Dinozorların Hayatı – Dinozorlar Hakkında Bilgi

Dinozorların hayatı hakkında ne biliyorsun? Ne yerlerdi, nasıl görünürlerdi, ne zaman yaşadılar? Haydi birlikte öğrenelim.

Dinozorlar 100 milyon yıl önce yaşayan hayvanlardı. Bazı dinozorlar daha çok sürüngen gibiydi, bazıları ise kuş gibiydi. Birçok canlıya bazen dinozorlar dense de, dinozorlar uçmazdı veya suda yaşamadı. Peki dinozorların hayatı nasıldı?

Dinozorlar Ne Yiyordu?

Çoğu dinozor bitki yiyordu, ancak bazıları etoburdu ve et yiyorlardı. Etoburlar Jurassic Park gibi filmlerde ünlendi. T-Rex ve Velociraptor korkutucu etoburlardan ikisidir.

Dinozorları Nereden Biliyoruz?

Dinozorların hayatı hakkında bilgileri nereden ediniyoruz? Arkeolojik kazılarda bulunan fosillerden dolayı dinozorları biliyoruz. Bilim insanları, fosillerden tüm dinozor iskeletlerini yeniden oluşturabilir ve dinozorların nasıl göründüğünü belirleyebilirler. Bu fosillerin ve iskeletlerin bazıları müzelerde görülebilir. Dünyanın her kıtasında dinozor fosilleri keşfedildi. Aynı tür dinozor fosilleri farklı kıtalarda da bulunmuştur. Yani dinozorlar hakkında bilgimiz fosillerden kaynaklanıyor.

Dinozorların Hepsi Büyük müydü?

Dinozorlar genel olarak çok büyüktü. Bazı dinozorların 12 metre veya daha fazla boyda olduğu düşünülmektedir. Bu şimdiye kadarki en uzun zürafanın iki katıdır. Ayrıca sadece bir ayak boyunda veya bazı küçük dinozorlar da vardı. Dört ayak üzerinde yürüyen dev kereste bitkisi yiyenlerden, iki ayak üzerinde koşabilen hızlı ve tehlikeli etoburlara kadar çok çeşitli dinozorlar vardı.

Dinozor Türleri

Kaç çeşit dinozor biliyorsun? En iyi bilinen dinozor türlerinden bazılarını içeren listemize göz atmaya ne dersin. Tyrannosaurus rex ve Spinosaurus gibi vahşi Theropod’lardan Diplodocus ve Brachiosaurus gibi dev Sauropod’lara çeşitli dinozorlar.

1888’de Harry Seeley adlı bir adam, dinozorları kalça yapılarına bakarak iki gruba ayırmanın bir yolunu önerdi, bu gruplara Saurischia (kertenkele kalçalı) ve Ornithischia (kuş kalçalı) denir. İki grup ayrıca aileler, alt aileler ve benzeri alt gruplara ayrılabilir. İlginç alt gruplara ve dinozorların bir parçası olan örneklerine bir göz atalım.

Saurischia (Kertenkele Kalça Dinozorlar)

Theropodlar: Theropod adı ‘canavar ayağı’ anlamına gelir ve bu grup etçil (et yiyen) tüm dinozorları içerir. Şaşırtıcı olsa da, kuşlar aslında Ornithischian (kuş kalçalı) dinozorlarından ziyade Theropod’lardan evrildi. Theropodlar iki ayak üzerinde hareket etti ve Tyrannosaurus rex ve Velociraptor gibi bir dizi korkunç görünümlü ama popüler dinozorları içeriyor.

Sauropodlar: Sauropodlar dört ayak üzerinde yürümek için evrimleşti ve tipik olarak muazzam boyutlarda büyüdü. Otçullardı (bitki yiyenler) ve Diplodocus ve Brachiosaurus gibi klasik dinozorları içeriyordu.

Ornithiscia (Kuş Kalçalı Dinozorlar)

Thyreophora: Thyreophora adı ‘kalkan taşıyıcıları’ anlamına gelir ve bu grup Stegosaurus ve Ankylosaurus gibi zırhlı dinozorları içerir. Onlar erken Jura döneminden geç Kretase’ye kadar yaşayan otoburlardı.

Cerapodlar: Cerapodlar, Triceratops gibi Ceratopsian (boynuzlu yüzlü) dinozorlar ve Iguanodon gibi Ornithopods (kuş ayaklı) dinozorlar gibi çeşitli ilginç grupları içeriyordu.

Dinozorların En İrisi Hangisidir?

Dinozorların en irisi olarak bilinen tür “brachiosaurus”tur. Yaklaşık 25 metre uzunluğundaki bu dinozorların ağırlığının ise, 50 ile 80 ton arasında olduğu tahmin edilmektedir.

Dinozorların Sonu Nasıl Gelmiştir?

Dinozorların hayatı hakkında araştırma yaparken sonlarının nasıl geldiğini de bilmeye çalışırız. İşte cevabı: Bundan tam 65 milyon yıl önce dinozorlar yok olmuştur. Bunun sebebi tam olarak bilinmese de, bir takım bilim adamları dinozorların sonunun büyük bir göktaşının dünyaya düşerek yok olmasına sebep olduğunu ileri sürmektedir. Dinozorların sonunu getiren meteor taşlarının ise, yaklaşık 15 km çapında olduğu, Mars ve Jupiter gezegenlerinin arasından geldiği ve saniyede 20 ile 70 km hızda dünyaya çarptığı tahmin edilmektedir.

Dinozorlar Dünya’yı 200 milyon yıl önce dolaştılar ve 135 milyon yıldır egemen karasal omurgalılardı. Yok olmalarının, iklimdeki uyum sağlayamadıkları değişiklikler nedeniyle meydana geldiğine inanılıyor. Kuşlar sahip olduğumuz bir dinozora en yakın akrabalardır. Aşağıda dinozorlar hakkında bazı ilginç gerçekler var.

En Büyük, En Hızlı, En Uzun Dinozor

Dinozorların hangisinin en büyük, en küçük, en zeki, vb. olduğu konusunda çok fazla tartışma var. Fakat şu bilgilere sahibiz:

• En Büyük – Şu anda bildiğimiz en büyük dinozor Argentinosaurus’dur. Paleontologlar 100 ton ağırlığında ve 40 metre uzunluğunda olduğunu tahmin ediyorlar.
• En Küçük – Microraptor şimdiye kadarki en küçük dinozor olabilir. Sadece 16 inç uzunluğundaydı, yaklaşık bir güvercin büyüklüğündeydi.
• En Büyük Etobur – Gerçekten büyük dinozorların hepsi otobur, ama et yiyen en büyüki Spinosaurus’du. Yaklaşık 8 ton ağırlığındaydı. T-rex de en büyük etoburlardan biriydi.
• En Akıllı – Gerçekten dinozorların ne kadar emin olduklarını bilmiyoruz, ancak en iyi tahmin, çok akıllı olmadıklarıdır. Ancak, en akıllısı muhtemelen Troodon’du. T-Rex’in bir dinozor için de oldukça akıllı olduğu düşünülüyor.
• En Garip – Stegosaurus muhtemelen en aptal dinozorlardan biriydi. Beyin pinpon topu büyüklüğünde dev bir hayvandı.
• En Hızlı – Ornithomimus muhtemelen çok hızlı bir dinozordu. Bir devekuşu gibiydi ve muhtemelen saatte 40-50 mil hızla bir devekuşundan daha hızlı koşuyordu.

Dinozorlar Hakkında Bilgi

• Dinozorlar 165 milyon yıldan fazla bir süredir dünyayı dolaştılar.
• Mezozoik Dönem veya Sürüngenler Çağı olarak bilinen bir süre boyunca yaşadılar.
• Kretase Döneminin sonunda soyu tükendi. Bu yaklaşık 65 milyon yıl önceydi. Bu süre zarfında çok fazla volkanik aktivite ve birçok deprem oldu.
• Birçok insan dinozorların soyu tükendiğine inanıyor, çünkü bir asteroit iklimi dramatik bir şekilde değiştirerek dünyayı vurdu. Dinozorların bu değişikliklere uyum sağlayamadığına inanılıyor.
• Dinozor kelimesi “korkunç kertenkele” anlamına gelir. Bu isim Sir Richard Owen tarafından 1842’de icat edildi.
• Bilinen en eski dinozor, 228 milyon yıl önce yaşamış bir et yiyen Eoraptor’dur.
• Çoğu dinozor yumurtadan çıkar ve uçamaz veya suda yaşayamazlardı.
• Dinozorlar sürüngen olarak sınıflandırılır. Kalçanın yapısına göre iki gruba ayrılırlar. Bir grupta kertenkele benzeri kalçalar, diğer grupta kuş benzeri kalçalar vardır.
• Çoğu paleontolog, dinozorları inceleyen bilim insanları, kuşların hayatta kalan tek dinozor olduğuna inanırlar. Yani dinozorlar gerçekten yok olmuyor çünkü torunları hala yaşıyor.
• En büyük dinozorlar 100 feet uzunluğunda ve 50 feet boyundaydı. Sauropod en büyük dinozordu. En küçük dinozorlar bir tavuk büyüklüğündeydi ve Mussaurus ya da fare kertenkele deniyordu.
• Bazı dinozorlar etobur, et yiyen, bazıları ise otçul, bitki yiyenlerdi. Bazıları iki ayak üzerinde yürürken, diğerleri dört ayak üzerinde yürüdü. Bazılarının boynuzları ve sivri uçları vardı, bazılarının kalın, çıkıntılı bir cildi ve hatta bazılarının tüyleri vardı.
• Tüm dinozorların rengi bilinmiyor, çünkü tarihte o zaman insanlar hayatta değildi.

Şu anda bilinen 330’dan fazla dinozor türü var ve bu sayı artıyor.