Montessori metodu 19. Yüzyılın başında İtalyan pedagog ve antropoloji profesörü Maria Montessori tarafından geliştirilmiştir. Maria Montessori, metodu ilk olarak zeka engelli çocuklar üzerinde denemiş, başarılı olduğunu görünce de diğer çocuklara uygulamaya başlamıştır.
Montessori metodu daha çok okul öncesi çocukların eğitiminde kullanmakla birlikte okul öncesinden lise dönemine kadar her kademede uygulanabilmektedir.
Montessori metodunda öğrenciler gelişme düzeylerine göre kademelere ayrılırlar: 0-14 ay bebek, 14-36 ay yeni yürümeye başlayan çocuk, 3-6 yaş erken çocukluk, 6-9 yaş ilkokul ilk kademe, 9-12 yaş ilkokul ikinci kademe, 12-15 yaş ortaokul, 15-18 yaş lise.
Çocuklar bu kademelere göre sınıflara ayrılırlar. Bunun haricinde çok yaşlı gruplar da vardır. Bu gruplarda da küçük çocuklar büyük çocukları izleme olanağı bulurken büyük çocuklar da küçük çocuklara yardım etme olanağı bulur.
Montessori metodu bireyselleşmeyi ön planda tutar. Bireysel eğitim de çocuğun kendi hızında öğrenmesine olanak tanır. Bu metotta, bir çocuk uzmanlaşmadan diğer aşamaya geçemez. Öylece başarısızlık duygusunu yaşamaz.
Bireysel eğitim çocuğun ilgisine göre başladığı ve hızına göre ilerlediği için eğitim yıllık, haftalık ya da günlük programlara ayrılmaz. Yalnızca tematik ana dönemler belirlenir. Bu dönemleri ve konuları öğretmen belirler. Montessoride öğretmenler pasiftir, rehberdir ve gözlemci konumundadır. Çocuğun bir sonraki aşamaya geçişine karar verir.
Montessori metodunda çocuğun bağımsızlığına çok önem verilir. Eğitim çocuğa özgürlüğünü kazandıracak şekilde tasarlanır. Çocuk bir yetişkine (öğretmene) bağımlı değildir.
Montessori metodunda çocuğun bağımsızlığına büyük önem verilir. Çünkü özgürlüğü iyi kullanabilmek için bağımsızlığa ihtiyaç vardır. Çocuk, kendi başına bir eylem gerçekleştiremeyeceğini düşünmez.
Montessori metodunda en önemli unsurlarda biri de eğitimde kullanılan materyallerdir. Materyaller de çocuğun öğretmen yardımı olmadan kendi başına çalışabilmesine olanak tanır. Her bir yeni materyale geçişte öğretmen öğrenciye yeni materyali tanıtır. Montessori materyalleri sınıfta günlük yaşam, duyusal, kültür, dil ve matematik müfredat alanlarına göre çocukların ulaşabilecekleri raflarda, basitten karmaşığa doğru yer alırlar.
Montessori metodunda hayali oyunlara yer verilmez. Çocukların maket mutfakta oynayacaklarına gerçek bir mutfakta iş yapmaları sağlanır. Çocuğun gerçek etkinliklerde bulunmasına imkan verilir.
Montessori metodu çocuğun kendi eğitimini yönlendirmesini izleyen bir metottur. Burada öğretici konumunda olan yetişkin, çocuğun yaratım sürecini sekteye uğratmayacak şekilde gerekli ortamı yaratan ve çocuğun seçimlerine saygı duyan bir pozisyondadır.
