Çocukların bağışıklık sistemi beslenme, uyku ya da stres gibi faktörler nedeniyle zayıflayabiliyor. Bağışıklık sisteminin zayıflaması çocukların sık hastalanmasına neden olduğundan ebeveynlerin çocukların bağışıklığını güçlendirici yöntemlere dikkat etmesi gerekiyor.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Fazlı Yılmazer çocukları enfeksiyonlara karşı korumak için neler yapılması gerektiğini şöyle özetliyor:
- Doğumdan itibaren tüm aşılarını yaptırın.
- İlk altı ay sadece anne sütü verin.
- Düzenli ve dengeli beslenmesini sağlayın. Protein, karbonhidrat ve yağ içeriği dengeli ayrıca vitaminden zengin meyve ve sebze tüketimine dikkat edin.
- Ellerini düzenli ve sık yıkamasını sağlayın. El yıkamasının mümkün olmadığı durumlarda el dezenfektanı kullanın.
- Bol sıvı tüketmesini sağlayın.
- Sigara dumanından uzak tutun.
- Yeterli ve düzenli uyumasını sağlayın.
- Hasta kişi ve çocuklardan uzak tutun.
- Mecbur kalmadıkça kalabalık mekanlara sokmayın.
- Mevsimine uygun giydirin.
- Yaşına uygun ve düzenli spor yapmasını sağlayın.
Çocukların Bağışıklık Sistemini Güçlendirmek
Hijyen Kurallarına Uyulmalı
Çocukların bağışıklık sistemi ile hijyen arasında önemli bir bağ vardır. Bunu hijyen hipotezi ile açıklayabiliriz. Bu hipoteze göre ortam sterilliği arttıkça bağışıklık sistemi kendine doğru çalışır ve kendi kendine zarar vermeye başlar. Örneğin; çamaşır suyu gibi maddelerle evin sık sık temizlenmesi çocuğun bağışıklık sisteminin gelişmesini engeller. Çocuk ne kadar çok yaşadığı ortamla ilişkide ise, yaşıtları ile ya da toprakla oynuyorsa o kadar bağışıklık sistemi gelişir. Ailenin tek çocuğu olup steril çevrede yaşayan çocuklarda bağışıklık sistemi gelişemez, bu tür çocuklar, kreş veya okulun ilk yılında sık sık hastalanır ve okula gidemezler.
Aşı Önemli
Aşılar, içerdikleri mikroorganizmalarla bağışıklık sistemini uyararak hücresel ve/veya sıvısal bağışıklık yanıtı oluşturur. Böylece hastalık oluşmadan o hastalığa karşı direnç meydana gelir. Ancak şu unutulmamalıdır ki, hiçbir aşı temsil ettiği mikroorganizmanın kendisi kadar etkili bir cevap oluşturamaz. Bu nedenle kalıcı ya da uzun süreli bir bağışıklık direnci için aşıların belli aralıklarla tekrarı gerekir.
Yeterli ve Sağlıklı Beslenmeye Dikkat Edilmeli
Bağışıklık sistemi vücudumuzu dış maddelerden, mikrop istilasından ve muhtemel tümör oluşumundan koruyan bir sistemdir. Bebekler, anne karnından çıktığı zaman anneden ve sütten aldığı faktörlerle bu savunma mekanizmasına sahip olarak doğarlar. Fakat zaman içinde düzensiz beslenme, çevremizdeki toksinler, uykusuzluk bu savunma sisteminin zayıflamasına neden olur.
Vücudumuzu bakteriler, virüsler, mantarlar gibi mikroorganizmalara karşı koruyan bağışıklık sistemi güçsüzleştiğinde enfeksiyonlara karşı korumasız kalır. Yanlış beslenme, şeker, sigara (pasif içicilik de dahil), çevre ve hava kirliliği bu sistemin zayıflamasına neden olur.
Düzenli Spor Yapılmalı
Çocuklarda çok sık karşılaştığımız durumlardan birisi de televizyon ve bilgisayar karşısında uzun süre zaman geçirmeleri, yeterli dinlenememe ve uykusuzluktur. Hem bedensel hem de ruhsal yorgunluk, bağışıklık sistemini zayıflatır. Beslenme şekli de bu sistemimizi güçlendirir. Yulaf, tam buğday ekmekleri, kepekli pirinç, kepekli makarna, bulgur gibi kompleks karbonhidratlar dikkatli; bunun yanı sıra protein ve yağ da dengeli bir şekilde tüketilmelidir. Bağışıklık sisteminin hücrelerinin etkinliği için de A, C, E, B12 vitaminleri, folik asit, demir, çinko ve selenyum da önemlidir. Bunların yanında Omega 3 yönünden zengin olan balık, haftada 1-2 kez, bol taze meyve ve taze sebze düzenli olarak sofralarda yer almalıdır. Ayrıca ıhlamur, zencefil, zerdeçal, bitki çayları da günlük tüketilmeye dikkat edilmelidir.
Uyku Süresi Geçiştirilmemeli
Bebeklerin sağlıklı gelişimleri için kesintisiz gece uykusu en az beslenme kadar önemlidir. Çünkü bebekler gerçekten de uyuyarak büyürler.
Uyku sırasında, özellikle karanlıkta melatonin hormonu salgılanır. Bu hormonun salgılanması bağışıklık sisteminin güçlenmesinde önemli bir role sahiptir ve aynı zamanda hipofiz bezinin daha fazla büyüme hormonu salgılamasını sağlar. Uyku sırasında bebeğin çalışmayan kasları da çalışarak enerji depoları yenilenir. Bebekler uyurken beyinleri çalışır ve gelişir. Bebek, uyanıkken oyunda öğrendiği bilgileri uyku sırasında organize ederek beynine kaydeder. Böylece beyinde nöronlar arası bağlar oluşur ve güçlenir. Uyku süresi ve kalitesi bütün bu gelişmelerin olabilmesi için çok önem kazanır.
İyi uyumuş ve dinlenmiş bir bebek, uyku öncesi depoladığı bilgileri hafızasına düzenli bir şekilde kaydetmiş olarak güne daha enerjik başlar. Böylece uyanıkken yeni şeyler öğrenmeye de istekli olur ve kaliteli oyunlar oynayabilir. Eğer çeşitli nedenlerle bebeğin gece uykusu devamlı bölünürse ve uykusunu yeterince alamazsa, bu bebeğin gelişiminde problemlere neden olabilir. Maalesef ebeveynlerin çoğu bebeklerinin beslenmesine aşırı dikkat ederken, bebeklerin büyümesi için uykunun genel olarak gerekli olduğu dışında, kaliteli ve kesintisiz gece uykusunun bebeklerin büyümelerinde ve beyin gelişiminde ne kadar önemli role sahip olduğunun farkında değiller.
Mükemmel bir gece uykusu, bebeğinizin gün boyu öğrendiklerini düzenlemesini, enerji depolarını yenilemesini ve yeni güne mutlu, zinde ve en önemlisi öğrenmeye açık olarak başlamasını sağlayarak zihinsel gelişimini hızlandırır.
Bağışıklık Güçlendirici Sebze ve Meyveler
Portakal, Mandalina, Greyfurt: A, C ve E vitaminleri açısından oldukça zengin olan meyvelerin kış aylarında sık sık tüketilmesi gerekiyor. Meyveleri sıkmak, meyvenin vitamin değerlerini olumsuz etkilediği gibi, meyvelerin doğrudan tüketilmesi önem taşıyor. Portakal, mandalina, limon ve greyfurtun kış aylarında sık tüketilmesi, çocuğun bağışıklık sistemini güçlendiriyor.Armut
Armut: A, B1, B2, B3, B6 ve C vitamini içeren armut, kandaki ürenin de atılmasına yardımcı oluyor. Çocukların sindirim sistemi açısından önemli bir meyve olan armut, kış aylarında vücut sistemini güçlendiren meyveler arasında bulunuyor.
Kivi: C, E ve A vitaminleri açısından oldukça zengin olan kivi, güçlü bir antioksidan değeri taşıyor. Çocuklar üzerinde yapılan araştırmalara göre, belirli bir süre boyunca kivi tüketen çocuklarda, gece öksürüğü, nefes darlığı, burun akıntısı gibi sorunlar daha az görülüyor.Muzun Faydaları
Muz: B1, B2, C, A ve E vitaminleri açısından zengin olan muz, demir, kalsiyum, potasyum, sodyum ve iyot gibi mineraller de içeriyor. Kemik gelişiminde önemli olan muz, kış aylarında çocukların vücut sistemini korumasını sağlıyor.
Ispanak: Ispanak, çocuk beslenmesi açısından önemli sebzeler arasında yer alıyor. Bol miktarda demir, kalsiyum ve klorofil içeren ıspanak, A, C ve K vitaminleri bakımından da zengin olduğundan, çocukların kış hastalıklara yakalanma riskini azaltıyor.
Kereviz: A, C, E vitaminleri bakımından zengin olan kereviz, B6 vitamini de içeriyor. Kış aylarında ayda en az iki defa tüketilmesi gereken kereviz, çocukların zihinsel performanslarının artmasına da yardımcı olan sebzeler arasında yer alıyor.
Brokoli: Koyu yeşil renkli sebzeler arasında yer alan brokoli, kış aylarında sık tüketilmesi gereken gıdalar arasında yer alıyor. A, C, E, K vitaminlerinin önemli bölümünü karşılayan brokoli, B2 ve B3 vitamini bakımından da zengin olduğundan, çocukları hem fiziksel hem de mental açıdan destekliyor.
Çocukların bağışıklık sistemi bunlara dikkat edilerek güçlendirilebilir.