Demokrasi nedir? Demokrasi bir yönetim şeklidir. Demokrasi ile yönetilen ülkelerde, yönetimde halk tarafından seçilen kişiler vardır. Ancak halkın kendi seçtiği kişiler tarafından yönetilmesi, her zaman o ülkede demokrasi olduğu anlamına gelmez. (Yazı uzun diye okumaktan vazgeçme. Merak etme, senin için eğlenceli hale getirdik 🙂 )
Demokrasi Nedir?
Diyelim ki, sen ve dört arkadaşın bir oyun oynamak istiyorsunuz. Bazılarınız basketbol oynamayı, bazılarınız ise saklambaç oynamayı istiyor. Bunun için oylama yapmaya karar veriyorsunuz. Oylama yapmanızı, demokrasi olarak düşünebilirsin. Eğer en çok oy alan oyun oynanırsa, demokratik bir seçim yapmışsınız demektir. Demokrat, katılımcı demektir. Yaptığınız oylamaya hepinizin katılması ve istediği oyunu seçmesi, demokrasinin bir örneğidir.
Yöneticileri Halkın Seçtiği Her Ülkede Demokrasi Var Mıdır?
Demokrasi, herkesin eşit söz hakkına sahip olması demektir. Bu da insanları mutlu eder.
Demokrasi bazı ülkelerde gerçek anlamıyla uygulanır. Bazı ülkelerde ise sadece demokrasi yönetim sisteminin adıdır. Ancak gerçek demokrasi yoktur.
Diyelim ki, yaptığınız oylamadan saklambaç kararı çıktı. 3 kişi saklambaç, 2 kişi basketbol oynamayı istiyordu. Çoğunluk saklambaç isteyenlerde olduğu için saklambaç oynamaya karar verdiniz. Ancak basketbol oynamak isteyen arkadaşın, bu duruma itiraz etti ve saklambaç oynamayacağını söyledi. Basketbol oynamak için sana baskı yapmaya başladı. Sen de onun ısrarına dayanamadım ve oyunu basketbol olarak değiştirdin. Bu durumda demokrasiden söz edemeyiz. Bu “baskıcı yönetim” olur.
Demokrasi, farklı istekleri olan kişilerin, birbirinin isteklerine saygı duymasıdır.
Demokrasiyi Korumak İçin Ne Yapmalısın?
Öncelikle demokrasi nedir sorusunun cevabını aklına getirmelisin. Başka bir örnek daha verelim. Aynı oylamayı düşün. 3 kişinin saklambaç, 2 kişinin basketbol oynamayı istediği belli oldu. Sonuçta saklambaç oynanması gerekiyor, değil mi? Şimdi şöyle düşün: basketbol oynamak isteyen arkadaşın, seni ve saklambaç oynamak isteyen bir diğer arkadaşını zorla gruptan attı.
Sadece üç kişi kaldılar. Bu 3 kişiden 2’si zaten basketbol oynamak istiyordu, 1’i de saklambaç. Saklambaç oynamak isteyen 2 kişi atıldığı için, çoğunluk basketbol oynamak isteyenlerde oldu ve basketbol oynanmasına karar verdi. Bu örneği düşündüğünde, oylama ile seçim yapıldığını görüyorsun değil mi? Peki sence bu demokratik bir seçim miydi? Yoksa seçimde; baskı, hile ve adaletsizlik mi vardı? İşte bazı ülkelerde durum böyledir. Yönetim şekli, demokrasi olarak görünür fakat oylama adaletli bir şekilde yapılmaz. Farklı düşünceleri olanlar oyundan atılarak, çoğunluk ele geçirilmeye çalışılır.
Tek bir kişinin karar yetkisi olması, demokrasi değildir. Demokraside herkes eşit söz hakkına sahiptir.
Peki, bu durumda yapılacak bir şey yok mudur? Eğer oylamada kalan 2 kişi, seni ve arkadaşını oyundan atan kişiye itiraz etseydi, demokratik bir seçimi yeniden yapabilirdiniz. Ancak kimse itiraz etmezse, demokrasi sözü geçen kişilerin kendi istekleri doğrultusunda yapılır. Bunun için, demokrasinin ihlal edildiği ya da hakkının yendiğini düşündüğün her duruma karşı itiraz etmelisin.
Her Özgür Seçim Demokrasi Midir?
Bu önemli bir soru. Haydi bunun üzerine düşünelim. Farz edelim ki, grubunuzdaki bir arkadaşınız, zorbalık yapıyor. Yani kendi kararlarına uymayan çocuklara kötü davranıyor ya da onları zor duruma düşürüyor. Bu durumda, oylama yapılırken, zorba arkadaşınızdan korkarak, hepiniz onun istediğini kabul edebilirsiniz. Bu durumunda her arkadaşın özgürce seçim yapmış gibi görünebilir. Ancak aslında her arkadaşın korkarak seçim yapmıştır. Gerçekten istediğin için değil, korktuğun için yaptığın seçim, hiçbir zaman özgür sayılmaz. Bu durumda da demokrasiden söz edilemez.
Demokrasi, herkesin istediği renk bulutu sevmesi ve seçmesidir 🙂
Otokrasi Nedir?
Demokrasi karşıtı olan birçok yönetim sistemi de vardır. Bunlardan biri de otokrasidir. Otokrasi sistemini daha iyi anlaman için şöyle bir örnek verebiliriz. Saklambaç ve basketbol oynamak isteyen arkadaşlarınla birlikte karar vermeye çalışıyorsun. Ancak sonra başka biri geliyor ve size basketbol ya da saklambaç oynamayacağınızı, futbol oynayacağınızı söylüyor. Siz de futbol oynamak zorunda kalıyorsunuz. Birinin, senin adına karar vermesi otokrasidir. Otokrasi ile yönetilen ülkelerde, halkın ne yapmak istediği düşünülmez. Halkın yerine her şeye otokrat (otokrasi sistemindeki yönetici) karar verir.
