Başta üst solunum yolu rahatsızlıkları olmak üzere pek çok hastalığın ortak belirtisi olabilen öksürük, çocuklarda her mevsimde sık görülebiliyor. Havlama tarzındaki öksürük krup hastalığına, iç çeker gibi olan öksürük boğmacaya, göğüste ötme sesi ile birlikte gelen öksürük astıma işaret edebiliyor.
Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Seda Öz, çocuklarda öksürük ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Öksürüğün nedeni iyi araştırılmalı
Çocuğun ve ailesinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen öksürük, çocukların doktora götürülme nedenleri arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Öksürük aslına bakılırsa, bir hastalık değil; solunum yollarının temizlenmesi için kullanılan bir refleks mekanizmasıdır. Solunum yollarındaki yabancı maddeler ve enfeksiyon sırasında oluşan maddeler, öksürük refleksi ile dışarı atılmaya çalışmaktadır. Öksürüğe neden olabilecek pek çok sebep vardır. Sağlıklı çocuklar bile gün içinde ara ara öksürebilirler. Üst solunum yolu enfeksiyonu nedeni ile oluşan öksürük, çocuklarda sık görülmektedir.
Öksürük şekli, nedeninin saptanması konusunda önemli
Öksürük, pek çok hastalığın bulgusu olabilmektedir. Nedeni araştırılırken başlama zamanı, şekli, ateş ve kusmanın eşlik edip etmediği, beslenme ile ilişkisi, balgam varlığı, ailede astım, tüberküloz öyküsü ve pasif sigara içiciliği sorgulanmaktadır.
Öksürüğün süresi ve şekli, nedeninin saptanması konusunda önemlidir. Geceleri ortaya çıkan, kuru ve balgamsız öksürük genellikle viral üst solunum yolu enfeksiyonuna ya da alerjiye bağlıdır. Geniz akıntısı, sinüzit ve gastroösefageal reflüye bağlı öksürükler, çocuk uykuya daldıktan hemen sonra başlamaktadır. Egzersiz, hareket, gülme ve ağlama ile artan öksürük astıma işaret etmektedir. Kaba, boğuk, havlar tarzda öksürük krupta görülmektedir. Gürültülü, metalik öksürük trakeit denilen solunum yolu enfeksiyonu göstergesi olabilmektedir. Boğmacada öksürük nöbet şeklinde ve haykırır tarzdadır. Pnömoni (zatürre) ve tüberkülozda öksürük kurudur. Bronşiektazi, akciğer apsesi, kistik fibrozis gibi akciğer hastalıklarında öksürük balgamlıdır.
Ateşli öksürük, solunum sistemi enfeksiyonlarının belirtisi
Öksürüğe eşlik eden en sık şikâyet, ateştir. Öksürük ve ateş, solunum sistemi enfeksiyonlarının göstergesidir. Gribal enfeksiyonlar, sinüzit, geniz eti enfeksiyonu, bronşiyolit ve pnömoni (zatürre) çocuklarda sıklıkla ateş ve öksürüğe neden olmaktadır. Öksürük ile birlikte 3 günden uzun süren ateş, hızlı nefes alıp verme, nefes alma sırasında hırıltı, dudaklarda morarma, boğulur tarzda öksürük ve sonrasında kusma varsa doktora başvurulmalıdır. İyi bir öykü, ayrıntılı fiziki muayene ve uygun tetkikler ile öksürük nedeni bulunabilir ve etkin olarak tedavi edilebilmektedir.
Çocuk, bol sıvı tüketmeli ve iyi beslenmeli
Öksürük yakınması olan çocuğun, bol sıvı tüketmesi ve iyi beslenmesi iyileşmesini hızlandırır. Oda havasını nemli tutmak ve sigara dumanına maruz kalmasını önlemek önemlidir.