Şu sıralar ön kayıtların yapıldığı Çocuk Üniversitesi, 28 Haziran’da derse başlayacak. Üniversite hakkında daha detaylı bilgi almak için organizasyon müdürü Doç. Dr. Gökhan Karabulut ile konuştuk…
Projeye nasıl karar verdiniz?
Aslında projemizin fikir babası rektörümüz Yavuz Söylet. Böyle bir birim kurulmasını önerdi. Ben hem psikoloğum, hem de iktisatçı. Daha önce de çeşitli özel kurumlarda yaz okullarının oluşmasında danışmanlık yaptım. Tüm bunlar bir araya gelince faaliyete başladık. İlk olarak ABD’deki Harvard Üniversitesi ve bunun gibi çocuk üniversitesi projesini uzun süredir gerçekleştiren okullara gittik. Gezdiğimiz üniversitelerde yaz boyunca incelemeler yaptık. Buraya döndükten sonra da bir yıl burada çalıştım. Proje kapsamında ders verecek öğretim görevlileriyle teker teker görüştüm. Hangi hocalarımız destek sağlayabilirler, neler yapabilirler? Bunları detaylı olarak konuştuk. Daha sonra Devlet Konservatuarı’nda çeşitli kurumlarla görüştüm, fikirlerini aldım. Sponsorluk görüşmelerini de tamamladıktan sonra, ortaya böyle bir proje çıktı.
Projenin amacını anlatır mısınız?
Bu projedeki tek amacımız; ilköğretim ve lise öğrencilerine bilimi sevdirmek. Bu düşünceyle yola çıktık. Ama bu düşünce yan amaçlarda doğuruyor. Mesela; İstanbul Üniversitesi’nin ”Genç Bilim İnsanı Yetiştirme” programı var. Proje kapsamında başarılı olan çocuklar ”Genç Bilim İnsanı Yetiştirme” programına alınacak ve eğitimleri süresince maddi ihtiyaçları karşılanacak. Seçilecek öğrenci sayısı da yüzde beşle sınırlıdır.
Dünyada ve Türkiye’de benzer projeler var mı?
Biz bu çalışmalara başlamadan birkaç ay önce Ankara Üniversitesi aynı isimle bir proje başlattı. Çocuk Üniversitesi ismi zaten yaygın bir isim. Ankara Üniversitesi bu uygulamayı daha küçük çapta yapmayı tercih etti. Avrupa’da benim bildiğim kadarıyla bu tarz projeler düzenleyen 172 üniversite var. Genel olarak bakacak olursak; bizim böyle bir uygulamaya geç bile kaldığımızı söyleyebilirim. Geç kalmış olsak da, yaptığımız işin ölçeğini ve kalitesini düşündüğümüzde dünyada ilk üçe girebilecek kapasitede bir program hazırladık.
Bu projeyi diğer illere taşıma fırsatınız var mı?
Hazırladığımız Çocuk Üniversitesi’ne katılım sadece İstanbul’la sınırlı değil. Türkiye geneline açık bir proje. Şehir dışından gelen öğrencileri yatılı olarak yurtlara yönlendiriyoruz. Sponsorlarımızın hazırladığı ilanlarla Türkiye genelinde duyuru yapıyoruz. Anadolu’nun çeşitli üniversitelerine, liselerine ve ilköğretim okullarına ulaşacak projeler üretmeye çalışıyoruz. Azerbaycan, Kıbrıs hatta Almanya’dan bile katılmak isteyenler var .Çocuk Üniversitesi sitesini Maldiv adalarından bile 20 – 30 kişi ziyaret etmiş. Dünyanın dört bir tarafından ilgi var.
Programın içeriğinden bahseder misiniz?
Bizim için şu anda önemli olan yaz okulu. Ona yoğunlaşmış durumdayız. Programın içeriğinde şimdi 40’a yakın yaz okulu var. Bunlar haricinde kış okullarımız var. Kış okulu programı televizyonculuktan sinemaya, dramadan diksiyona kadar çocukları eğitici dersleri kapsıyor. Dersler çocukların okulu engellememek amacıyla hafta sonu verilecek. Bunun dışında Kış Okulu’nun iki farklı ayağı olacak. Bunlardan biri de kış olimpiyatlarına öğrenci hazırlayacak. Daha önce ODTÜ’nün ( Orta Doğu Teknik Üniversitesi ) gerçekleştirdiği projeyi İstanbul’da başlatacağız. Diğer bir çalışmada spor olimpiyatları ile ilgili. Spor olimpiyatlarına da küçük yaştan öğrenci alıp yetiştireceğiz.
Bir diğer faaliyet gurubumuz geziler ve bilim modülleri. Bilim modülleri dediğimizde daha kısa süreli programlar aklınıza gelsin. Mesela böcek bilimi gibi üç günlük bir program olabilir. Çocuklar alana çıkıp böcekleri toplayıp, onların yaşamını, nasıl bir organizma olduklarını inceleyecekler. Elde ettikleri bulguları slaytlar üzerinde hocalarıyla tartışacaklar. Kısa çalışmalardan bir diğeri de klonlama… Kuzuların doğumlarını göremeseler bile ( kuzuların doğumları iki – üç ayı buluyor ) nasıl klonlandıklarını öğrenecekler.
Gezilerde normal gezi statüsünde olmayacak. Gezilerin konusu sanat ve doğa olacak. Diyelim ki; çocuklar Afrika faunasını inceleyecekler. Burada alacakları iki- üç günlük dersten sonra Zooloji hocaları ile ilgili Afrika’ya gidecekler. Orada hocaları eşliğinde hayvanları inceleyecekler. Geri döndüklerinde gözlemlerini tekrar konuşacaklar. Bunlarda bir haftalık çalışmalarımız arasında yer alıyor.
Bu gezilerin tarihleri belli mi?
Yaz okulu dışındaki programlarımız eylül ayından itibaren başlayacak. Çoğu hafta sonuna denk gelecek. Yurt dışı gezilerimiz biraz uzun ama onlarda en fazla üç – dört günü yurt dışında geçirecekler dolayısıyla milli eğitim bakımından da bir sorun olmayacak.
Bu çalışma çok kapsamlı bir proje. Belli bir bütçe ve hazırlık gerektiriyor. Bu etkinlikleriniz için belli bir kontejan var mı?
Öğrencilerimizin iyi eğitim almaları için kontejanı 15’li iki grup olarak belirledik. Bu çalışmalarla ilgili olarak Türk Hava yolları ve Doğa Koleji projemize sponsor oldular. Öğretim üyelerimizde projeye katkı sağlıyor. Bunlar cüzi ücret karşılığında yapılacak. Aynı zamanda tüm faaliyetlerimiz için de yüzde 20 burs veriyoruz. Yüzde 20’de burs için iyi bir orandır. Bu bursların yarısı maddi destek bursu, bir kısmı üstün zeka bursu ve başarı bursu. Başarı bursunu SBD’den iyi puan almış çocuklara vereceğiz.
Burs kontejanı belli mi?
Sınıf kontejanının yüzde 20’si kadar burs veriyoruz. Bu da demek oluyor ki; 21 kişilik bir sınıfta dört kişi, geziler içinde altı kişi burs alacak.
Üstün zekâlılara vereceğiniz burs için bu testleri dışarıdan yapılması gerekiyor yoksa burada uygulanacak toplu bir test mi?
Bireysel olarak uygulatıp bize sonucu getirecekler. Toplu destlerden daha güvenilir. Dışarıda yaptırdığı özel kurumlar dahil onları kabul ediyoruz. Yani genel anlamda Türkiye de kurumların birbirine karşı güvensizliği veya Türkiye Cumhuriyeti’nin psikologuna doktoruna güvenmeyenler vardır. Ama biz bunları yapmıyoruz. Mührünü vurduysa biz öyle kabul ederiz. Birde son zamanlar da bu tarz etkinlikler Türkiye de son altı ay içerisinde yapılmış gibi bir moda çıktı. Evet bir çocuğun IQ’ su, üstün zeka düzeyinde olurken yaşadığı bir tranva bir miktar düşmüş olabilir. Teknik olarak mümkün böyle şeyler oluyor. Genel anlamda nadir olan şeyler. Bizde yönetim kurulu olarak şöyle düşündük: Eğer bir çocuğun IQ’ su 140′ sa tranva yaşadığı için 120′ e düşmüşse yani o yine eski bir yıl önceki IQ puanını getire bilir. Bizde ona böylece destek olmuş oluruz. Dolayısıyla ne zaman yaptırdığında nerde yaptırdığında resmi ve ya özel herhangi bir kurumda yapılmış testlerin sonucunu bize doğrudan getirerek aileye verilmişse, verilmemişse de bize posta ile göndere bilirler.
Bursluluk Koşulları
İstanbul Üniversitesi Çocuk Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Kararı:
Madde 1.
Gençlik bilim programı yaz okullarında, her yaz okulu 21 öğrenci kabul etmektedir. Bu 21 öğrenciden, dört öğrenciye tam burs verilecektir. Tam bursluluk yemek ücretini de kapsayan yaz okulu ücretinin alınmaması şeklinde uygulanacaktır. Servis ücretleri bursluluk kapsamına girmemektedir. Her sınıftaki dört burslu öğrenciden, ikisi madde 3a ve 3b’de tanımlanan Üstün Zekâ ve Başarı Bursu, diğer ikisi ise madde 4’de tanımlanan Maddi Destek bursu ile desteklenir. Yaz okulları dışındaki Tematik Modüller ve Geziler için bursluluk uygulaması bulunmamaktadır.
Madde 2.
Bursluluk başvuruları 1 Haziran 2010 mesai saati bitimine kadar gerçekleştirilir. Üstün Zekâ ve Başarı Bursu almaya hak kazananlar en geç 8 Haziran 2010 mesai saati bitimine kadar internet sitesinde açıklanır. 9–10–11 Haziran 2010’da, burslu öğrenciler kayıtlarını gerçekleştirirler. 14 Haziran 2010’da, boşluk kalan kontenjanlara ikinci yerleştirmeler açıklanır. Maddi Destek bursu sonuçları ise en geç 14 Haziran 2010 tarihinde ilan edilir.
Madde 3.
Üstün Zekâ ve Başarı Bursu
Madde 3a.
İlköğretim Grubu
İlköğretim öğrencilerinde, yaz okulu faaliyetlerinden yararlanabilecek öğrenciler, 4. Sınıf (2010 yaz döneminde, ilköğretim 4’den 5. sınıfa geçmiş olanlar) ve 5,6,7. Sınıf öğrencileridir. Bu yaş gruplarının tamamının girmiş olduğu ortak bir ulusal sınav ölçeği bulunmamaktadır. Dolayısıyla, standart bir ölçeğe ulaşmak açısından bu grubun bursluluk koşulları, WISC-R Testi sonuçlarına göre verilecektir. Her aday en fazla bir yaz okulunun Üstün Zekâ ve Başarı Burslusu olmak için başvuru yapabilir. Burslu öğrencilerinin belirlenmesi için, o yaz okuluna yapılan bütün başvurular WISC-R puanlarına göre büyükten küçüğe sıralanır. En üst sıradaki iki aday burslu sayılır. Eğer bu burslu öğrencilerden herhangi biri veya ikisi, sıralama yapılan yaz okuluna kayıt yaptırmamışsa, sıralamanın devamında olan adaylar ile kontenjan boşluğu doldurulur. Sıralamalarda, sadece burs hakkını kazanan adaylar açıklanır. WISC-R Test sonuçları kesinlikle açıklanmaz. Bursluluk hakkı kazanmayan öğrencilerin isimleri açıklanmaz. Bursluluk hakkı kazanan iki öğrencinin, bu hakkı kazandıklarına dair yapılan duyuruda hangi öğrencinin WISC-R puanının daha yüksek olduğu belirtilmez. Soyadı sırasının ilk harfine göre alfabetik sırada önce gelenin önde ilan edilmesi şeklinde yapılır.
Madde 3b.
Lise Öğrencileri
Yaz okullarında lise grubu, ilköğretim 8. sınıf ( 8. sınıftan 9. Sınıfa geçen öğrenciler) ve 9, 10, 11. (11. sınıftan 12. Sınıfa geçen öğrenciler) sınıf öğrencilerinden oluşur. Adaylar son girdikleri açıklanmış SBS sınav puanına göre değerlendirmeye alınırlar. (sınıf puanı dikkate alınmayacaktır.) Buna göre 8. Sınıftan 9. Sınıfa geçen öğrencilerin, SBS 7. Sınıf sınav puanı diğer öğrencilerin ise SBS 8.sınıf sınav puanı sonuçları dikkate alınır. Her öğrenci yalnızca bir yaz okuluna bursluluk başvurusu yapabilir. İlgili yaz okullarına yapılan başvurular adı geçen puana göre büyükten küçüğe sıralanır. En yüksek puanı alan ilk iki öğrenci tam burslu sayılır. Başvurular 1 Haziran 2010 tarihine kadar yapılır. Sonuçlar 8 Haziran 2010 tarihinde internette ilan edilir. İlan edilen sonuçlar sadece bursluluğa hak kazanan öğrencileri puanları ile birlikte belirtir. Bursluluğa hak kazanamayan öğrenciler ilan edilmez. Dolmayan kontenjanlar için ek yerleştirme yapılır. Bu sonuçlar da 14 Haziran 2010’da internet sitesinde ilan edilir.
Madde 4. Maddi Destek Bursu
Maddi Destek Bursu hem ilköğretim grubuna hem de Lise grubuna Madde 1’de belirtilen kontenjanlar dâhilinde verilir. Maddi Destek Bursuna devlet okullarında okuyan öğrenciler ve özel okullarda burslu olarak okuyan öğrenciler başvurabilir. Adaylar, 1 Haziran 2010 tarihine kadar başvurularını gerçekleştirirler. Başvurularda ailenin maddi durumunu gösterecek resmi belgeler dikkate alınır. 3 Haziran 2010 tarihinde Çocuk Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulunun oluşturacağı bir komisyon, aday öğrencilerin velilerine mülakat yapar. Öğrenciler bu mülakatta bulunamazlar. (Çocuk Esirgeme Kurumu Tesislerinde yaşayan öğrenciler için herhangi bir mülakat gerekmemektedir). Burs almaya hak kazanan öğrenciler 14 Haziran 2010 tarihinde internet sitesinden ilan edilir.
Etkinliklere katılmak isteyen çocuklarda belli bir özellik arıyor musunuz?
Aslında aramıyoruz. İlgili olması, annesinin ve babasının zoruyla değil de kendi isteğiyle gelmesi bizim için yeterli. Ama onu da çok ayırt edemiyoruz. Zaten kontenjanlarımız kısıtlı bunu çok genele yaymamız mümkün değil.
Şu an da yoğun talep var. Böyle devam ederse ek kontejan açılması gibi bir ihtimal var mı?
Onu yapamıyoruz, çünkü aynı öğretim üyesinden bir grup daha gerekiyor. Öyle bir durumda da yazın ikinci bir seans açmamız gerekiyor. Onu da istemiyor öğretim üyelerimiz. Yazın zaten aşağı yukarı bir ayını kampa kilitlemiş olacaklar. Dolayısıyla sınırlı bir imkan ama eskiye oranla hiç olmamasındansa iyidir.
Bu projenin İstanbul Üniversitesine katkısı ve çocuklara katkısı ne olacak?
Dediğimiz gibi İstanbul Üniversite’si ilk 500 girmiş bir Üniversite zaten reklama ihtiyacı yok. Okula gelen öğrencilere İstanbul Üniversitesi’ne girip çıkarken kullanabilecekleri bir kart verilecek. Öğretim üyeleriyle sürekli iletişim içinde olabilecekler. Burada amacımız zaten bilim için öğrenci yetiştirmek.
Öğrencilere eğitim nerde ve kim tarafından verilecek?
Öğrenciler eğitimlerini Avcılar ve Beyazıt Kampüsü’nde öğretim görevlilerimiz tarafından alacaklar.
Resmi kayıtlar ne zaman başlayacak?
Kayıtlar bir hafta içerisinde başlayacak. Şu anda telefonla ön kayıt alıyoruz. Bir hafta sonra bizi arama sıralarına göre geri döneceğiz. Ön kayıt yaptıranları arayıp hangi kontejana başvurmak istediklerini soracağız. Daha sonra öğrencilerimize bir numara vereceğiz. Onlar bu numaraya kurs ücretini yatıracaklar.
Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Gerçekten herkes faydalansın istiyoruz. Önümüzde ki hafta oluşturacağımız ekip İstanbul’daki daha düşük gelir grubunun bulunduğu Sultanbeyli ve Bağcılar gibi semtlere gidip, oralardaki ilkokul ve liseler gezilecek. Amacımız daha fazla çocuğun bu projeden yararlanmasını sağlamaktır. Gene çocuk esirgeme kurumlara gidecekler. Herkes duysun istiyoruz.
