Kar nedir? Neden yağar, nasıl oluşur, neden beyazdır? Kar hakkında bilmek isteyeceğiniz her şey burada.
Kar nedir? Kar nasıl oluşur?
Kış aylarında, güneş ışınları çok güçlü değildir. Buna bağlı olarak, hava sıcaklığı, bulutların bulunduğu yüksekliklerde çok düşük olmaktadır. Kışın soğuk havalarda, yükselen su buharı, “sublime” denilen şekilde sıvı hale geçmeden, yani bu aşamayı atlayarak, doğrudan buz kristaline dönüşür. Bu 0.1 milimetre çapındaki buz kristalleri de, birbirlerine yapışarak kar tanelerini meydana getirir. Bulut ile yer arasındaki hava sıcak ise, bu kar taneleri yere düşene kadar yağmur tanesine dönüşebilir. Ama hava ile yer arasındaki hava soğuk ise, bu kar taneleri yere kar olarak inerler.
Kar nasıl yağar?
Suyun, buza dönüşmüş haline “kar” denir. Buz, su gibi renksizdir. Her bir kar tanesi, birçok buz kristallerinden oluşur. Kristallerin ışığı yansıtan yüzeyleri karın beyaz olmasını sağlar. Çünkü kar ışığını güneşten alır. Kar, yüzeyine aldığı bu ışıkları geri yansıtır ve kendi rengi de güneş ışığı gibi beyaz olur.
Kar, özellikle kış aylarında yağar. Çünkü kış aylarında güneş ışınları, pek güçlü değildir. Bu nedenle bulutların bulunduğu yerlerde hava sıcaklığı daha düşük olur. Yerden yükselen su buharı, bulutların üstünde sıvı haline gelmeden buz kristali haline dönüşür. Buz kristalleri de birbirlerine yapışarak kar tanelerini oluştururlar.
Yer ile bulut arasındaki hava biraz ısınırsa, kar taneleri yere düşerken sıvı haline geçebilir. O zaman da karla karışık yağmur yağar. Yani karın; yere kar tanesi olarak düşmesi, yer ile bulut arasındaki havaya bağlıdır. Kar taneleri o kadar hafiftir ki 3000 metreden yere inmeleri yaklaşık 2 saat sürebilir.
Kar nasıl buza dönüşür?
Yere inen kar taneleri, yavaş yavaş birikir, birbirinin üzerine yığılır. Kar katmanlarının ağırlığıyla, kar tanelerinin arasında bulunan hava, dışarıya çıkar. Böylelikle, ezilip birbirine yapışan kar taneleri buzu oluşturur.
Kar yağınca etraf neden sessizleşir?
Ses dalgaları, ‘çevrenin yapısına’ göre değişik şekillerde dağılır. Kapalı gözlerle bile nasıl bir mekanda olduğumuz, mesela yerlerin halı mı yoksa karo mu olduğu anlaşılabilir. Yüzey ne kadar sert ve düzse, ses dalgaları da o kadar iyi yansır. Kar yağdığı zaman işte bu faktör devreye girer. Ses dalgaları, kara çarptığı zaman farklı yönlere dağılır ve bir kısmı da kar örtüsünün içine gömülür. Bu nedenle kar yağdığı zaman etraf sessizleşir.
Kar tanelerini şekilleri nasıldır?
Kar taneleri, su buharının çok soğuk hava ile karşılaşarak, ince buz parçalarına dönüşmesi sonucunda meydana gelir. Bu ince buz parçaları birleşerek, kar tanelerini meydana getirir.
Kar tanelerinin ince buz parçalarının birleşiminden oluşması, her birinin ayrı bir görünüme sahip olmasını sağlar. Bazı durumlarda, su buharı buz kristalleri şeklinde yoğunlaşarak, altıgen prizmalara dönüşür. Bu altıgen prizmaların köşeleri dallanmış bir şekilde görülür.
Kar tanelerini oluşan buz kristalleri, birçok bilim insanının dikkatini çekmiştir. 1611 yılında Kepler, yazdığı bir makalede buz kristallerinden bahsetmiş, yine 1600’lü yıllarda Descartes de 12 kenarlı kar tanesi gözlemlediğini yazmıştır.
1950’li yıllarda Japon nükleer fizikçi Ukichrio Nakaya, kar tanelerini tanımlayan bir katalog hazırlamıştır. Bu katalogda, kar tanelerinin sistematik oluşum süreçleri ele alınmıştır.
Kaynak: (bilimgenc.tubitak.gov.tr)
Kar nedir, kar tanelerinin şekilleri neden farklıdır?
Kar kristallerinin her biri birbirinden farklıdır. Tek ortak noktaları altıngen şeklinde oluşlarıdır. Kar kristalleri 100 milyon molekülden oluşur. Atmosferde düşen kristallerin birbirleriyle çarpışmaları sonucu meydana gelir. Kristallerin şekillerinin farklı olma nedeni; onları oluşturan oksijen ve hidrojen atomlarının birbirleriyle kurdukları bağ ve bu bağların açılarıyla ilgilidir. Suyun ısısının düşüp, donma noktasına gelmesiyle son halini alırlar.
Kartopu neden zıplamaz?
Yere çarpan top, çarpmanın etkisi ile yassılaşır. Eski haline dönmek için yerden kendisini iter ve böylelikle zıplar. Ancak bunların olabilmesi için esneklik gereklidir. Kartopu esnek olmadığı için yere düştüğünde kendini itmez. Aksine çarpmanın etkisiyle ezilmiş olarak olduğu yerde kalır.
