ERG, her yıl yayımladığı Eğitim İzleme Raporları ile, Türkiye eğitim sistemindeki gelişmelere ilişkin bilgi üretmeye devam ediyor.
2014’te yedincisi yayımlanan raporda, MEB’in yeniden yapılandırılması, eğitimin ve öğretmenlerin niteliği, ortaöğretimde dönüşüm, açık ortaöğretim, öğretmen atamaları, erken çocukluk eğitimi vb. pek çok konuda güncel durum ve gelişmeler ele alındı. ERG, raporda özel okul desteği (kupon) konusuna da yer verdi ve bu desteğin devlet okullarını nasıl etkileyeceğine ilişkin bir görüş yazısı yazdı. Raporun önsözünde Gündem Çocuk Derneği İdari Koordinatörü Emrah Kırımsoy çocuğun eğitim hakkı konusuna değinirken, sonsözünde de Darüşşafaka Eğitim Kurumları’nda Matematik Öğretmeni Meltem Ceylan Alibeyoğlu öğretmen politikalarını ele aldı. Eğitim İzleme Raporu 2013’ün bulguları, yalnızca ulusal basında değil, yabancı basında da geniş yer buldu.
Demokratik Okullara Doğru
İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Birimi (ÇOÇA) ve ERG’nin Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Hibe Programı kapsamında 2013’ten beri ortaklaşa yürüttüğü Demokratik Okullara Doğru: Öğrencileri ve Okulları Güçlendiren Katılım Uygulamaları başlıklı proje 2014 yılında da devam etti. Proje, okullarda demokrasi kültürünün güçlenmesine katkıda bulunmayı; başta çocuklar olmak üzere farklı paydaşların eğitim süreçlerine ve karar mekanizmalarına etkin katılımını kolaylaştırmayı amaçlıyor.
2014 yılı boyunca projenin pilot okulu olan Eyüp Merkez Ortaokulu’nda ÇOÇA kolaylaştırıcılığında, tüm paydaşların katılımıyla çeşitli çalışmalar yapıldı. Çocuklara, velilere, okul çalışanlarına, öğretmenlere ve okul idarecilerine yönelik güçlendirme atölyeleri ve eğitimler düzenlendi. Çocukların katılımıyla okulun gereksinimleri saptandı ve bu gereksinimler doğrultusunda oluşturulan gönüllü çalışma grupları 2013-2014 bahar ve 2014-2015 güz dönemlerinde okulun fiziki koşullarının iyileştirilmesi, okul kurallarının geliştirilmesi, sosyal etkinlikler planlanması ve tüm öğrencilerin çocuk haklarına ilişkin bilgilendirilmesi gibi konularda düzenli olarak çalıştı. Bunlara ek olarak, çalışma gruplarından biri de okuldaki tüm süreci anlatan bir belgesel hazırlamaya başladı. Pilot okuldaki uygulamalarla eşzamanlı olarak, ERG tarafından çocuk katılımına ilişkin Türkiye’de mevcut durumu ortaya koyan durum analizi araştırması yürütüldü.
Durum analizi çalışmasının ön bulguları Nisan’da İsveç Araştırma Enstitüsü’nde Türkiyeli ve İsveçli araştırmacılara; Haziran’da Eyüp Merkez Ortaokulu öğretmenlerine ve Van’da demokratik eğitim üzerine çalışan üç okulun öğretmenlerine ve yöneticilerine; son olarak da Aralık ayında Türkiye’nin İnsan Hakları Gündemi Konferansı’nda sunuldu. Ayrıca, pilot okul uygulamalarına ve proje sonunda geliştirilecek politika önerilerine kaynak oluşturmak amacıyla, Türkiye’den ve dünyadan çocukların katılım hakkının yaşama geçmesini destekleyen farklı örnekler derlendi.
Meslek Liselerinde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği
Çelikel Eğitim Vakfı işbirliğiyle ERG, mesleki ve teknik Anadolu liselerinde okuyan genç kadınların yaşadığı toplumsal cinsiyet temelli eşitsizlikleri inceleyebilmek amacıyla nitel bir çalışma yürüttü. Mesleki ve teknik eğitimi tercih eden öğrencilerin, mesleki kimlik ve becerilerini etkileyen temel etkenlere bakmayı hedefleyen araştırma, mesleki ve teknik liselerde eğitimin niteliğini ve statüsünü, İstanbul’daki iki devlet okulu özelinde ve toplumsal cinsiyet eşitliği ekseninde tartışıyor. Araştırma kapsamında Ümraniye Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ile Şişli Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencisi 24 genç kadın, 14 genç erkek ve 9 öğretmen ile odak grup görüşmeleri yapıldı.
Düşünen Okul, Gelişen Öğrenci
ERG tarafından geliştirilen ve İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü işbirliği ile yürütülen Düşünen Okul, Gelişen Öğrenci Projesi’nde, Hasköy Ortaokulu öğretmenleri ve okul yöneticileri, 23 gün süren eleştirel düşünme becerileri eğitimlerini tamamladı. Eğitim ayağına farklı branşlardan öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin katıldığı projenin kapanış toplantısı, 21 Haziran’da İstanbul’da gerçekleştirildi. Projenin eğitim ayağı İstanbul İl Milli Eğitim Müdürü Dr. Muammer Yıldız’ın da katıldığı etkinlikte, öğretmenlerin katılım sertifikalarını alması ile tamamlandı.
2014’te ayrıca üç değerlendirme raporunun hazırlıkları sürdürüldü. Bunlardan ilki; eleştirel düşünme eğitiminin katılımcı öğretmenler aracılığıyla öğrenciler üzerindeki etkisini araştırmak amacıyla hazırlanan ölçek ve testlerden toplanan verilerin analizini içerecek. İkinci rapor, öğretmenlerin proje süresince uygulama düzeylerindeki araştırma ve sorgulama temelli gelişimini ve öğretmenlerin uygulama düzeyleri ile öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişkiyi değerlendirecek. Son olarak, öğretmenlerin eğitimler süresince edindikleri kazanımları sınıflarına ne ölçüde yansıtabildiklerini, eleştirel düşünme kazanımlarını mümkün kılan ve kısıtlayan potansiyellerin neler olduğunu ve eleştirel düşünme süreçlerine alan açan ve kapayan etkenleri ele alan, sınıf etnografisine dayalı bir rapor hazırlanacak. Bu üç raporun bulgularından yola çıkarak genel bir değerlendirme raporunun 2015 yılı içerisinde yaygınlaştırılması planlanıyor.
Eğitimde İyi Örnekler Konferansı
11. Eğitimde İyi Örnekler Konferansı, 3 Mayıs 2014 tarihinde Sabancı Üniversitesi Tuzla Yerleşkesi’nde düzenlendi. Konferansa katılımcılar, “Matematik, Fen ve Teknoloji Alanında Yenilikçi Uygulamalar ve Materyaller”, “Kaynaştırma ve Özel Eğitim”, “Dil Eğitimi ve Öğretimi”, “Ortaöğretimde Kişisel Gelişim ve Kariyer Danışmanlığı”, “Katılımcı Okullar”, “Eğitim Fakültesi-Uygulama Okulu İşbirlikleri”, “Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim” alanlarında başvurdu. Konferansta, 755 başvuru arasından seçilen 62 poster ve 73 sözlü sunum 914 katılımcıyla paylaşıldı.
