturun
Ev içerisinde bazı kuralların olması, çocukların disipline olmasını kolaylaştırır. Örneğin, yemek saatinin aksatılmaması, argo veya küfür gibi sözlerin yasaklanması, başkalarının özel eşyalarına dokunulmaması gibi temel kurallar, çocuklara disiplin duygusu kazandırmaya yardımcı olur. Çocuklara kuralların nedenlerini açıklamak ve kurallar ihlal edildiğinde ortaya çıkacak sorunları anlatmak gerektiği de unutulmamalı.
- Çocuklara Sorumluluk Verin
Çocukların sorumluluk alması, hem karakter gelişimleri ve akademik başarıları hem de disipline olmaları için kritik bir öneme sahiptir. Ödev yapma, oyuncakları toplama, yemeği birlikte hazırlama, para biriktirme ya da kendi odasını toplama gibi sorumluluklar, çocukların gelişimine katkı sağlar. 3 yaşından küçük çocuklar için daha basit işler seçilebilir.
- Taviz Vermeyin
Çocukların disiplinli olmasını sağlamak için taviz vermemek oldukça önemlidir. Konulan kurallara uymamak ya da bazı durumlarda sorumlulukların yerine getirilmemesini hoş görmek çocuklarda kafa karışıklığı yaratabilir. Özellikle erken yaşta çocuklar bu durumu manipüle edebilir. Dolayısıyla konulan kurallar, sorumluluk ve görevler gibi konularda her zaman tutarlı davranmak son derece önemlidir.
- Ödüllendirin
Çocukların olumlu davranışlarını, sorumluluk aldıkları durumları ve disiplinli davranışlarını ödüllendirmek, bu davranışların devamlılığı açısından önemlidir. Ödüllendirme yöntemi, bir ödül verilmesinden ibaret değildir. Çocuklara teşekkür edilmesi ve çocukların onurlandırılması, önemli bir ödüldür. Bu nedenle, başarılı davranışlarda çocukları takdir etmeyi unutmayın.
Çocukların sorumluluk ve disiplin duygusunu geliştirmek için, karar aşamalarına çocuğun dahil edilmesi de şarttır. Çocukların özsaygısının gelişmesi için çocuğu da ilgilendiren herhangi bir konuda, onun fikrinin de alınması gerektiği unutulmamalı.