Mevsimlere göre meyveler nelerdir? Hangi mevsim hangi meyve yetişir? Kış meyveleri nelerdir? Yaz meyveleri nelerdir?
Günümüzde uygulanan modern tarım ve besin teknolojisi sayesinde neredeyse her meyveye her mevsim ulaşılabiliyor. Ekolojistler ise mevsimlerle gelen ürün değişimlerinin dünyadaki kaynaklar ve yaşam şekilleri için doğal bir denge oluşturduğu görüşündeler. Her mevsimde toprak, hava ve değişen iklim koşullarına göre bedenimizin ihtiyaçları da farklılaşıyor. Bu yüzden doğanın mükemmel uyumuna karşı çıkmamak ve meyveleri mevsimlerinde tüketmek gerek. Üstelik bu şekilde beslenerek onlardan aldığımız tat ve besin değerlerini artırmış oluruz. Mevsimlere göre meyveler nelerdir? İşte mevsiminde tüketildiği zaman lezzet ve besin yönünden en zengin olan meyveler:
Kış Meyveleri ve Yararları
Portakal, Mandalina ve Greyfurt:
Mevsimlere göre meyveler konusuna kış meyveleri ile başlayalım. Bu meyveler kış mevsiminin en belirgin meyveleridir. Turunçgiller ailesinin fertleridir. Sularındaki antioksidanlarla damarları ve kılcal damarları güçlendirirler. Bu şekilde kalbin zarar görmesini engellerler. Vücuttaki ezik ve çürüklerin daha çabuk iyileşmesini sağlarlar. İçerdikleri folik asit sayesinde öksürüğü azaltırlarken, lifleri sayesinde de kolesterolü düşürürler. Bağırsak parazitlerinin dökülmesini sağlarlar. Portakal, mandalina ve greyfurdun içeriğinde bol miktarda A, C ve E vitamini, karbonhidrat, potasyum, folik asit, bioflavin bulunur.
Armut:
Mideyi kuvvetlendirip hazmı kolaylaştıran ve kalp çarpıntısını önlediği ifade edilen armudun içinde A, B1, B2, B3, B6 ve C vitaminleri bulunur. Kandaki üre asidi ve üre tuzlarını dışarı atar. Böbreklerin düzenli çalışmasına yardımcı olur. Böbreklerde kum ve taşlarının dökülmesini sağlar. Kabızlığı önleyerek idrar söktürür. Yüksek tansiyonu düşürüp kanı temizler.
Elma:
Sulak yerlerde yetişir. Amasya ilinde çok ünlüdür. Baş ağrısına iyi gelir, kan şekerini kontrol altında tutar, bağırsaklardaki parazitlerin dökülmesini sağlar. Armut ile birlikte yenilirse kabızlığı çözer. İçeriğinde B3 vitamini, karbonhidrat, potasyum, lif ve pektin bulunur. Kivi: Kış meyvesi olup, soğuk algınlığı gibi hastalıklardan korunmaya yardımcı olan çok iyi bir vitamin deposudur. Ayrıca kansere karşı koruyuculuk gösteren luteini de bol miktarda içerir.
Muz:
B1, B2, C, A ve E vitaminlerini içeren muz, potasyum, demir, kalsiyum, fosfor, sodyum ve iyot açısından da çok zengindir. Kemik gelişimini sağladığı için çocukların bol bol yemesi gereklidir. Sinirleri yatıştırmaya iyi gelir. Çok tüketildiği zaman kabızlık yapabilir. Muzun kalori düzeyi çok yüksek olmasına rağmen hiç kolesterol içermemektedir. Kalp kaslarını geliştiren sodyum ve potasyum maddeleri içermektedir. İçerdiği iyot sayesinde de tiroid bezinin dengeli çalışmasına yardım eder.
İlkbahar Meyveleri ve Yararları
Çilek:
Mevsimlere göre meyveler konusuna ilkbahar meyveleri ile devam edelim. Çilek, A, B, C vitaminleri, kalsiyum, demir, folik asit, lif ve fosfor gibi mineral maddeleri bol miktarda içerir. Çilek, taze olarak yenmesinin yanı sıra, pastacılık, reçel, marmelat, komposto, dondurma, şıra, şarap, şampanya ve likör yapımında da kullanılmaktadır. Yüksek ateşi düşüren çileğin suyuyla gargara yapılırsa diş taşlarının oluşmasını engeller.
Erik:
Bahar aylarında yetişen eriğin çok çeşitli türleri bulunur. Ülkemizde tanınmış türleri, can eriği, papaz eriği, mürdüm eriği ve tatlı üryanidir. Kurak ve çok sıcak yerlerde yetişmez. Vücuda güç ve enerji verir, kansızlığa iyi gelir, iştah açar ve hazmı kolaylaştırır. Vücuttaki zararlı maddeleri dışarıya atmaya yardımcı olur. Romatizmaya iyi gelir. A, C ve B vitaminleri ile potasyum, magnezyum, fosfor ve demir içerir.
Avokado:
Lif, A, C, E ve B vitaminleri açısından oldukça zengindir. Ayrıca potasyum yüklüdür. Kalp için yararlı olan avokado aynı zamanda cildi de besler. Uzmanlar avokadoyu cildin kırışıksız olmasında önemli rol oynayan kolajenin üretimini sağlayan bir depo olarak görüyorlar.
Çağla:
B ve E vitaminleri ile protein, demir, kalsiyum, fosfor ve yüksek oranda yağ içermektedir. Her gün yiyeceğiniz bir avuç çağla, bağışıklık sisteminize güç katar ve birçok tehlikeli kanser türüne karşı vücudunuzda kalkan oluşturur. Antioksidan yönünden de çok zengindir. Çağlanın yararları saymakla bitmez. Sinirleri güçlendirir, göğüs hastalıklarını ve zihin yorgunluğunu giderir. Uykusuzluk, yorgunluk, baş dönmesi gibi belirtilerin azalmasına yardımcı olur. Böbrek, idrar yolları ve üriner sistemdeki iltihapları iyileştirir. Hamilelerin sütünü artırır ve bebeklerin gelişimine yardımcı olur. Kolestrolü düşürür, kalp krizi riskini % 50 azaltır. İçinde bulunan Omega 3 yağı, kan pıhtılaşmasını ve damar sertliğini önler; tansiyonu düşürür. Bronşit, boğaz ağrısı, boğaz yanması ve akciğer hastalıklarında faydalıdır.
Yaz Meyveleri ve Yararaları
Karpuz:
Mevsimlere göre meyveler konusuna yaz meyveleri ile devam edelim. Sıcak iklimi sever. Yüzde 95’i su olduğu için temizleyici bir özelliği vardır. Yemekten önce ya da biraz aç karnına yenirse hazmı zorlaştırmaz. Böbrekleri çalıştırır, idrar söktürür. Kilo vermeyi de kolaylaştırır. İçeriğinde bol miktarda A, C vitamini, antioksidan ve potasyum bulunur.
Kavun:
Kavun, B vitamini, brom ve iyot içerir, sinirleri yatıştırır, kanı temizler ve kolay bir uyku sağlar. Damar tıkanıklığı ve kansızlık için de önerilir. Karpuza göre hazmı daha güç ve şeker oranı daha fazla olduğu için dikkatli tüketmek gerekir. Açık renkli ve düz kabuklu ‘bal kavunu’ iyi bir C, A vitamini, potasyum ve çinko kaynağıdır.
Vişne:
Kökeni Kuzey Anadolu Dağları’dır. Ülkemize, kuşlar ve hayvanların tohumlarını taşımasıyla gelmiştir. Kiraza oranla daha az kalori içerir. İdrar söktürme özelliği vardır. Ateş düşürür ve susuzluğu giderir. A vitamini, potasyum ve karbonhidrat içerir.
Şeftali:
Türkiye’nin her yerinde yetişir. Şuanda en çok Marmara Bölgesi’nde yetiştir. Sindirim sistemini çalıştırır, hazmı kolaylaştırır. Böbreklerin ve safra kesesinin düzenli çalışmasını sağlar. Çok da iyi idrar söktür. C, A ve B3 vitamini ile potasyum ve folik asit açısından zengindir.
Kayısı:
Türkiye’de en çok Malatya’da üretilir. Çocukların gelişmesinde önemli rol oynayan kalsiyum ve magnezyum içerir. Bu şekilde kemikleri kuvvetlendirir, erimesini önler. Kan yapar, cildi ve saçı canlı tutar. Lifli bir meyve olduğu için bağırsakları korur. A ve B3 vitamini ile potasyum içerir.
Dut:
Türkiye’de yaygın olarak tüketilen ve çok sevilen dut meyvesi Çin’den dünya üzerine yayılmış çok yararlı bir meyvedir. Özellikle Ayaş dutu çok meşhurdur. Kalsiyum, demir, B1, B2 ve C vitamini yönünden zengin olan dutun birçok hastalığa iyi geldiği bilinir. Beyaz dut ateş düşürücü ve idrar söktürücü etkiye sahiptir. Aç karnına yenen beyaz dut bağırsak solucanlarını döker. Ne şekilde tüketilirse tüketilsin iyi bir kan yapıcıdır. Karaduttan elde edilen şurup ise, ağız ve boğaz antisepsisinde, öksürüğü dindirmede ve diş eti iltihaplarında kullanılır.
İncir:
Çok lifli bir besin olan incir A, C ve B vitaminlerinin yanı sıra, sodyum, potasyum, kalsiyum, fosfor, magnezyum ve demir mineralleri açısından oldukça zengindir. Ayrıca, özellikle kuru incirde omega 3 ve omega 6 yağ asitleri ve protein bulunur. İçerdiği yüksek lif oranı sayesinde sindirimi hızlandırır ve kolaylaştırır. Bağırsakları yumuşatır. Kabızlığı giderir. Vücuda kuvvet ve enerji verir. Bedensel ve zihinsel yorgunluğu giderir. Halsizliğe ve unutkanlığa iyi gelir. Öksürük ve boğaz ağrılarını geçirir. Nezle ve bronşite faydalıdır. Özellikle kuru incir balgam söktürür. İncir, kandaki kolesterol oranını düşürerek kalp ve damar hastalıklarına karşı vücudu korur. Kansere karşı da koruyucudur. Bakteri ve virüslerin çoğalmasını önleyerek hastalıklara karşı direnci arttırır.
Mango:
A,C ve E vitamini ile demir bakımından zengindir. Böbreklere faydalı olan ve kanı temizleyen mango, aynı zamanda sindirimi hızlandırır ve asitli yiyeceklerin zararlarını azaltır.
Papaya:
Papaya egzotik meyveler arasında çok değerli bir yere sahiptir. Protein, mineral ve vitaminler gibi günlük alınması gereken besinlerin önemli bir kısmı bu besinden sağlanabilir. Papaya olgunlaştıkça içerdiği C ve A vitamini miktarı da artar. İçerdiği karbonhidrat da tabi şekerlerden gelmektedir. Enerji veren bir besin olduğu için, gelişmekte olan çocuklar, hamile ve emziren bayanlar için mükemmel bir kuvvet deposudur. Papayanın eski zamanlardan beri bilinen inanılmaz bir özelliği vardır. Sindirimi en kolay meyvelerden biri olmasının yanı sıra diğer besinlerin kolayca sindirilmesine de katkıda bulunur. Papayada bulunan ‘papain’ adlı enzim, yiyeceklerdeki proteinin sindirilmesine yardımcı olur.
Üzüm:
Üzüm birçok hastalık için koruyucudur. Kuru üzümün de demir miktarı yüksek düzeydedir. Kansızlığa karşı bir C vitamini kaynağı ile tüketildiğinde, içerisindeki demirin vücuttaki kullanım düzeyi artar.
Ananas:
İçeriğinde A ve C vitamini ile potasyum, kalsiyum, magnezyum ve fosfor bulunur. Bakteri ve parazitlerle savaşmakta çok etkili bir meyvedir. İltihaplanma riskini azaltır. Yaraların hızla iyileşmesini sağlar.
Sonbahar Meyveleri ve Yararları
Ayva:
Mevsimlere göre meyveler konusunu sonbahar meyveleri ile bitirelim. Ayva, protein, şeker, organik asit, A, B2 ve C vitamini ile demir, bakır, potasyum gibi minerallerce zengindir. Tohumları ise yağ ve protein içermektedir. Çocuklarda sağlığı koruyan ayva, büyüme ve gelişmeyi de hızlandırır. Her yaşta sinir sistemini güçlendirir, mide ve bağırsakları zararlı mikroplardan koruyarak hazımsızlık gibi sorunları önler. Grip ve nezlede iyileşmeyi hızlandırır. Vücudun gücünü artırarak, zinde tutmaya yardımcı olur ve vücudu yorgunluk ve bitkinlikten korur. Ağız kokusunu önler. İçerdiği vitamin ve minarelerle kalp ve damar hastalıklarından koruduğu, varisi önlediği ve varis tedavisine yardımcı olduğu bildirilmektedir.
Nar:
Potasyum ve demir minerali ile C vitamini açısından çok zengin bir meyve olan nar, B1, B2 vitaminleri ile kalsiyum ve fosfor minerallerini de barındırır. Harareti kesen nar, enerji verir ve yorgunluğu giderir. Vücudu, kalbi, mideyi ve diş etlerini kuvvetlendirir. Çarpıntıyı giderir. Mide iltihabı ve ağız yarası için faydalıdır. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Kanser hücrelerinin gelişmesine engel olarak, başta cilt ve prostat kanseri olmak üzere, kansere karşı vücudu korur. Kandaki kolesterol oranını ve tansiyonu düşürür. Damar sertliğini önler ve damarları açar. Bu özellikleriyle kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyucudur. Kandaki şeker seviyesini de dengeleyerek şeker hastalarına iyi gelir.
Muşmula:
Muşmula, C vitamini ile karoten ve çeşitli mineraller içerir. Bağırsakların ve böbreklerin düzenli çalışmasını sağlar. Böbrek ve mesanedeki kum ve taşları dökmeye yardımcı olur. Bağırsak iltihabına karşı faydalıdır. İshali giderir. Sinirleri güçlendirir. Mideyi kuvvetlendirir. Mide hastalıklarına faydalıdır ve kan dolaşımını düzenler.
