Ebeveyn çatışması çocukları nasıl etkiler? Aile içinde yaşanan soruların çocukların psikolojisine etkileri nelerdir?
Bir çiftin ilişkisi ne kadar sağlıklı olursa olsun, arada sırada birkaç tartışma yaşanması muhtemel. Ve ara sıra ortaya çıkan birkaç anlaşmazlık genellikle çok önemli değildir. Bu tip durumlar çocuklardan uzak tutulursa sorun oluşturmaz. Ancak daha ciddi bir çatışma kesinlikle çocukları etkiler. Araştırmalar, ebeveynlerin tartışmalarının çocuklarının ruh sağlığını etkilediğini gösteriyor.
Fiziksel tartışmalar, hakaretler ve taktikler, ebeveynlerin uzun vadede bir çocuğa duygusal olarak zarar vermesi muhtemel olan toksik etkileşimlerden sadece birkaçıdır.
Ebeveyn Çatışması Neden Sorun Oluşturur?
6 aydan büyük çocukların ebeveynlerinin sert tartışmalarından olumsuz etkilenebileceğini öne süren araştırmalar vardır. Ancak ebeveynlerin kavgasından etkilenenler sadece küçük çocuklar değil. Diğer araştırmalar, 19 yaşına kadar tüm çocukların ebeveynlerinin evliliğindeki çatışmalara karşı hassas olabileceğini göstermektedir.
Neredeyse bebeklikten erken yetişkinliğe kadar her yaştan çocuğun, ebeveynlerinin sorunlarıyla nasıl başa çıkmayı seçtiğinden etkilendiğini gösteriyor. Araştırmacılar, çatışmalı evliliklerin bir çocuğun ruh sağlığına zarar verdiğine inanıyor. İşte çocukların etkilenme yollarından bazıları:
Güvensizliğe neden olabilir. Tartışma, çocukların ailenin istikrarı konusundaki güvenlik duygusunu zayıflatır. Çok fazla tartışmaya maruz kalan çocuklar boşanma konusunda endişelenebilir veya ebeveynlerinin sorunlarının ne zaman biteceğini merak edebilir. Ailede normallik duygusuna sahip olmalarını zorlaştırabilir çünkü kavgalar öngörülemez olabilir.
Ebeveyn-çocuk ilişkisini etkileyebilir. Yüksek çatışma durumları ebeveynler için de streslidir. Ve stresli bir ebeveyn çocuklarla çok fazla zaman geçirmeyebilir. Ayrıca, ebeveynlerin diğer ebeveyne kızdıklarında çocuklarına da şefkat göstermeleri zor olabileceğinden, ilişkinin kalitesi etkilenebilir.
Stresli bir ortam yaratabilir. Sık sık ya da yoğun kavgalara kulak misafiri olmak çocuklar için streslidir. Stres, fiziksel ve psikolojik iyilik hallerine zarar verebilir ve normal, sağlıklı gelişimlerini engelleyebilir.
Tartışmaların Uzun Vadede Çocukların Ruh Sağlığına Etkileri
2012 yılında, anaokulundan yedinci sınıfa kadar ebeveyn çatışmasının çocuklar üzerindeki etkisini inceleyen bir çalışma yayınlandı. Çocukları anaokulundayken ebeveynlere evliliklerinde ne kadar çatışma yaşadıkları soruldu. Ayrıca, finans gibi zor bir konu hakkında konuşmaları istendi.
Araştırmacılar yedi yaşına giren çocukların ailelerini takip etmeye devam etti. Hem çocuklara hem de ebeveynlere, ebeveynlerin evliliğinde ve çocukların duygusal ve davranışsal sağlıklarında ne gibi değişimler olduğu soruldu.
Anaokulunda ebeveynleri sorun yaşayan çocukların yedinci sınıfa geldiklerinde depresyon, anksiyete ve davranış sorunları yaşama olasılıkları daha yüksek olduğu görüldü.
Azalan Bilişsel Performans
2013’te yayınlanan bir araştırmada, yüksek çatışmalı bir evde stres altında yaşayan bir çocuğun bilişsel performansının bozulabileceği tespit edildi. Araştırmacılar, ebeveynleri sık sık kavga eden çocukların dikkatlerinin bozulabileceğini ve duygularını düzenlemekte daha fazla zorluk çekebileceklerini keşfetti.
Bu çocukların sorunları hızla çözme yetenekleri de tehlikeye girmekteydi. Diğer yandan araştırmalar, yüksek çatışmalı bir ailede yaşamanın liseden ayrılma eğilimi gösterilmesi ve düşük notlar alma olasılığını artırdığını göstermektedir.
İlişki Sorunları
Ebeveynlerin kavga etmesine maruz kalmak, çocukların başkalarına düşmanlıkla davranma riskini artırır. Çocukların, ebeveynlerinde tanık oldukları taktiklerin aynısını kullanarak kardeş kavgalarını çözmeye başlaması yaygın bir davranıştır.
Çocuklar ayrıca, aile anlaşmazlığına alışmışlarsa, büyüdüklerinde sağlıklı ilişkileri sürdürmek için mücadele edebilir veya hayatta gerçekten kime güvenebileceklerini belirleme konusunda mücadele edebilirler.
Davranış Sorunları
Ebeveyn çatışması, çocuklarda artan saldırganlık, suçluluk ve davranış sorunları ile ilişkilendirilmektedir. Ek olarak, çocukların sosyal sorunları olması ve okula uyum sağlamada daha fazla zorluk çekmesi de olasıdır.
Yeme Bozuklukları ve Fiziksel Sorunlar
Birkaç çalışma, anoreksi ve bulimia gibi yeme bozukluklarını ebeveyn çatışmalarına bağlamaktadır. Bazı çocuklarda uyku sorunları, karın ağrısı veya baş ağrısı gibi fiziksel etkileri de olabilir.
Madde Kullanımı
Araştırmacılar, yüksek düzeyde çatışma olan bir evde yaşamanın, düşük çatışmalı ailelere göre sigara içme, aşırı içki içme ve esrar kullanma olasılığını artırdığını ortaya koymaktadır.
Hayata Olumsuz Bakış
Çatışmaların yoğun olduğu evlerde büyüyen çocukların aile ilişkileri hakkında olumsuz görüşlere sahip olma olasılığı daha yüksektir. Kendilerini olumsuz bir şekilde görme olasılıkları da daha yüksektir. Ebeveyn kavgasına maruz kalan çocukların da düşük benlik saygısına sahip olma ihtimalinin daha yüksek olabileceği görülmektedir.
Tartışma Taktikleri Çocuklarının Çocuklara Etkileri
Ebeveyn çatışması pek çok taktik barındırabilir. Tartışmaların fizikselleşmemesi, çocuklarınız için zararlı olmadığı anlamına gelmez. Ebeveynlerin kullandığı ve çocuklar için yıkıcı olan bazı taktikler vardır:
- İsim takmak
- Hakaret
- Terk edilme tehditleri (boşanma gibi)
- Her türlü fiziksel saldırganlık (bir şeyler fırlatmak dahil)
- Tartışmadan çekilmek
- Teslim olma
Yani, bir tartışmadan uzaklaşmayı ve partnerinizle üç gün boyunca konuşmamayı düşünebilirsiniz, ancak bu çocuklarınız için çok önemli bir şeydir. Çocuklarınız anlaşmazlıkları nasıl ele aldığınızı görür ve sizden problem çözme becerilerini, duygu düzenleme becerilerini ve çatışma çözme becerilerini öğrenirler.
Siz ve partneriniz birbirinize saygısız davranırsanız, çocuklarınız aynı şeyi yapmanın sorun olmadığını düşünerek büyüyecek ve belki de başkalarının da onlara kötü davranmasına izin vermenin sorun olmayacağına inanacaklardır.
Etkiler Nasıl Azaltılabilir?
Bazen anlaşmazlıklar kontrolden çıkabilir. Bir kişi demek istemediği bir şey söyler, başka bir ebeveyn çocuklarının duvarın diğer tarafından dinlediğini fark etmez. Bir veya iki tükürük, çocuğunuza onarılamaz bir şekilde zarar verdiğiniz anlamına gelmez. Ancak, gördüklerinin ve duyduklarının etkilerini azaltmak için adım atmak isteyebilirsiniz. Anlaşmazlığınız saygısız bir şekilde büyürse, durumu çocuklarınızla çözmek için şu adımları atabilirsiniz:
Kavgayı tartışın: Siz ve eşinizin neye katılmadığınız konusunda ayrıntılara girmeniz gerekmese de, bir aile toplantısı düzenleyerek, “Geçen gece babamla tartıştık. İkimiz için de önemli olan bir konuda aynı fikre sahip değildik, ancak böyle tartışmak bizim için yanlıştı” deyin.
Çocuklara güven verin: Onlara bunun sadece bir tartışma olduğunu ve daha büyük sorunların göstergesi olmadığını hatırlatın. Onlara, birbirinizi hâlâ sevdiğinizi ve boşanmayacağınızı söyleyin (tabii ki bunun doğru bir ifade olduğunu varsayarak).
Tamamlayın: Çocuklarınızın hâlâ güçlü bir aile olduğunuzu anladığından emin olun. Bazen tartışmalar yaşanabileceğini ve insanların öfkelerini kaybedebileceğini açıklayın. Ancak, anlaşmazlıklarınıza rağmen hepiniz birbirinizi seviyorsunuz. Bunu hissettirin.
Eşiniz veya partnerinizle yaptığınız kavgaların çocuğunuzun zihinsel sağlığına zarar verdiğine inanıyorsanız, bir terapiste görünmeyi düşünün.
İki Ebeveynli Aileler Çocuklar İçin Daha İyi Bir Seçenek mi?
Çocuklar için genellikle iki ebeveynli aileler en iyi seçenektir. Ancak ebeveynlerin iyi geçinmesi önemlidir. Çok fazla kavga ediliyorsa, ebeveynlerin ayrılması çocuklar için daha iyi olabilir. Birçok anne-baba, çocukları için birlikte kalmanın mı yoksa boşanmanın mı daha iyi olduğunu merak ediyor. Boşanmanın çocuklar üzerinde psikolojik bir etkisi olabileceği açıktır.
Ek olarak, bekar ebeveynlerle büyüyen çocuklar genellikle ekonomik sorunlar gibi başka sorunlar yaşarlar ve iki ebeveynli ailelerde büyüyen çocuklar kadar iyi yaşayamayabilirler. Ve yeniden evlenme ve karma bir ailede yaşamak çocuklar için de karmaşık olabilir.
Ancak, yüksek çatışmalı bir evde yaşamak, ebeveynlerinin boşanmasına kıyasla eşit derecede stresli olacaktır. Ebeveynler boşanma sırasında ve sonrasında bir anlaşmaya varabilirlerse çocuklar genellikle uzun süreli duygusal zararlar yaşamazlar.
Dolayısıyla, kendinizi yüksek çatışmalı bir ilişkide bulursanız, çocuklar için birlikte kalmak çocuklarınıza herhangi bir iyilik sağlamayabilir. Çocuklarınızın daha mutlu ve sağlıklı büyüyebilmesi için çatışmayı azaltmak veya ilişkide değişiklikler yapmak için yardım aramak önemlidir.