Noel bayramı 25 Aralık’ta kutlanıyor. Noel neden kutlanır? Noel’de ne yapılır? İşte Noel hakkında her şey.
Hıristiyan dinine mensup olan insanlar, her yıl 25 Aralık tarihinde İsa’nın doğumunu kutlar. Christmas olarak bilinen bu bayram için “Noel”, “Doğuş Bayramı”, “Kutsal Doğuş” veya “Milat Yortusu” isimleri de kullanılır. Noel kutlamaları için hazırlıklar aylar öncesinden başlar. 24 Aralık Noel arifesi olarak kabul edildiği gibi, 26 Aralık ise Christmas’ın başlangıcı olarak kutlanır.
Noel Nasıl Kutlanıyor?
Hıristiyan dinine mensup olan insanlar, Noel bayramı için aylar öncesinden hazırlık yapmaya başlar. 24 Aralık’ta Noel ağacı süslenmiş olur. Pencerelerin ardına resimler veya şekerlemeler dizilir ve her gün bir tanesi açılır. Bazı kültürlerde, Noel’i kutlamak için, bunların yanı sıra, mumlar da kullanılır. Evler, sokaklar, restoranlar ve okullar, Noel için hazırlanır. Noel arifesinde, evlerde Noel Baba ve geyikleri için yiyecek de bırakılır.
Hıristiyan olmayan insanlar Noel yerine yılbaşını kutlar. Yeni bir yıla girmenin sevinci ve coşkusu, hazırlanan özel yemekler ve oynanan oyunlarla kutlanır. Yılbaşında Hristiyan olmayan kültürlerde de ağaç süsleme ve hediye verme alışkanlığı vardır.
Yılbaşı Ağacı
Yılbaşını ve Noel’i kutlamak için süslenen çam ağacıdır. Noel ağacını süslerken; Noel Baba motifleri, kar motifleri, ışık, yıldız ve çeşitli süsler kullanılır.
Yeni yılın yaklaşması ile birlikte yılbaşı heyecanı da artıyor. Bugünlerde çevremizde en çok rastladıklarımız arasında ise, hem evimizi hem de çocuklarımızın rüyalarını süsleyecek yılbaşı ağaçları başı çekiyor. Peki, yılbaşında minik çam ağaçları süslemek nerden gelmiş dersiniz?
Yılbaşında çam ağacı süsleme geleneği Roma İmparatorluğu döneminde başlamış. Romalılar, ziraat tanrısı Satürn için düzenledikleri kış festivalleri için ağaçları küçük metal parçaları ile süslerlermiş. Ortaçağda ise Almanlar, ‘cennet ağacı’ adını verdikleri köknar ağaçlarının üzerini, Âdem ile Havva’nın gizemli hikâyesine dayanarak elmalarla donatırlarmış.15. yüzyıldan sonra bu ağaçlara sadece meyve değil ekmek, bisküvi gibi yiyecekler de asılmaya başlanmış, Protestanlığın yayılması ile birlikte bunlara yanan mumlar da eklenmiş.
Adet Avrupa’ya yayılırken aynı zamanda göçmenler tarafından Amerika’ya da taşınmış. Aslında ağaçların ruhani törenlerde önemli bir sembol olarak yer alması âdeti çok eskilere, Hıristiyanlık öncesi zamanlara, hatta putlara ve doğaya tapınıldığı zamanlardaki Mısır ve Çin uygarlıklarına kadar uzanır. O devirlerde doğanın yeşilliği ve ağaçlar sonsuz hayatın sembolleriydiler.
Benzer şekilde Kuzey Avrupa ülkelerinde de yine Hıristiyanlıktan çok daha önceki zamanlarda ağaçlar ruhani bakımdan kutsal kabul ediliyorlarmış. Zaman içinde yaygınlaşan bu gelenekle birlikte yılbaşı çamlarının satılması da 1531 senesine dayanıyor. O zamanlar Almanya sınırlarında yer alan Alsace eyaletinde açık pazarlarda yılbaşı ağacı satışları yapılırmış.
Şimdilerde ise canlı yılbaşı ağaçlarının yanı sıra, gerçeğine çok yakın, şirin yapay ağaçlar da satılıyor. Eve alınan yılbaşı çamının süslenmesi apayrı bir keyiftir. Renkli, pırıl pırıl süsler alınır, ailece çam ağacının başında toplanılır ve neşeyle ağaç süslenir. Yanıp sönen ışıklar da eklenince bir ay boyunca evinizi şenlendirecek bir görüntü çıkar ortaya. İşin en eğlenceli bölümü ise, çocuğunuzla birlikte oyun oynarmış gibi yılbaşı ağacınızı ve evinizi süslemek. Üstelik bu sadece eğlenceli bir dekorasyon çalışması olmakla kalmayıp aynı zamanda onun simetrisini ve yaratıcılığını da geliştirecek. Size sadece çocuğunuzla birlikte ağacınızın başına geçip hayal etmek kalıyor.
Noel Baba ve Çocuklar
Bu gece çocuklara hediye bıraktığına inanılan efsanevi kişidir. Kökeni, 4. yüzyılda Antalya’nın Kale ilçesinde (Myra) yaşamış, bir Hristiyan azizi olan Piskopos Nikola’ya dayanır.
Noel Baba, efsaneye göre Kuzey Kutbu’nda eşi ile birlikte yaşarmış. Elfleri ile birlikte çocuklar için oyuncaklar yaparmış. Çocuklar kendisine mektupla Noel için hangi hediyeyi istediklerini bildirirlermiş. Noel Baba da ren geyiklerinin çektiği uçan kızağını hediyelerle doldurur ve evlere bacalardan girerek herkesin hediyesini dağıtırmış. Çocukları çok severmiş. Çok iyi kalpli ve yardımsever bir insanmış. Özellikle çocukların ve denizcilerin koruyucusu olarak bilinir, her yıl 24 Aralık gecesi(Noel Gecesi), karanlık olunca sokağa çıkıp, ev ev dolaşırmış. Çocuklara sürpriz hediyeler verir ve onları sevindirirmiş. Noel gecesi gizlice gelir, kapının önünde duran çizmelerin içine hediye bırakırmış. Sabah çocuklar kalkınca, çizmelerin içindeki hediyeleri gördüklerinde çok sevinirlermiş. Nikolaus’un bu davranışı, çocuklar arasında bir bayram gibi kutlanırmış. Çocuklar sevindikçe, Noel Baba da keyiflenir ve yorgunluğunu unuturmuş. Bu arada çocuklar tarafından kendisi ve geyikleri için bırakılan süt, kurabiye, havuç gibi yiyecek ve içecekleri tüketirmiş.
Noel Baba günümüzde kır saçlı, uzun kır sakallı, sevimli, koca göbekli, tonton birisi olarak resmedilir. Beyaz tüyleri olan kırmızı bir cüppe giymekte aynı görüntüde bir de kukuleta takmaktadır. Evinin yeri ülkelerin geleneklerine göre değişiklik göstermektedir. Kuzey Kutbu, Finlandiya’daki Korvatunturi, İsveç’teki Dalecarlia veya Grönland bunlardan bazılarıdır. Bazı ülkelerde çocuklar Noel Baba kılığındaki animatörlerin dizlerine oturarak hediye olarak ne istediklerini söylerler.
Noel Baba, sevimli görünüşü ve hediye dağıtmasından dolayı çocukların çok sevdiği bir karakterdir. Büyükler arasında da Noel bayramı yaklaşınca, Noel Baba’ya olan saygı ve sevgi ifadesi olarak, kukuletasını takanlara sıkça rastlanır.
Noel Baba Kimdir?
Peki, çocuklara Noel Baba hakkında ne söylenebilir? Psikologlar altı yaşına kadar olan çocukları Noel Babaya inanmak konusunda serbest bırakma taraftarı. Ancak ileride oluşabilecek hayal kırıklıklarını önlemek amacıyla şunlara dikkat etmenizi öneriyorlar;
Çocuğunuza yeni yıl efsanelerini anlatırken geçmiş zaman kipinde konuşmaya dikkat edin. Örneğin ‘denilir ki Noel Baba kuzey kutbunda yaşarmış…’ gibi. Böylece bir gün çocuğunuz gerçekleri öğrendiğinde sizi ona yalan söylemekle suçlamaz.
Çocuğunuzla konuşmalarınıza koşullar koyun. ‘Noel baba olsaydı şöyle yapardı…’ gibi. Sözcüklerin koşullu kullanımı hayal gücünün erişebileceği her yere uzanır. Böylece çocuk adım adım gerçeklerle hayaller arasındaki ince çizginin farkına varacaktır.
Çocuğunuza gerçeklerle masallar arasındaki farkı anlaması konusunda yardımcı olun. Ona bir masal anlattığınızda, canavarlar veya cadıların gerçek hayatta var olmadığını, bunların sadece hayal gücünün birer ürünü olduğunu da peşinden eklemeyi unutmayın. Çocuğunuz için ‘gerçek’ ve ‘hayal’ arasındaki farkı görmek önemlidir.
Bir alışveriş merkezinde Noel Baba gördüğünüzde; ‘Bak kılık değiştirmiş adamlar gelmiş, çocuklara oyuncaklar dağıtıyorlar.’ deyin ve bu düşüncenizden vazgeçmeyin. Böylece çocuk bir yandan eğlenirken diğer yandan o Noel Baba’nın kendi babası gibi bir insan olduğunu anlayacaktır.
Çocuğunuzun Noel Baba efsanesine olan inancını kaybetmemesi için, siz de yılbaşı gününde ona hediyeler alarak küçük sürprizler hazırlayın. Yılbaşı yaklaşırken, ona Noel Baba olsaydı kendisine hediye olarak ne getirmesinden hoşlanacağını sorun ya da ondan bunu bir kâğıda yazıp pencerenin önüne koymasını isteyin.( Kâğıdın uçmayacağına emin olun.) Yılbaşı günü gelince de Noel Baba adına aldığınız bu hediyeyi, çocuğunuzun odasında bulabileceği bir yere bırakın. Elbette sizin aldığınızı anlayacaktır, ama bu jest çocuğunuzla, sizin ve hayallerindeki Noel Baba’nın arasındaki bağları canlandıracaktır.