Çok şeker yiyen çocuğa ne yapmalı? Bilim insanları şekerin zararları hakkında herkesi uyarıyor. Çocuğunuzun yemeyi sevdiği hemen her şey şeker mi içeriyor? Çocuğu bu alışkanlıktan vazgeçirmek mümkün.
Dünya Sağlık Örgütü şeker alışkanlığı konusunda ebeveynleri uyarıyor. Dünya Sağlık Örgütü, üye 110 ülkenin hükumetlerine gönderilen raporda gıda ve içecek endüstrisinin “obezite yaratıcı” faaliyetlerine son vermesi gerektiğini bildirdi.
68 sayfalık raporda, çocukları obeziteden koruyabilmek için alınması gereken önlemlere yer verildi. Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği önlemler arasında, sigaradan yüksek vergi alınması gibi, şekerli gıdaların da vergi oranının artırılması öneriliyor. Bunun yanı sıra, şekerli gıdaların reklam ve tanıtım çalışmalarında çocukların kullanılmasının yasaklanması da raporda yer alan öneriler arasında.
110 ülkenin hükümetlerine gönderilen 68 sayfalık raporda, Dünya Sağlık Örgütü araştırmalarına göre, obezite oranının giderek arttığına dikkat çekildi. Buna göre, 1980’den bu yana çocuklarda obezite yüzde 47.1 oranında artış gösterdi. Sadece Afrika’da obez çocuk sayısı 1990 yılından bu yana 2 kat artarak 10 milyona yükseldi. Peki ne yapmalıyız?
Bebekler, genellikle şekerli yiyecekleri, diğer yiyeceklere tercih ediyor. Uzmanlar, bebek ve çocuklarda; bağımlılık yaratan, obeziteye yol açan ve dengesiz beslenmeyi tetikleyen şeker tüketiminin minimum seviyede tutulmasını öneriyor.
Şekerin Zararları
Çok şeker yiyen çocuğa ne yapmalı? Öncelikle şekerin zararının tam olarak farkında olun. Son 10 yıldır yapılan araştırmalar, şekerin insan vücudu üzerindeki olumsuz etkilerinin daha net görülmesini sağladı. Hem genel sağlığa hem de zihinsel performansa zarar veren ‘şeker’ çocukların gelişiminde de ciddi sorunlara yol açabiliyor.
Bilim insanları, şekere olan zaafın, genetik kodlarımızdan kaynaklandığını düşünüyor. Bilim, tarım devriminin ardından, kıtlık dönemlerinde, şekerin hayatta kalmak için kilit bir role sahip olduğunu doğruluyor. Bu nedenle, erken çocukluk döneminden itibaren, çocuklar şekerli maddeleri tüketmekten büyük haz alıyor. Ancak işlenmiş şeker, hem genel sağlığa hem de zihin işlevlerine zarar veriyor.
- Şeker, çocuklarlarda; hiperaktivite, endişe ve dikkat bozukluğuna yol açabiliyor.
- Fazla şeker tüketimi, vücudun mineral dengesini bozuyor.
- Şeker tüketimi, bakteri enfeksiyonlarına karşı, vücudun bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açıyor.
- Kalsiyım ve bakır emiliminin engelleyen şeker, krom ve bakır eksikliğine yol açabiliyor.
- Mutluluk hormonu olarak bilinen serotonin seviyesinin artmasını sağlayan şeker, bu şekilde kan damarlarının daralmasına neden olabiliyor.
- Şeker tüketildiği anda kan şekerinin artmasını sağlasa da, kısa süre sonra kan şekerinin düşmesine yol açabiliyor.
- Şeker, obezitenin en yaygın sebeplerinin başında geliyor.
Çocuk Beslenmesinde Şekerin Zararları
Erken çocukluk döneminden itibaren, çocukları beslenmesinde şekeri yoğun bir şekilde kullanmak, çocukların şekere bağımlı hale gelmesine yol açabiliyor. Şekerin, çocuğu ödüllendirmek için kullanılması da benzer bir etki yaratıyor. Çocuk beslenmesinde şeker oranının artması, çocuğun hayatı boyunca şekerli yiyeceklere zaaf duymasına neden olabiliyor. Çocuk beslenmesinde, işlenmiş şeker yerine; doğal gıdaların kullanılması, çocukların hem sağlığı hem de zihinsel gelişimi açısından büyük bir önem taşıyor.
Bebekler ve Çocuklar Şekeri Neden Çok Seviyor?
Çok şeker yiyen çocuğa ne yapmalı? Öncelikle nedenini anlamaya çalışmalı. Washington Üniversitesi’nde yapılan araştırmaya göre, insanların şekerle ilişkisi, doğumdan itibaren başlıyor. Bebekler, şekerli yiyecekleri tüketmeye eğilimli oldukları gibi, araştırma sonuçları, bu durumun genetik yapıdan kaynaklandığını gösteriyor. Buna göre, hayatta kalma mücadelesinde önemli bir role sahip olan şeker, kıtlıkların yaşandığı dönemlerde kilit besin maddesiydi. Şeker gibi kalorisi yüksek olan besinlerin, hayatta kalma şansını artırması, bebeklerin şekere zaaflı şekilde dünyaya gelmesine yol açıyor.
Günümüzde, besin kaynakları kısıtlı olmayan insanlar, ihtiyaçlarından çok daha fazla şeker tüketiyor. Bu alışkanlık, bebekleri ve çocukları da etkilediğinden, erken yaşta şekere olan eğilim güçlendirilmiş oluyor. Şekerin, bebeklerde ödüllendirme yöntemi olarak kullanılması, bebeklerin şekere koşullandırılmasını sağlıyor. Ayrıca, bebeklerin mama yemeyi reddetmesi durumunda da şekerli besinlere sıklıkla başvuruluyor.
Bebeklerin ve çocukların erken yaşta şekere alışması, şeker bağımlılığını artırıyor. DNA’mızda bulunan kodlar, şekere meyilli olmamıza yol açtığı gibi, şekerli beslenme alışkanlığı ile bu durum perçinlenmiş oluyor.
Şeker Nasıl Bağımlılık Yapıyor?
Şeker, serotonin hormonunun salgılanmasını tetiklediği için keyif verici bir işlev de görüyor. Şekerli yiyeceklerin beyinde yarattığı bu durum, ödüllendirme için şekere sıklıkla başvurulmasına yol açıyor. Ancak şeker, vücuttaki insülin artışını tetiklerken, vücudun glikoz seviyesini normale çekmeye çalışması, tatlı yeme aruzunu tetikliyor. Dolayısıyla, şeker bağımlılığı artıyor.
Son 10 yıldır yapılan araştırmalar, şekerin insan vücudu için son derece zararlı ve zehir niteliğinde bir madde olduğunu ortaya koyuyor. Şeker kullanımının azaltılması; obezitenin önüne geçtiği gibi, birçok hastalığa karşı da önlem oluşturuyor. Yiyecek maddelerindeki şeker oranının düşürülmesi ve bireysel şeker tüketiminin azaltılması için birçok kampanya başlatıldığı gibi, kamuoyunda farkındalık oluşturarak, obezite, sağlıksız beslenme ve diyabetin önüne geçilmesi hedefleniyor.
Peki çok şeker yiyen çocuğa ne yapmalı? Gelelim sorunun cevabına. Elbette sağlıklı atıştırmalıklar bir çözüm olabilir. Fakat en önemlisi beslenme alışkanlığını değiştirmek. Çocuğunuzun beslenme düzeni oluşturabilmesini sağlayın. Hatta bir diyetisyene başvurun. Diğer yandan evde sağlıklı atıştırmalık hazırlayacaksanız aşağıdaki malzemeler şekere alternatif olur.
Çocuk Beslenmesinde Şekere Alternatif Gıdalar
Çocuklara aperatif yiyecekler hazırlarken, şeker yerine alternatif gıdalardan yararlanabilirsiniz.
- Agave Şurubu
Agave şurubu, ageve ağacından salgılanan doğal bir şurup. Agave şurubunun ilk olarak Aztekliler tarafından kullanıldığı tahmin ediliyor. Tadı bala benzeye bu şurup, çay ve sütle birlikte tüketilebiliyor. Süt içmeyi sevmeyen çocuklar için, sütü tatlandırmaya yarayan agave şurubu, tatlılarda da kullanılabilir.
- Akağaç Şurubu
Akağaç şurubu, agave ağacı gibi tamamen doğal bir şeker. Yüksek oranda antioksidan içeren akağaç şurubu, çocukların işlenmiş şekerden uzak durmasını sağladığı gibi, bağışıklık sistemlerinin de güçlenmesini sağlıyor.
- Bal
Bal, en sık kullanılan doğal tatlandırıcıların başında geliyor. Ancak çocuklara verilen balın, gerçek bal olduğuna ve şeker içermediğine emin olmak gerekiyor. Bal, hem tatlılarda hem meyve servislerinde hem de süt gibi içeceklerde kullanılarak çocuklar için daha cazip hale getirilebilir.
- Elma Püresi
Elma püresi, beyaz şeker kadar tatlandırıcı olmasına karşın, şekerin zararlı etkilerini taşımıyor. Yarım su bardağı beyaz şeker yerine, aynı oranda tatlı elma püresi kullanarak, yapacağınız kek gibi yiyeceklerde şeker kullanımından kaçınabilirsiniz.
- Kuru Üzüm
Kuru üzüm, antioksidan açısından son derece zengin bir gıda. Ev yapımı ekmeklerde, şeker yerine, kuru üzüm kullanabilirsiniz. Aynı şekilde, tatlılarda da, beyaz şeker yerine kuru üzüm kullanarak, çocukların işlenmiş şekerin zararlarından korunmasını sağlayabilirsiniz.
- Tarçın
Tarçın, bağışıklığın güçlenmesini sağladığı gibi, içecek ve yiyecekler için doğal bir tatlandırıcı olma özelliğini de taşıyor. Çocuğunuz için hazırlayacağınız, meyve püreleri, kek ve pastalar, süt gibi içeceklerde tarçın kullanabilirsiniz.
- Kızılcık
Muffin, kek ve tatlılarda, rafine şeker yerine az miktarda kızılcık kullanabilirsiniz. Güçlü antioksidanlardan biri olan kızılcık, içerdiği vitaminler sayesinde de çocukların bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar.
- Kayısı Püresi
Çocuklara yoğurt yedirmek için, yoğurdu şeker ya da bisküviler ile karıştırmak ya da hazır meyveli yoğurtlar kullanmak yerine, doğrudan meyve püresi kullanabilirsiniz. Hazır meyve yoğurtları, katkı maddesi içerebildiği gibi, hazır meyveli yoğurtlarda şeker de bulunur. Bu nedenle hazır ürünler kullanmak yerine, kayısı püresi kullanarak hazırlayacağınız meyveli yoğurtlarla, çocukların lif, demir ve C vitamini almasını sağlayabilirsiniz.
- Hurma
Hurma, hem B6 açısından hem de lif, magnezyum ve demir açısından oldukça zengindir. Hurmayı kullanarak çeşitli tatlılar yapabileceğiniz gibi, çocukların kuru hurma tüketmesini de teşvik edebilirsiniz.
- Pekmez
Üzüm, keçiboynuzu ya da dut pekmezi, şeker ilavesiz olarak yapılabilir. Doğal pekmez türleri, hem içerdikleri vitamin bakımından hem de antioksidan açısından oldukça önemlidir. Kahvaltılarda ve tatlılarda, çocuklara şekerli yiyecekler yerine pekmez yedirilebilir.
Çocukların sağlıklı beslenmesini sağlamak ve işlenmiş şekeri mümkün olduğunca az tüketmelerini sağlamak için, hazırladığınız gıdalarda şekere alternatif gıdalar kullanabilirsiniz.