Doğumsal sinir yaralanmaları çoğu olguda 1-3 ay içinde kendiliğinden iyileşme olur, hastaların yüzde 20-30’unda kalıcı fonksiyonel bozukluk görülür.
Romatem Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Şenay Baltacı, “Doğumsal brakial pleksus lezyonları çoğunlukla zor doğumun bir komplikasyonu olarak, koltuk altındaki sinir ağının anormal çekilmesi (traksiyonu) sonucu meydana gelir. Bu sinirler boyun omurları arasından çıktıktan sonra birbirleriyle birleşerek bir ağ oluştururlar.
Bu ağdan çıkan sinirler omuz çevresi, kol ve parmak kaslarını hareket ettirir. Yaralanma sonucunda üç ihtimal gelişir. Sinirin hafif gerilmesine bağlı geçici bir iletim kaybı, sinirin tamamen kopması, sinir kökünün spinal korddan (omurilik) ovülsiyonu ayrılması. Bu yaralanmaların çoğunun nedeni doğum esnasında omuz ve boyundaki sıkışmalardır.
Özellikle iri doğan bebeklerde sık gözlenir. Doğumsal sinir yaralanmalarında sonuç çoğunlukla iyidir. Çoğu olguda 1-3 ay içinde kendiliğinden iyileşme olur, ancak hastaların yüzde 20-30’unda kalıcı fonksiyonel bozukluk görülür. İyileşme oranları yaralanmanın lokalisasyonuna, yaralanma tipine ve şiddetine göre değişir” diye konuştu.
Dr. Şenay Baltacı, “Bu yaralanmalarda sık görülen belirtiler, bebeğin her iki kolunu eşit hareket ettirememesi, etkilenen kolda renk değişikliği ve şişlik, kol kaslarında hissedilen yumuşaklık, elin yumruk yapılamaması, parmak uzatılınca kavranamaması, köprücük kemiği üzerinde tek taraflı şişlik, elin ağza götürülememesi, cisimlerin hep tek elle kavranması, yüzükoyun yatırıldığında o kolunu dışarıya çıkaramaması, oturma dengesinin geç gelişmesi, etkilenen kol tarafında düşme eğilimi şeklindedir” diyor.
“Üst bölüm yaralanmaları genellikle hafiftir ve sonuç daha iyidir. 3-6 ayda yerçekimine karşı dirsek bükme hareketinin yapılamaması kötü gidişatın belirtisidir. Lezyonların ağrılı olması ve yaralanma sonucu aşırı derecede zayıf hale gelmiş olan sinirlerdeki hasarın artmasının mümkün olması nedeniyle etkilenen omuz ve kol nazik bir şekilde tutulmalıdır. Hareketsizlik önerilmemekle birlikte pozisyonlama yapılmalıdır.
Paralizi kolun (hareketi azalmış) giysinin bebeğin bezine iğnelenmesi, istenilen pozisyonu sağlamada etkili olabilir. Tedavinin amaçları eklem hareket açıklığını korumak, kas gücünü iyileştirmek, hastanın paretik (felçli) tarafıyla ilgili farkında lığını arttırmak, normal gelişim ve fonksiyonu desteklemektir.
Erkenden eklem hareket açıklığı egzersizlerine başlanmalıdır, yoksa eklemlerde kısıtlılık (kotraktür) gelişir. Aileye her bez değiştirme sonrasında eklem hareket açıklığı egzersizleri yaptırması öğütlenir. Çocuk büyüdükçe yüzme, basketbol, tırmanma gibi iki elle yapılan aktivitelere yönlendirilmelidir. Postüral eğitim rehabilitasyonun ayrılmaz bir parçasıdır.
Çünkü bu probleme sahip çocuklarda anormal duruş pozisyonları gelişir. Spontan iyileşmenin olmadığı ve yeterli fonksiyon kazanmayan olgularda erken dönemde sinir cerrahisi uygulanması önerilmektedir. 3 ay yapılan rehabilitasyona rağmen hiç gelişme sağlanmayan vakalarda cerrahi tedavisi önerilmektedir” şeklinde konuştu.
