Hamilelikte varis tedavisi nasıl yapılır? Varis nasıl anlaşılır? Varis neden olur? Nasıl önlenir? Gebelikte varis sorunuyla ilgili bilgiler bu sayfada.
Hamilelikte arta kilo, damarların gelişmesi ve hormonal değişiklikler, varis oluşumuna ya da var olan varislerin artmasına yol açabilir. Doğru önlemler, hamilelikte varis oluşumunun engellenmesini sağlar.
Gebelikte vulva ve perinede damarlaşmanın artması ve büyüyen uterusun baskısı ile varislere eğilim artar. Dış üreme organlarının renginde nispeten koyulaşma meydana gelir ve mavi-mor bir renk alır.
Gebelik ilerledikçe büyüyen uterus, karın içindeki ve kasık bölgesindeki damarlara baskı uygular. Bunun sonucunda öncelikle bacaklarda olmak üzere toplardamarlar genişleyip kıvrılarak cilt yüzeyinden görünür hâle gelmeye başlar, buna varis adı verilir. Bu durum hafiften ağıra kadar değişebilir. Bazen vulvada da bu tür variköz genişlemeler olabilir. Bunlar gebelik süresince olağan kabul edilir.
Büyüyen rahmin ana toplardamarlara bası yapması sonucu basının altında kalan toplardamarların içindeki basınç artar ve bu damarlar daha belirgin hâle gelir. Özellikle ayakta uzun süre durmak zorunda olanlarda var olan varisler belirginleşebilir ya da bu varisler ilk kez gebelik döneminde ortaya çıkabilir.
Varisin Anneye ve Bebeğe Etkileri
Hamilelik döneminde, özellikle uzun süre ayakta kalan kadınlarda, erken doğuma daha sık rastlanır. Kalbe giden kan miktarı, uzun süre ayakta kalma durumunda azaldığı gibi, varis de vücutta benzer bir etki yaratır. Aşırı varis, hamilelik döneminde erken doğuma yol açabileceği gibi, trombofili adı verilen hastalığı da tetikleyebilir.
KadıköyŞifa Ataşehir Hastanesi Varis Merkezi ve Damar Cerrahisi Direktörü Op. Dr. Mustafa Kemal Çalık, gebelikte varis oluşumunun anne ve bebeğe etkisini şöyle anlatıyor:
Anne adayı ayağa kalktığında bacaklarda göllenen kan artar, bunun için vücuduna ve bebeğe yeterli kan göndermeyi amaçlayan anne kalbi daha fazla çalışır. Toplar damardaki kan göllenmesinden dolayı azalan kan hacmi, baş dönmesi ve hatta bayılarak yere düşme gibi hamile bayanlar için tehlikeli olay zincirine neden olur. Çocuğunu bekleyen annenin bacaklarında daha önceden var olan, dolaşımdaki değişiklikler ve hormonların etkisiyle artan problemler çirkin görünüm, kramp, kaşıntı vb. gibi basit şikayetlerin yanında derin sistemde pıhtıların oluşmasına neden olabilir. Oluşan varisler de daha fazla şişmekte ve göllenen kan miktarı artmaktadır. Bazen bir parmak kalınlığına ulaşan bu damarlarda gebeliğin son aylarında anne karnındaki bebeğin yatış şeklide etkilidir. Doğumdan sonra bu damarların çoğu kaybolsa da, göllenen ve böylece pıhtılaşma riski artan kanın, bebek ve annenin hayatını tehlikeye sokacağı bilinmelidir.
Varis Neden Tedavi Edilmeli?
KadıköyŞifa Ataşehir Hastanesi Varis Merkezi ve Damar Cerrahisi Direktörü Op. Dr. Mustafa Kemal Çalık, varisin neden tedavi edilmesi gerektiğini şöyle anlatıyor. İstenmeyen bir görüntünün oluşmasının yanı sıra varisler hayati tehlike de yaratabilirler. Varislerin tedavi edilmesini gerektiren en önemli nedenler şunlar:
- Derin toplar damar sisteminde pıhtılara neden olması ve bu pıhtıların koparak akciğer embolisi gibi ölümcül bir tablo oluşturması,
- Varislerin kötü görünmesi,
- Hamilelik sırasında anne adayının kendini kötü hissetmesi
- Damarlarda pıhtı oluşması ve iltihaplanması
- Anne ve bebeğin dolaşımına önemli yük oluşturması
Gerekli tedbirler alınmadığında, erken doğum riskini arttırmasından dolayı anne adaylarının gerekli önlemleri alması gerekmektedir.
Bacaklarda kan göllenmesini ve varis oluşumunu önlemek için ne yapabilirsiniz?
Gebeliğiniz boyunca varis oluşumu engellemek için pek çok önlem almanız mümkün. Hamileliğiniz süresince ayakta/oturarak uzun süre hareketsiz kalmaktan sakının. Alçak sandalyelerde oturmaktan ve sert kenarların bacağa temasından sakının. Mümkün olduğunca çok yürüyün, yüzün, bisiklete binin. Sıcak banyo yapmayın. Uzun süre güneşte kalmayın. Sıcak havalarda veya egzersiz sonrası, ayaklardan başlayarak bacaklarınızı soğuk su ile ıslatın. Gece uyurken veya dinlenirken ayaklarınızı kalp seviyesinin yukarısında kalacak şekilde yerleştirin. Ayrıca doktorunuzun tavsiye ettiği varis (elastik) çoraplarını, tarif edildiği gibi kullanmanız da varis oluşumunu engeller.
Hamilelikte Varis Nasıl Anlaşılır?
Ödem kontrolü sırasında baldırlar ve diz arkası gözlenerek varis olup olmadığı belirlenmelidir. Vulvada varis olup olmadığı olabilecek bulgular anlatılarak sorulmalıdır. Vulvadaki varisler, normal doğum sırasında yırtılarak büyük ven kanamalarına yol açma, bacaktaki varisler ise tromboflebit gelişimi yönünden önemlidir.
Hamilelikte Varis Doğumdan Sonra Geçer mi?
Doğumdan sonra birkaç hafta içinde genellikle kendiliğinden kaybolur. Eğer bu süre zarfında geçmediyse doktora başvurmak gerekir.
Hamilelikte Varis Nasıl Önlenir?
Hamilelikte varis tedavisi nasıl yapılır? Hamilelik döneminde kadın vücudunda meydana gelen hormonal değişimler, toplar damar duvarlarının gerilmesine ve genleşmesine yol açar. Bunun yanı sıra, leğen kemiği içinde bası oluşması, artan kan miktarı doğrultusunda bacak damarlarındaki basıncın artması, varis oluşumuna yol açabilir.
- Obezite ve gebelik döneminde aşırı kilo artışı,
- Çoğul gebelik,
- Bel kemiğinde, hamilelik nedeniyle oluşan eğrilik,
- Vücutta artan kan oranı nedeniyle, bacak damarlarındaki basıncın çoğalması
Bu etkenlerin yanı sıra, yetersiz egzersiz ve yanlış beslenme ile varis oluşumuna karşı önlemlerin alınmaması varislerin artmasına yola açar.
İşte ipuçları:
- Hamilelik süreci boyunca sık hareket etmeye özen gösterin. Uzun süre hareketsiz kalmamak, varis oluşumunu önlemek açısından önemlidir.
- Uzun süre ayakta hareketsiz bir şekilde durmayın. İşiniz bunu yapmayı gerektiriyorsa, ayakta çalışırken de bacaklarınızı hareket ettirmeye özen gösterin.
- Aşırı kilodan kaçının. Beslenmenize dikkat edin.
- Dar kıyafetler giymeyin. Vücudunuzu sıkan kıyafetler, kan akışının yavaşlamasına yol açabilir.
- Sık sık yürüyüş yapın.
- Hamileliliğin 2. ve 3. trimesterında ayaklarınızı dinlendirmeye zaman ayırın.
- Halihazırda varis problemi yaşıyorsanız, gebelik döneminde varis çorapları kullanın.
- Düzenli olarak egzersiz yapın.
- Kabıza yol açabilecek gıdalardan uzak durun.
Hamilelik döneminde hem annenin vücuduna hem de bebeğe zarar verebilen varis problemi yaşamamak için fiziksel aktiviteyi artırmak ve beslenme düzenine dikkat etmek oldukça önemlidir.
Gebelikte Varis Nasıl Geçer?
Hamilelikte varis tedavisi için öncelikle doktora danışmak gerekir. Bu süre içerisinde yürüyüş yapılabilir, oturulduğu zaman bacaklar uzatılarak hafif yükseltilir. Ayrıca varis çorabı giymek varislerin şiddetini azaltmaya yardımcı olur.
Ayakta uzun süre durmaktan kaçınmak, mümkün olan her durumda istirahat etmek, doktorun önerdiği egzersizleri uygulamak, otururken ya da yatarken ayakları vücuttan daha yüksekte tutmak gibi önlemlerle varis gelişimi önlenebilir ya da en azından hafifletebilir. Bacakların dolaşımını daha da bozacak olan bel kısmı dar kıyafetler giymekten kaçınılmalıdır.
- Ayakta veya oturarak uzun süre hareketsiz kalmamalıdır.
- Sıcak su ile banyo yapmamalıdır.
- Sauna, jakuzi ve buhar banyosu kullanmamalıdır.
- Sıcak havalarda ve uzun süre ayakta kalınan durumlarda varisli bölgeyi soğuk su ile yıkamalı ve istirahat edilmelidir.
- Varis çorabını yataktan kalkmadan önce giymelidir. ·
- Yürüyüş yapmalıdır.
- Dinlenme sırasında ayaklarını kalp seviyesinin üzerine kaldırmalıdır.
Bu durumda doktora danışmanız önerilir. Doktorun onayını almadan herhangi bir egzersiz yapmamalısınız.
Doğumdan Sonra Yaşanan Varis Sorunları İçin Ne Yapılmalı?
Hamilelikte varis tedavisi yanı sıra sonrası için de tedavi mümkün. Eğer zor bir doğum gerçekleşmiş ise, şiddetin derecesine bağlı olarak pelvik ve bacak bölgelerinde varis problemi olabilir. Lohusalık döneminden sonra devam eden varislere karşı uygulanacak tedavi, damar cerrahisi tarafından yapılmalıdır. Yüzeysel varisler; varis çorabı, düzenli yürüyüş ve soğuk uygulamalarla kaybolabilir. Doğum sonrası alt bacakta ve ayak bileği bölgelerinde ödem nedeniyle şişlikler oluşabilir. Bu durumda hasta bacaklarını aşağı sarkıtmamalı, bol sıvı alarak proteinli gıdalar tüketmelidir.
Doğum öncesi ya da sonrasında hemaroid problemi yaşanabilir. Bol su tüketimi ve lifli gıdalarla birlikte, gerektiğinde hemaroid giderici ilaçlar kullanılabilir. İdrar kesesi doğum esnasında aşırı gerileceğinden doğumdan sonra idrar yapamama zorluğu yaşanabilir. Bebeğin iri olması, zor ve ağrılı bir doğum, bu rahatsızlığa neden olabilir. Doğum sonrası mesane eğitimi verilerek bu sorun çözülebilir.