İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde gerçekleştirilen Çocuklararası Çocuk Hakları Forumu kapsamında, 10-14 yaşları arasındaki 44 çocuk bir araya gelerek; okulda, evde, medyada, arkadaşlık ilişkilerinde karşılaştıkları sorunlara birlikte çözüm aradı.
Çocuklararası Çocuk Hakları Forumu, Tarlabaşı Toplum Merkezi koordinatörlüğünde, İstanbul Bilgi Üniverstesi ocuk Araştırmaları Birimi ve Friedrich Ebert Stiftung Derneği desteği ile Bigli Üniversitesi Dolapdere Kampüsü’nde yapıldı.
Çocuk hakları ihlalleri ve çocukların sık karşılaştıkları sorunları çocukların gözünden aktarmak ve gündemleştirmek amacıyla yapılan forumda, 10-14 yaş arasındaki 44 çocuk; aile, okul ve arkadaş ilişkilerinde karşılaştıkları sorunları konuşarak, bu sorunların nasıl çözülebileceğini tartıştı.
Yalnızca çocuklara açık olan forumda, çocuk katılımcılardan bir kısmı da “çocuk haberciliği” çalışması yaparak, forumda konuşulanları haberleştirdi.
Çocuklar Ne İstiyor?
Çocuklararası Çocuk Hakları Forumu kapsamında, çocukların okulda, evde, medyada ve çalışma hayatlarında karşılaştıkları sorunlar karşısında neler yapılabileceği ve bu sorunları engellemenin yolları ele alındı. Çocukların sorun yaşadıkları alanlardan bekledikleri ise şöyle:
Çocukların Gözünden Medyadaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Sorunlar
- Reklamlarda ev temizliğinde sadece kadınlar oynatılıyor.
- Art arda aynı reklamlar gösteriliyor.
- Türk dizileri saçma ve şiddete yönelik.
- Filmlerde şiddet çok fazla.
Çözüm önerileri:
- Reklamlarda ev temizliği yapanlar daha fazla erkekler olsun.
- Reklamlar devlet tarafından denetlenmeli.
- Çocuklara yönelik filmler olsun.
- Şiddet içeren filmler çocuklar uyuduktan sonra gösterilsin.
- Çocukların çalıştırıldığı, dilendirildiği filmler olmamalı.
- Çocukların sosyal medyaya girmelerine izin verilmiyor ama aslında bağımlı olmayacak kadar izin verilmeli.
- Sosyal medya hakkında öğretmenler çocukları bilgilendirmeli.
- Çocuk hakları bütün okullarda ders olmalı.
- Büyüklere ve çocuklara ayrı gazete çıkmalı.
Çocukların Gözünden Çalışma Hayatı Sorunları ve Çözüm Önerileri
Çocukların çalışması eleştirildi, çözüm önerilerinde devletten destek isteği öne çıktı.
Sorunlar:
- Çocuklar zorla çalıştırılıyor.
- Zorla çalıştırılan çocuklar eğitimlerini sürdüremiyor.
- Hiçbirinin sağlık güvencesi yok.
- Çalışan çocuklar şiddet görüyor.
- Eğitimle ilgili aile desteği yetersiz.
Çözüm önerileri:
- Rehber öğretmenlere çalışan çocuklarla ilgili bilgi verelim.
- Polisler görevlerini yapsın, sokaktaki çocukları korusun.
- Devlet yoksullara yardım etsin.
- Babalarından şiddet gören çocuklara belediye yardım etsin.
- Devlet hobilerle ilgili ücretsiz yerleri arttırsın.
- Daha fazla sanat merkezleri açılsın.
- Aileler ayrımcılık, eşitsizlik yapmasın.
Çocukların Gözünden Sokaktaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Sokakların daha özgür alanlar olmasına yönelik istek, oyun oynamaya uygun yerlerin sayısının artması gerekliliğinin vurgulanmasıyla belirginleşti.
Çocuklar kendileriyle birlikte sokak hayvanlarının durumu ve trafik gibi toplumsal sorunlara da değindi.
Sorunlar:
- Oyun alanı yok.
- Trafik çok, hava kirliliği yaratıyor. Toplu taşıma her yerde yok.
- Başıboş hayvanlardan korkuyoruz.
- Aşı olmayan köpekler var.
- Şehiriçinde hızlı giden arabalar hayvanlara çarpıyor.
- Büyükler çocuk olduğumuzu unutup önyargılı davranıyor.
- Büyükler çocukken yaşadıklarını çocuklara yaşatmak istiyor.
- Sokaklar güvenli değil.
- Sokaklar temiz değil.
- Arabalar ve yaşlı kadınlar bizi korkutuyor. Yaşlı kadınlar başımıza su döküyor, topumuzu patlatıyor.
Çözüm önerileri:
- Farklı yaşlara göre oyun alanları olmalı.
- Büyüklere çocuk hakları öğretilsin.
- Taksiler azaltılmalı. Toplu taşıma arttırılmalı.
- Trafik lambaları ayda bir kontrol edilmeli.
- Hayvan barınakları arttırılmalı.
- Belediye sokak hayvanlarını her yıl kontrol etmeli.
- Büyükler için dinlenme alanı yapılmalı.
- Çocukların şikayetlerini anlatacak yerler olmalı.
- Sokakta herkesin dolaşma hakkı unutulmamalı.
- Okul, hastane, tarihi yerler, kütüphane, internet alanı, otoparklar, sahiller ücretsiz ve herkese açık olmalı.
Çocukların Gözünden Evdeki Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Ev içindeki düzende çocukların karşılarına çıkan sorunlar büyüklerin küçüklere söz hakkı ve yeterli yaşam alanı tanımamasıyla netleşti. Televizyon izlemedeki eşitsizlik anlatıldı. Kız çocuklar da erkek çocuklar da ev içindeki cinsiyet ayrımını vurguladı. Anne babaların bilgilendirilmesini istedi.
Sorunlar:
- Kız çocuklarıyla erkek çocuklar eşit değil. Ev işleri kız çocukların sorumluluğu gibi görülüyor, kardeşlere de onlar bakıyor. Oysa erkek çocuklar istedikleri zaman evden çıkıyor, istediklerinde dönüyorlar.
- Kız çocuklarının sevgilisinin olmasına izin verilmiyor ama erkek çocuklara veriliyor.
- Sosyal medya erkek çocukların hakkı gibi görülüyor.
- Kız çocukların özel eşyaları olamıyor, erkek çocukların oluyor.
- Ev içindeki kararlarda çocukların fikri alınmıyor, karar hakkı yok.
- Evde demokrasi yok.
- Evde yeterli oyun alanı yok.
- Küçük kardeşler ayrıcalıklı.
- Küçükler büyüklerin karşısında hor görülüyor.
Çözüm önerileri:
- Aileler çocuk haklarıyla ilgili bilgilendirilsin. Bilgilendirmeyi çocuk hakları komiteleri, sivil toplum örgütleri ya da çocukların kendileri yapsın.
- 23 Nisan’ın bir kısmı çocuk haklarıyla ilgili bilgilendirmeye ayrılsın.
- Çocuklar özel günlerinde istedikleri kadar eğlenebilsin.
- Ev içinde sorumluluklar kız çocuklarıyla erkek çocuklar arasında eşit dağıtışın.
- Haklar konusunda cinsiyet ayrımı yapılmasın. Evle ilgili kararda çocuklar da söz sahibi olsun.
- Çocuklara zorla iş yaptırılmasın.
- Evdeki herkes düşüncelerini söyleyebilsin.
- Bütün çocuklar yaş ayrımı gözetmeksizin eşit olsun.
- Evlerde oyun alanları olsun.
- Anne baba arasındaki sorunlar çocuklara yansıtılmasın.
- Anne babalar çocuklara yeterli zaman ayırsın.
Çocukların Gözünden Okuldaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Okulda da evde olduğu gibi cinsiyet ayrımcılığı bütün çocukların vurguladığı bir sorun olarak ortaya çıktı. Öğretmenlerin öğrencilere yönelik tavırları, özellikle şiddet uygulaması en büyük sorun olarak gösterildi. Kantinlerin pahalılığı ve sattıkları da sorunlar arasında yer aldı.
Öğrencilere söz hakkı verilmesi, ayrımcılık yapılmaması, teneffüslerin uzatılması, okulda oyun oynama hakkı, binaların renklendirilmesi gibi net çözüm önerileri getirildi.
Sorunlar:
- Kız ve erkek öğrenciler arasında ayrımcılık yapılıyor, kızlara daha az hak veriliyor.
- Bazı öğretmenler sevdiği öğrencilere soruların cevaplarını veriyor.
- Bazı öğretmenler sözlü ya da fiziksel şiddet uyguluyor.
- Bazı öğretmenler konuyu iyi anlatamıyor.
- Bazı öğretmenler teneffüste bile yazılı ödev veriyor.
- Teneffüsler kısa.
- Her okulda yemekhane yok.
- Sınıfta çocuklar hızlı ve yavaş anlayanlar diye ayrılabiliyor.
- Okulun tuvaletlerinin temiz olmaması.
- Kantinin pahalı olması, abur cubur satılması.
- Oyun oynayacak yeterli alan olmaması.
- Büyük sınıfların küçük sınıflara zorbalık yapması.
- Okul binasının sıkıcı ve renksiz olması.
- Bazı okullarda kapıda güvenlik olmaması.
Çözüm önerileri:
- Düşüncelerimizi söyleyebilmeliyiz.
- Okulda oyun oynamak hakkımız.
- Anlamadığımızı sorup öğrenmek hakkımız.
- Ayrımcılığa uğramamalıyız.
- Öğretmenler dersi aktivitelerle anlatsın.
- Teneffüsler uzatılsın.
- Binalar, koridorlar renklensin.
- Her okulda yemekhane olsun.
- Kantin fiyatları indirilsin, meyve gibi sağlıklı şeyler satılsın.
- Pencereler sağlam ve güvenli olsun.
- Lavabolar, okul temiz olsun.
- Okul bahçesi genişlesin, oyun alanı açılsın.
- Okullarda ilk yardım çantası olsun.
- Okullarda ayrımcılık ve şiddete yöneticiler müdahale etsin.
- Öğretmenler çocuk hakları konusunda bilgilendirilsin.
- Okulda güvenlik kameraları olsun.
- Okula daha çok para ayrılsın.
- Servisler ücretsiz olsun, sürücüleri iyi olsun.
Çocukların Gözünden Arkadaşlıktaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Önyargıların arkadaşlığı etkilemesinden söz edildi. Politikacıların söylediklerinin aralarındaki rekabetin bu arkadaşlıkların zedelenmesine yol açtığı belirtildi.
Çözüm önerileri getirilirken sosyal medyanın kullanımından da söz edildi. Ayrıca “sorun yaratabilecek çözümler” arasında rüşvet vermek de gösterildi.
Sorunlar:
- Kopya vermek/almak.
- Eşek şakası.
- Kavga etmek.
- Önyargı gösterilebiliyor.
- Arkadan konuşulabiliyor.
- Güvensizlik olabiliyor.
- Kürt veya Ermeni veya bunun gibi aidiyetlerden dolayı arkadaşlıklar zedelenebiliyor. Politikacılar bu ayrılmayı arttırıyor.
- Aşırı korumacı davranarak arkadaşlarımızın hayatına karışabiliyoruz.
- Siyasi partiler çok rekabet içinde arkadaşlık ilişkilerimizi etkiliyor.
Çözüm önerileri:
- Kötü şeyleri yüzüne vurmamalı.
- Sorunları konuşarak halletmeli.
- Önerileri tatlı tatlı söylemeli.
- Kimse dışlanmamalı.
- Sosyal medyayı kullanmalı.
30 Mayıs 2015 tarihinde Bilgi Üniversitesi Dolapdere Kampüsü’nde gerçekleştirilen Çocuklararası Çocuk Hakları Forumu doğrultusunda, çocukların yaşadıkları sorunların ve çözüm önerilerinin gündemleştirilmesi hedefleniyor.