Çocukların aile, eğitim ve sosyal hayatları olumsuz etkileyen hiperaktivitenin erken teşhis edilmesi, tedavi açısından büyük önem taşıyor. Erken çocukluk döneminde ortaya çıkan dikkat eksikliği ve hiperaktivite, pratik bir test ile anlaşılabiliyor.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite tedavisi hakkında bilgi veren Memorial Hizmet Hastanesi Psikoloji Bölümü Uzm. Psi. Sevda Sevimli Yurtseven, pratik bir test ile hiperaktivitenin 10 dakikadan kısa sürede teşhis edilebileceğini söyledi.
Hiperaktivite Erken Çocukluk Döneminde Ortaya Çıkıyor
Hiperaktivite, genellikle 3 yaş civarında ortaya çıkmaya başlıyor. Dikkat süresinin kısalığı, erken çocukluk döneminde önemli bir işaret olmakla birlikte, tanı genellikle okul çağında konuluyor. Ancak yeni geliştirilen testler ile okul öncesi çocuklara da hiperaktivite tanısı konulabiliyor.
Okul Döneminde, Hiperaktivite Bulguları Belirginleşiyor
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite sorunu yaşayan çocuklar için, ebeveynler genellikle çocuğun isteyerek bu şekilde davrandığını düşünüyor. Çocuğun bilinçli olarak yaptığını düşündükleri davranışları durdurabilmek için ise baskı ve ceza yöntemleri uygulanabiliyor. Çocuğun baskıya maruz kalması ise psikolojik sorunları beraberinde getirebiliyor.
Okul çağına gelen çocukların, sınıf içi davranışlarında ve sorumluluklarını yerine getirmede zorluk yaşaması, hiperaktivite bulgularını güçlendiriyor. Hiperaktif çocuklara erken tanı konması, ebeveynlerin çocuğu anlaması ve çocuğa destek olması açısından da önem taşıyor.
Çocuklarda Hiperaktivite Belirtileri
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite sorunu olan çocuklar, genellikle agresif bir yapı sergiliyor. Bu çocuklarda kaygı bozuklukları da sık görüldüğü gibi, inatçılık, özgüven eksikliği ve düşük toleranslı olma gibi belirtiler de görülebiliyor. Erken çocukluk döneminde ya da okul çağındaki çocuklarda görülen diğer hiperaktivite belirtileri şöyle:
- Çok konuşma,
- Uzun süre yerinde oturamama,
- Aşırı hareketlilik eğilimi,
- Dikkatin kısa sürede dağılması,
- Kurallı takip etmede sorun aşama,
- Sessizce oyun oynamada güçlük çekme,
- Sıklıkla eşyalarını kaybetme,
- Bir aktiviteden, diğerine kayma,
- Tehlikeli aktivitelerle uğraşma,
- Oyunlarda sırasını beklemede zorluk çekme
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Testi
Bilgisayar ile uygulanan dikkat eksikliği ve hiperaktivite testleri sayesinde, çocuğun hiperaktif olup olmadığı kolayca tespit edilebiliyor. 4-7 yaş aralığındaki çocukların, hiperaktif olup olmadığı testlerle daha kolay anlaşılabildiği gibi, 4 yaşından küçük çocuklarda gözlemsel bulgular da gerekli olabiliyor.
Test sırasında, çocuğun rahat olması önem taşıyor. Gribe yakalanmış çocukların, hastalığı geçtikten sonra test olması gerektiği gibi, teste girmeden önce, çocukların yemek yemiş olması ve tuvalet ihtiyacını gidermiş olması önem taşıyor.
Bilgisayar uygulamaları ile gerçekleştirilen hiperaktivite ve dikkat eksikliği testi, ortalama olarak 7,5 dakika sürüyor. Ancak test yapılmadan önce, ebeveynler ile görüşme yapılması da gerekiyor. Dolayısıyla, tanı için gereken toplam süre, yaklaşık bir saati buluyor.
Çocukların eğitim yaşamlarını, aile ve sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyen hiperaktivite ve dikkat eksikliği probleminin erken yaşta teşhis edilmesi, çocuğun geleceği ve mutluluğu açısından önem taşıyor.
