Kan uyuşmazlığı gebe anne ile bebeği arasındaki Rh uygunsuzluğudur. Kan uyuşmazlığı durumunda ne olur?
Rh uyuşmazlığı, annenin Rh (-), babanın ise Rh (+) olduğu durumlara verilen isimdir. Anne karnındaki bebeğin uyuşmazlıktan etkilenebilmesi için bebeğin kan grubu Rh (+) ile anneninkinin uyumsuz olması, bebeğin kanının anne kanı ile temas etmesi ve annenin bağışıklık sisteminin bu duruma cevap olarak antikor üretmesi gerekir. Bu durumda ilk bebek antikor cevabından etkilenmez.
Kan uyuşmazlığında bebek etkilenmiş işe anneden geçen anti-Rh’lar bebeğin kan hücrelerinin parçalanmasına ve çökelmesine neden olur. Bu durumda bebekte anemi görülür. Buna bağlı olarak ultrasonda bebekte hidrops adı verilen durum tespit edilir. Bebekteki anemi sonucu kalp yetmezliği ve vücut boşluklarında biriken sıvı hidrops fetalis tablosunun nedenidir. Hastalığın şiddetine ve yok edilen kan hücrelerinin miktarına bağlı olarak bebekte anne karnında ölüm de dâhil olmak üzere her türlü distres belirtisi görülür.
Kan Uyuşmazlığı Nasıl Anlaşılır?
Kan uyuşmazlığının teşhisi için hem anne hem de baba adayının kan grubu bilinmelidir. Anne Rh (+) ise babanın kan grubu önemini yitirir. Gebelik takibi esnasında annenin kanında normalde olmaması gereken anti-Rh aranır. Bu teste indirekt coombs adı verilir. Doğum sonrası bebekte anneden geçen antikorların aranmasına ise direkt coombs testi adı verilir. Bebeğin kan uyuşmazlığından etkilenip etkilenmediğini anlamak için ayrıca kordosentez de yapılabilir.
Kan Uyuşmazlığı Testi Ne Zaman Yapılır?
Kan grubu tetkiki ile kan grubu uyuşmazlığı saptanır. Kan grubunu bilmeyen mültiparlarda ve ilk gebeliklerin tümünde bu tetkik yapılmalıdır.
Gebelik döneminde Rh uyumsuzluğu tanısı alan gebelere Rh (-) annede 20. gebelik haftasında indirekt coombs testi (IDC) (-) ise 28. ve 34. haftalarda anti D globülin yapılmalıdır. Ayrıca amniosentez, antepartum kanama, doğum, diletasyon ve kürtaj sonrasında da anti D globülin yapılmalıdır.
Kan Uyuşmazlığında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Rh uyuşmazlığı olan gebenin Rh antikorları oluşturmasını engellemek sarılığın görülme riskini ortadan kaldırır. Bu amaçla kan grubu Rh negatif ve eşi Rh pozitif olan gebelere 28. haftada anti-D immunglobulin iğnesi yapılır.
Anne adayının kan grubu Rh (-) ise doğum, kürtaj, dış gebelik ya da düşükten hemen sonra anti-D immunglobulin enjeksiyonu yapılmalıdır. Anti D İmmunglobulin enjeksiyonu doğum, düşük veya dış gebelikten sonraki ilk 72 saat içinde yapılmalıdır. Annenin Rh pozitif ve babanın Rh negatif olduğu durumlarda kan uyuşmazlığı oluşmaz.
