Çocuklara sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmak çok önemlidir. Peki bu konuda ebeveynler ne yapabilir. Sağlıklı beslenmenin önemi nedir?
Sağlıklı beslenme alışkanlığı, çocukların bedensel ve duygusal gelişimi üzerinde etkili olduğu gibi sosyal yaşamlarında da önemli bir etkiye sahip olacaktır. Yapılan çalışmalar, yetersiz düzeyde beslenen çocukların, okulda başarısız olma oranlarının arttığını gösterdiği gibi, öğrenmede güçlük çekmelerine ve odaklanma sorunu yaşamalarına da yol açtığını ortaya koymuştur. Bu nedenle, çocukların sağlıklı gelişimi için sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanmalarına dikkat edilmesi şarttır.
Çocuklara Sağlıklı Beslenme Alışkanlığı Kazandırmada Etkili 10 Yöntem
Beslenme ve Diyet Uzmanı Dilara Koçak, bu dönemde çocukların sağlıklı ve dengeli bir beslenme kültürü edinmesi için yapılması gerekenler hakkında şu önerilerde bulunuyor:
Çocuğunuzun sağlıklı besin tercihleri yapabileceği bir çevre yaratmak, çocuğunuzun sağlığını olabildiğince garanti altına almak için en önemli adımlardan biridir. Destekleyici bir çevre için uğraş vererek, siz ve aileniz sağlıklı besinlerle sağlıklı şekilde ilişki kurabilir. Kendiniz örnek olarak, çocuklarınıza sağlıklı besinleri öğretebilirsiniz.
Yemeklerde aşırı kısıtlama yapmayın:
Besinleri kısıtlamak, çocuktan kaçırmak çocuğunuzun anoreksiya ya da sonrasında bulimia gibi yeme bozuklukları geliştirme riskini arttırabiliyor. Yemekleri kısıtlamak yerine besin değeri daha iyi olan besinlerden bulundurun ve siz de onları tüketin.
Elinizin altında sağlıklı besinler bulundurun:
Çocuklar en kolay ulaşılabilir ne varsa onu yerler. Dolabınızda, çok yağlı ve şekerli atıştırmalık bulundurmak yerine, her zaman taze meyveler bulundurun. Kendi beslenmenize de bu yönde dikkat edin. Yaptıklarınıza şahitlik eden çocuğunuz için de meyve yemek daha tanıdık gelecek ve abur cubur yerine onları tercih edecektir. Çocuğunuzda doğduğu günden itibaren davranış modeli geliştirebilirsiniz. Alışkanlıklarını büyüdükten sonra değiştirmek çok zor olur.
Besinleri “iyi” ya da “kötü” diye etiketlemeyin:
Bunun yerine, çocuğunuzun önemli yaptığı herhangi bir şeyle (spor ya da okulda yaptığı herhangi iyi bir şeyi) bağdaştırın. Çocuğunuza balık gibi az yağlı proteinlerin ve süt ürünlerindeki kalsiyumun kendisine spor yaparken güç vereceğini, eğer bunları tüketirse çok daha başarılı olabileceğini anlatın. Meyve ve sebzelerdeki antioksidanların, cilde ve saça iyi geldiğini onları daha sağlıklı olmasını sağlayacağını hatırlatın. Sağlıklı bir kahvaltı etmenin tüm gün sınıfta dikkatini rahatlıkla korumasına destek olacağını söyleyin.
Sağlıklı seçimleri överek destekleyin:
Çocuğunuz sebze, meyve, tam tahıllı ürün ya da az yağlı süt ürünleri gibi sağlıklı besinlerden seçim yaptığında, küçük bir gurur gülümsemesi ya da övgü cümlesiyle teşvik edebilirsiniz. İyiyi fark ettiğinizi de yumuşakça hissettirin.
Sağlıksız seçimler için eleştirmeyin:
Çocuklar yağlı, kızarmış, sağlıksız besinleri seçtiklerinde, onları daha sağlıklı seçimler yapmaya teşvik edebilir ve bu seçeneklerden önerebilirsiniz ama kırıcı eleştiri yapmayın.
Yemekleri hiçbir zaman ödül olarak kullanmayın:
Bu durum, sonraları kilo problemi olarak çocukta kendisini gösterebilir. Zor zamanlarında ilk aklına gelen şey yemek olabilir. Bunun yerine, çocuğunuzu fiziksel olarak eğlenceli bir şeyle ödüllendirebilirsiniz. Parka gitmek ya da birlikte oynayabileceğiniz bir oyun güzel bir ödül olabilir.
Akşam yemeklerini ailece yiyin:
Eğer bu bir gelenek değilse, gelenek haline getirin. Araştırmalar öyle gösteriyor ki, akşamları aileleriyle yemek yiyen çocukların daha sağlıklı beslendikleri ve ergenlik dönemlerinde ciddi sorunlarla karşılaşma riskleri oldukça az. En azından haftada 1 akşamla başlayabilirsiniz, sonra 3 ya da 4’e çıkarabilirsiniz ve bunu bir alışkanlık haline getirebilirsiniz.
Tabakları mutfakta hazırlayın:
Servisi masada yapmak ve ikinci tabak almaya ortam hazırlamak yerine, herkesin tabağına her bir yiyecekten doğru porsiyonla servisi mutfakta yapın. Bu, çocuklarınıza sağlıklı porsiyon büyüklüklerini öğretecektir. Eğer sağlıklı porsiyon büyüklüklerine alışırlarsa, gelecekte de bunu kontrol etmeleri daha kolay olur.
Kontrolü kısmen onlara verin:
Tabaklarındaki her bir yemekten 3 ısırık almalarını ve her birine 1 ile 10 arasında sayı vermelerini isteyin. Özellikle belli başlı sebzeler gibi sağlıklı besinler yüksek puanları alıyorsa, onlardan daha fazla servis edin. Çocuklarınızın daha düşük puan verdiği besinleri önerin. Bu, çocuklarınızın karar verme sürecine dâhil olmalarını sağlar. Böylece, akşam yemeği ailecek yapılan bir aktivite haline gelmiş olur.
Çocuk doktoru ve beslenme uzmanı ile iletişimde olun:
Her zaman sağlık profesyonelleri ile iletişimde olun. Özellikle de kilo alma ve verme süreçlerinde ya da çocuğunuzun yediği herhangi bir besin hakkında belirgin bir yardım için uzmanların desteğini alın. Çocuğunuzu hiçbir zaman çok şişman ya da çok zayıf diye kendiniz teşhis etmeyin ve sakın suçlamayın.
Çocuklara sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmak için bu öğelerden faydalanabilirsiniz.
Çocukların Sağlıklı Beslenmesi için Neler Yapılmalı?
Kahvaltı Öğününü Atlamayın
Çocukların protein ve vitamin açısından zengin bir kahvaltı yapması, güne zinde ve mutlu başlamasını sağlar. Bunun yanında, öğle yemeğine kadar, sağlıksız atıştırmalıklar tüketmesini de engeller ve bir sonraki öğüne kadar ihtiyaç duyacağı enerjiyi sağlar.
Tek Tip Beslenmeden Kaçının
Balık, ıspanak, portakal ya da peynir.. Herkes bu yiyeceklerin zengin gıdalar olduğunu bilir. Ancak çocuklara sürekli kırmızı et, balık ya da yeşil sebzeler yedirmek doğru olmayabilir. Yemek çeşitliliğini olabildiğince artırmanız, çocuğun ihtiyaç duyduğu tüm vitaminleri almasına yardımcı olur. Örneğin; yabani bitkiler, kuruyemişler veya kuru meyveler de düzenli olarak tüketilmelidir.
Alternatifler Üretin
Her çocuğun sevmediği yemekler mutlaka vardır. Eğer çocuğunuz, soğan ve sarımsak gibi antioksidan bakımından güçlü olan gıdaları tüketmek istemiyorsa; üzüm, kivi, yeşil çay gibi antioksidan değeri yüksek bitki ve sebzeleri beslenme düzenine ekleyebilirsiniz. Ancak çocuğunuz hiçbir yeşil sebzeyi sevmiyorsa, bu durumda etkili bir alternatif yaratmanız şarttır. Sebzeleri farklı şekilde pişirerek ya da farklı şekilde servis ederek, çocuğunuzun sevmesini sağlamak, onun sağlıklı beslenmesi açısından oldukça önemlidir.
Sıvı Tüketimine Dikkat Edin
Beslenme düzeni, içerisinde sıvı tüketimini de barındırır. Çocuğun gün içerisinde en az 2-3 litre su içmesi oldukça önemlidir. Çocuğunuza sık su içme alışkanlığı kazandırmanız, sağlıklı beslenmesi ve sindirim sisteminin düzenli çalışması açısından son derece önemlidir.
Şekeri Azaltın
Son yıllarda yapılan araştırmalar, şekerin başta çocuklar olmak üzere, tüm insanlardaki olumsuz etkilerini etkili bir şekilde gösteriyor. İşlenmiş şeker içeren ürünleri olabildiğince azaltarak, çocuğunuza doğal yiyecekler hazırlamak, büyük önem taşıyor.
Hazır kekler, hazır bisküviler ya da hazır şekerler, olabildiğince az tüketilmeli. Çocuğunuza ev yapımı kek ve çikolata gibi ürünler hazırlayarak, şeker oranını kendiniz ayarlayabilir ve hem onun sevdiği yiyecekleri tüketmesini sağlayabilir hem de sağlıklı beslenmesini sağlayabilirsiniz.
Gazlı İçeceklere Alternatifler Üretin
Çocukların gazlı içeceklere alıştırılması oldukça yanlış ve sakıncalıdır. Gazlı ve asitli içecekler, çocukların midesine, sindirim sistemine ve beslenme alışkanlıklarına zarar verir. Bunun yanı sıra obeziteyi tetikler ve sağlıksız beslenmeye yol açar. Çocuğunuza asitli ve gazlı içeceklere alternatif olarak, sütten ya da taze meyve ve sebzelerden, lezzetli içecekler hazırlayabilirsiniz.
Sağlıklı Atıştırmalıklar Hazırlayın
Öğün aralarında, çocukların sağlıklı atıştırmalıklar tüketmesini sağlamak da önemlidir. Kuruyemiş, kuru meyve, taze sebze ve meyve öğün araları için idealdir.
Birlikte Yemek Yapın ve Birlikte Yiyin
Çocukların yemek hazırlama sürecine katılması hem iş birliği yapma özelliğini artırır hem de yemek yeme vaktine tam olarak hazırlanmış olur. Birlikte yemek yapmak ve sofrayı hazırlamak, çocukların yemek öncesinde atıştırmalık tüketmesini de engeller. Aynı şekilde, birlikte yemek yemek de önemlidir. Yapabileceğiniz her durumda, yemeği birlikte yemeye çalışın.
Yavaş Yeme Alışkanlığı Kazandırın
Hızlı yemek yemek, obeziteyi tetiklemekle birlikte, sindirim sistemini de zorlar. Çocukların hangi gıdalarla beslendiği önemli olduğu gibi, gıdaları nasıl tükettiği de önemlidir. Yavaş yemek yemek, sindirim sistemi açısından faydalı olduğu gibi, obezite riskini azaltmak açısından da önemlidir.
Yaratıcı Yiyecekler Hazırlayın
İştahsız çocuklar ya da çok fazla yemek seçen çocuklar için “eğlenceli” yiyecekler oluşturmaya özen gösterin. Omlet yaparken, yumurtalara şekil verebilir ya da tabağı peynir ile süsleyebilirsiniz. Aynı şekilde ana öğünlerde de yemeğin servisini daha eğlenceli hale getirerek, çocukların keyifle yemek yemesini sağlayabilirsiniz.
Çocuklara sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmak bu kadar kolay.
Çocukları İyi Eğitmek mi İstiyorsunuz? Onları İyi Besleyin – Sam Kass
Çocuklarımız aç veya yedikleri şeker dolu ve besleyicilikten uzaksa ne öğrenmelerini umuyoruz? Eski Beyaz Saray Şefi ve besin politika üreticisi Sam Kass okulların, öğrencilerin zihinlerine ek olarak beslenmelerinde oynayabileceği rolü ele alıyor.