Çocuklarda besin alerjisi neden olur? Besin alerjisi, dünyada milyonlarca kişiyi etkileyen ciddi bir hastalık olmakla beraber, 13 çocuktan biri besin alerjisi yaşıyor. Çocuklarda D vitamini eksikliği besin alerjisini önemli ölçüde etkileyen faktörlerin başında geliyor.
Besin alerjisi bebek ve çocukluk döneminde sıklıkla görülen bir sorun. Yaşam kalitesini doğrudan etkileyen bir durumdur. Solunum yolları, sindirim sistemi ya da deride sorunlara yol açabilen besin alerjileri farklı nedenlerden dolayı oluşabilmektedir.
Yapılan araştırmalara göre besin alerjisi en fazla süt çocukluğu döneminde görülüyor. Bu dönemde, alerjik reaksiyon verilen yiyeceklerin tüketilmesinden kaçınılması gerektiği gibi, bazı durumlarda bu sorun kendiliğinden geçebiliyor. Ancak çocukluk döneminde görülen besin alerjisi, yetişkinlik döneminde de devam edebiliyor.
Çocuk Sağlığı Hastalıkları ve Alerji Uzmanı Prof. Dr. Yonca Tabak, gıda alerjilerinin yüzde 90 nedeninin inek sütü, yumurta, buğday unu, fındık, fıstık ve deniz ürünleri olduğuna dikkat çekiyor.
Çocuklardaki besin alerjisi çocuklarda kendini en sık alerjik egzama ile gösteriyor. Besin alerjisine bağlı kusmaların yerini, sessiz reflüye ve zamanla astıma yol açıyor. Alerji Uzmanı Prof. Dr. Yonca Tabak, sözlerine “Besin alerjisinin ilk ortaya çıkışının genellikle ilk üç yaşta olduğunu, Besin alerjisi olan çocuklarda çoğunlukla ilk aylarda; yanaklarda döküntü, cilt kuruluğu gibi şikâyetler gözlemlenmektedir.” diye de ekledi.
Her 13 Çocuktan Biri Besin Alerjisi Yaşıyor
Çocuk Sağlığı Hastalıkları, Çocuk Alerji ve İmmunoloji Uzmanı Doç. Dr. Akgül Akpınarlı Antony, besin alerjisinin, bağışıklık sisteminin zararsız bir maddeyi tehlikeli algılaması ve buna aşırı tepki göstermesiyle ortaya çıktığını belirtiyor. Amerika’da 15 milyona yakın kişiyi etkileyen besin alerjisinin çocuklarda görülme oranı ise yüzde 8. Son dönemlerde, besin alerjisi vakalarının artması üzerine yapılan araştırmalarda, erkek çocuklarda besin alerjisinin kız çocuklara göre daha fazla görüldüğü belirlendi. Bunun yanı sıra, hastalığın iyileşme süreci de eskiye oranla daha uzun sürdüğü saptandı.
Çocuklarda sıklıkla alerjik egzama ile kendini gösteren besin alerjisinde, mide ve bağırsak alerjilerinin de ortaya çıktığını açıklayan Yonca Tabak, çoğu zaman ilk bir yaş grubunda fışkırır tarzda kusmalar ve ishal görüldüğüne de dikkat çekti. Prof. Dr. Yonca Tabak, “Gıda alerjisinde kusmalar zamanla geçerken yerini sessiz reflüye bırakmaktadır. Ses kısıklığı, diş gıcırdatma, ağız kokusu, iştahsızlık belirtileri ile seyreden reflü zamanla geçmeyen balgamlı öksürüklere ve astıma yol açar.”diyerek aileleri dikkatli olmaları konusunda uyardı.
Besin Alerjisini Tetikleyen Durumlar
Çocukların bazı besinlere karşı duyarlı hale gelmesinde yaşanılan bölgede sık tüketilen besinler önemli bir etkiye sahip. Yer fıstığı, inek sütü, yumurta gibi besinler ile buğday, soya ve kabuklu deniz ürünleri besin alerjisine neden olan gıdaların başında geliyor. Bununla birlikte, besin alerjisi her çocukta farklı biçimde ortaya çıkabiliyor. Besin alerjisine neden olan gıdalar önemli olduğu gibi, alerjik reaksiyonunun anlaşılmasının ardından benimsenen beslenme alışkanlıkları da alerjiler üzerinde önemli bir etkiye sahip.
D Vitamini Eksikliği Besin Alerjisini Tetikliyor
Besin alerjisi hastalığına yakalananlar tüm besinlere karşı alerjik reaksiyon gösterebildiği gibi özellikle; süt, yumurta, buğday, fındık, balık ve deniz ürünlerine karşı daha ciddi bağışıklık tepkisi gösteriyor. Çocuklarda psikolojik sorunlara da yol açabilen besin alerjisi riskini, D vitamini eksikliği tetiklediğinden, çocukların D vitamini alımına dikkat edilmesi gerekiyor.
İki yaşından küçük çocuklarda görülen D vitamini eksikliğinin besin alerjisini önemli oranda artırdığına dikkat çeken Çocuk Sağlığı Hastalıkları, Çocuk Alerji ve İmmunoloji Uzmanı Doç. Dr. Akgül Akpınarlı Antony, D vitamini eksikliğinin özellikle süt ve buğday gibi besinlere karşı gösterilen alerjik reaksiyonları tetiklediğini belirtiyor. Besin alerjisi olan çocuklarda D vitamini seviyesinin ölçülmesi gerektiği söyleyen Dr. Akpınarlı Antony, D vitamini eksikliğinin tedavi edilmesi durumunda, iyileşme hızının artacağını vurguluyor.
Besin Alerjisine Karşı Önlemler
Besin alerjisi olan çocukların beslenme planının doğru bir şekilde yapılması ve alerjik reaksiyonlara karşı önlem alınması büyük önem taşıyor. Alerjik reaksiyon verilen tepkilerin doğru değerlendirilmesi ve çocukların beslenme programının bu ölçüde revize edilmesi, sonradan yaşanabilecek sorunları önlemek adına büyük önem taşıyor. Bu nedenle ebeveynlerin dikkatli olmaları ve alerjik durumların gözlenmesi durumunda bir besin alerji uzmanından yardım alması gerekiyor.
Gıda alerjilerinin aşı tedavisiyle kalıcı çözümünün olmadığını belirten Prof. Dr. Yonca Tabak, inek sütü, yumurta, fındık, fıstık, deniz ürünleri ve tahıllara karşı olan alerjilerin tamamen olmasa da üç yaşına doğru geçmeye eğilimli olduğunu sözlerine ekledi. Gıda alerjileri geçerken yerini ev tozu akarına ya da polen gibi solunum yoluna etki eden alerjilere bırakacağına dikkat çekti. Prof. Dr.Yonca Tabak,“ 3 yaşına kadar geçmeyen gıda alerjilerine ek olarak, eğer ev tozu veya polen alerjisi ve astım gelişirse bu solunum yoluna ait alerjilerin dilaltı damla aşı ile kalıcı tedavisi yapılabilir. Dilaltı aşı tedavisi özgül olarak ev tozuna veya polene verilse bile bağışıklık sisteminin alerjik yapısını kökten düzeltme yolunda yarar sağlayacağı için gıda alerjilerine de kısmen fayda sağlayacaktır” dedi.
Gıdalara alerji olup olmadığını kandan yapılan ve “spesifikIgE” adı verilen bir testle kolayca ortaya çıktığının altının çizen Prof. Dr. Yonca Tabak, “Eğer testler yolu ile problem yaratan besin kesin belirlenirse o gıdadan sürekli ve mutlak bir şekilde uzak durmak gerekir. Çocukta egzama geçse bile astım açısından, çocuk alerjisi uzmanı tarafından yakın takip çok önemlidir” uyarısında bulundu.