Geç doğum nedir? Gün aşımı gebelik hakkında bilinmesi gerekenler nelerdir? Geç doğan bebeklerde hangi özellikler görülür?
Gün Aşımı Gebelik, Diğer Adıyla Geç Doğum Nedir?
Gün aşımı gebelikler, son adetine göre 42. haftayı tamamlamış gebelikler olarak tanımlanır. Gün aşımı gebelikler perinatal mortalite ve morbiditenin yükselmesi ile beraberinde getirir. 40. gebelik haftasından sonra progresif uteroplasental yetmezliğe bağlı olarak fetal asfiksi, intrapartum distres, mekonyum aspirasyonu ve dismatürite sendromu oranları artar. Bu gebeliklerin yakın antenatal takibi ve uygun doğum zamanı sağlıklı bir yenidoğan için gereklidir. Gün aşımı gebeliklerin maternal yaş, parite ve etnik köken ile ilişkisi yoktur. Daha önce uzamış gebelik öyküsü olanlar ve düşük sosyoekonomik düzeyli toplumlarda daha sık görülür.
40 haftalık normal gebelik süresini 14 gün aşan hamileliklerdir. Böyle bir gebelik sonucu doğan bebek ise “sürmatüre bebek”, “postmatüre bebek”, “post-term bebek” adlarını alır. Gebeliğin normal süresini aşması yaklaşık olarak doğumların % 3- 8′inde görülür. Sürmatürasyonun nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir. Ancak bazı etkenlerin rol oynadığı dikkati çekmektedir. İlk gebeliğinde normal süresini aştıktan sonra doğum yapan kadınların daha sonraki hamileliklerinde de aynı durumun yinelenmesi sıklıkla görülür. Geç kadınlarda ve ilk bebeğini doğuracak olan kadınlarda sürmatürasyon daha fazla görülmektedir.
Plasentanın iyi görev yapmaması, bazı hormonal bozukluklar ve uterusa ilişkin bozukluklar da gebeliğin normal süresinin uzamasına neden olabilmektedir. 32 42. haftasına ulaşmış olmasına karşın henüz gerçekleşmemiş olan doğumun dışarıdan uyarılarak başlatılması önerilir çünkü normal gebelik süresinin 14 günden daha fazla aşılması halinde rahim içindeki bebeğin yaşamı tehlikededir. Plasenta yaşlanmış olduğundan bebek yeteri kadar beslenemez ve oksijen gereksinimini tam olarak karşılayamaz. Bu nedenle bebeğin doğumunun gerçekleştirilmesi için bazı yöntemler uygulanır. Gecikmiş doğumlarda çocuklar yeterince beslenemedikleri için genellikle normal doğum kilolarının altında bir vücut ağırlığıyla doğar. Tırnakları uzamış, saçları çoğalmış, derileri yer yer hafifçe soyulmuş, verniks kazeozaları ise azalmıştır. Erken ya da geç doğmuş düşük kilolu çocuklar yoğun bir bakıma alınmalıdır.
Geç Doğan Bebeklerde Hangi Özellikler Görülür?
- Cildi kırışık, soluk, kuru ve çatlaktır.
- Tırnaklar parmak uçlarını aşar.
- Saçlar uzundur.
- Göbek kordonu yeşil sarı renktedir.
- El ve ayak tırnakları sarımsı bir renktedir.
Geç doğumla ilgili TC Sağlık Bakanlığı Ankara İl Sağlık Müdürlüğü Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi sayfasında şu bilgilere yer verilmiştir:
Tahmini Doğum Tarihiniz Geçtiğinde Sizi Ne Bekler
Bir çocuğun doğumunu beklemek heyecan verici ve gerginlik veren bir süreçtir. Kadınların büyük çoğunluğu, gebeliklerinin 38 ila 42. haftaları arasında doğurur. Ancak bebeklerden çok azı gününde doğar. Tahmini doğum tarihinden 2 hafta öncesine veya 2 hafta sonrasına kadar doğum yapmak normaldir.
Tahmini Doğum Tarihiniz
Gebeliğin ortalama süresi, bir kadının son adet tarihinin birinci gününden itibaren 280 gün veya 40 haftadır. Tam gününü öngörmek zor olabilir. Bebeklerin sadece %5’i tahmini doğum tarihlerinde doğar.
Tahmini doğum tarihiniz; bebeğin büyümesini, gebelik yaşını ve gebeliğin ilerlemesini kontrol etmek için bir rehber olarak kullanılır. Doktorlar sıklıkla bebeğin yaşını kontrol için birden fazla yöntem kullanır ve tahmini doğum tarihini belirler. Rahimin büyüklüğü bebeğin yaşını değerlendirmeye yardımcı olabilir. Ayrıca ultrasonografi bebeğin yaşını doğrulamada kullanılabilir.
Tahmini doğum tarihi gebeliğin olabildiğince erken döneminde belirlenmelidir. Gebeliğin ileri haftalarında, tahmini doğum tarihini belirlemek zorlaşır. Bu erken gebelik takibinin ne denli önemli olduğunun sebeplerinden birisidir. Özellikle, gebeliğin erken dönemlerinde ultrasonografi ile yapılan yapılan gebelik yaşı tayinleri, gün aşımı döneminde gebeligin gerçek yaşını saptamada son derece önemlidir.
Eğer tahmini doğum tarihinizden sonra doğumla ilgili endişeleriniz varsa, doktorunuzla konuşun. Sizin ve bebeğiniz için en doğru kararı vermenizde yardımcı olacaktır.
Günaşımı Gebelikler – Geç Doğum
Günaşımı gebeliği 42 hafta veya daha fazla süren gebeliktir. İlk kez doğum yapan kadınlar veya önceden günaşımı gebeliği bulunan kadınlar beklenen tarihten daha geç doğum yapabilirler.
Tahmini Doğum Tarihinin Öngörülmesi
Son adet tarihinizin ilk gününe 40 hafta (280 gün) ekleyerek tahmini doğum tarihinizi öngörebilirsiniz. Bu yöntem, son adet tarihinizin ilk gününden tam olarak 2 hafta sonra gebe kaldığınızı ve bebeğinizi 38 hafta taşıyacağınızı kabul eder.
Tahmini doğum tarihinizi hesaplamanın bir diğer yolu:
- Son adet tarihinizin ilk gününü belirleyin
- 7 gün ekleyin
- 3 ay çıkarın
- 1 yıl ekleyin
Örneğin; eğer son regl tarihiniz 1 Nisan 2006’da başladıysa, tahmini doğum tarihinizi aşağıdaki şekilde hesaplayabilirsiniz:
- 1 Nisan 2006 + 7 gün = 8 Nisan 2006
- 8 Nisan 2006 – 3 ay = 8 Ocak 2006
- 8 Ocak 2006 + 1 yıl = 8 Ocak 2007
Öngörülen tahmini doğum tarihiniz 8 Ocak 2007 olacaktır.
Gebelik sıklıkla beklenenden uzun sürer çünkü gebe kaldığınız tam bilinemez. Bazı durumlarda, eğer gebelik tahmini doğum tarihinden sonraya uzarsa, doktor bebeğin veya annenin sağlığıyla ilgili endişelenebilir. Doğumun başlatılması gerekebilir (ilaçlarla veya diğer yöntemlerle).
Günaşımı Gebeliklerin Riskleri
Eğer gebelik süresi uzarsa bebek ve anne için sağlık riskleri artar. Ancak, günaşımı gebeliklerin sadece küçük bir kısmında problemler görülür. Tahmini doğum tarihinden sonra doğum yapan kadınların büyük kısmının sağlıklı yenidoğanları vardır.
42 haftadan sonra, plasenta gebeliğin erken dönemlerindeki kadar iyi çalışmayabilir. Ayrıca, bebek büyüdükçe, amniotik sıvımiktarı azalmaya başlayabilir. Sıvı azalması, bebeğin hareketiyle birlikte veya rahimin kasılmasıyla göbek bağının sıkışmasına neden olabilir. Bu nedenle doktorunuz gebeliğin 42. haftasından önce doğumu önerebilir.
Eğer bir gebelik 42 haftadan uzun sürerse, bebek bazı problemlerle ilgili artmış riske sahiptir, örneğin; dismatürite sendromu (bebeğin gelişememesi ile ilgili durum), makrozomi (bebeğin normalin üstünde bir ağırlığa sahip olması), veya mekonyum aspirasyonu ( bebeğin kendi kakasını yutması) . Ayrıca artmış sezaryen doğum ihtimali de vardır.
Fetal İyilik Halini Değerlendiren Testler
Eğer bir bebek tahmini doğum tarihine kadar doğmaz ise, bebeğin sağlık durumunu değerlendirmede testler doktora yardımcı olur. Bazı testler, örneğin bebek hareketlerinin sayımı, evinizde kendi kendinize yapılabilir. Diğerleri hastanede yapılır. Bunlar elektronik fetal monitorizasyon olarak adlandırılır ve non-stres test, biyofizik profil ve kontraksiyon stres testi içerir.
Bebek hareketlerinin sayımı, bebeğinizin hareketini ne sıklıkla hissettiğinizin bir kaydıdır. Sağlıklı bebekler her gün aynı miktarda hareket etmeye meyillidir. Doktorunuz tekme sayımının nasıl yapılacağını açıklayacaktır.
Elektronik fetal monitorizasyon, annenin karın çevresine yerleştirilen fetal kalp hızını ölçen enstrümanları yerinde tutmaya yarayan iki kuşak kullanır. Bu yöntem, fetal iyilik halini değerlendirmek için aşağıdaki testleri gerçekleştirmede kullanılır:
Nonstres Test: Anne, bebeğin her hareketini hissettiğinde bir düğmeye basar. Bu, kayıt alınan kağıt üzerine bir işaret konmasına neden olur. Fetal kalp hızının, fetus hareket ettiğinde artması beklenir.
Biyofizik Profil: Bu test elektronik fetal moitorizasyon ve ultrason incelemesinin sonuçlarını birleştirir. Bu test, bebeğin kalp hızına ( nonstres testi kullanarak ) bakar ve amniotik sıvı hacmini tahmin eder. Bebeğin solunumu, hareketi ve kas gerginliği de kontrol edilebilir.
Kontraksiyon Stres Test: Annenin rahmi kasıldığı sırada bebeğin kalp hızı ölçülür. Kasılmalar ilaç ile uyarılır ve bebeğin kalp hızındaki değişiklikler kaydedilir.
Doğum Eyleminin Başlatılması
Eğer tahmini doğum tarihiniz geçtiyse doktorunuz doğum eylemini başlatmayı düşünebilir. Bu, doğumun başlatılması için ilaç veya diğer yöntemlerin kullanılmasıdır. Doğum eylemi, gebe kadının rahim ağzının açılması ve vajinal doğuma hazırlanması için uyarılır.
Doğum eyleminin uyarılması şunlara bağlıdır:
- Sizin ve bebeğinizin durumu
- Gebeliğinizin ne kadar uzun sürdüğü
- Rahim ağzında açılma başlayıp başlamadığı
- Fetal iyilik halini değerlendiren testlerin sonuçlar.
Tüm ebeveynlere sağlıklı bir doğum diliyoruz.