Okulda bulaşan hastalıklar okul çağı hastalıkları olarak bilinirler. Grip, nezle, faranjit, bronşit, zatürre gibi hastalıklar bu dönemde çocukların sağlığını tehdit etmektedir.
Okullar açıldığında çocukların kapalı ve kalabalık ortamlarda daha fazla vakit geçirmesi nedeniyle bulaşıcı hastalıklar da hızla yayılıyor. Ev kadar temiz ve mikroplardan arınmış olmayan okul ortamı, çocukları virüs ve bakterilerle karşı karşıya bırakıyor. Ailelerin özellikle solunum yolu rahatsızlıklarına karşı dikkatli olması gerekiyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Ercan Tutak, okul döneminde sık görülen hastalıklar ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Okul Çağı Hastalıkları
Okulda bulaşan hastalıklar okulların açılmasıyla birlikte yeniden ailelerin gündemine girdi. Peki çocuğunuz hastalıklardan nasıl korunabilir?
Grip Hastalıkların Başını Çekiyor
Çocuklar kreşe veya okula başlayana kadar ev ortamında çok sık hastalanmazlar. Okul ve kreşlerin açılması ile birlikte durum tersine döner. Hastalıklar hem onların hem de ailelerin yaşamının bir parçası halini alır. Sonbaharla birlikte damlacık yolu ile yayılan ve solunum yollarına yerleşen virüslerin yol açtığı enfeksiyonlarda artış görülür.Okulda yaygın olarak görülen rahatsızlıkların başında soğuk algınlığına neden olan gribal enfeksiyonlar gelir. Grip, özellikle Eylül ile Mart ayları arasında sonbahar-kış dönemini kapsayan mevsimsel özellik gösteren bir hastalıktır. Ateş, baş ağrısı halsizlik, kırgınlık ile başlar. Öksürük, burun akıntısı ya da tıkanıklığının ardından akciğer enfeksiyonu, sinüzit ve orta kulak enfeksiyonu gibi hastalıklarla birlikte görülebilir. Kış aylarında 2 yaşın altındaki çocuklarda gözlenen solunum yolu hastalıklarının %80’i bu virüslerden kaynaklanır.
Bademcik mi, Solunum Yolları mı?
Bakteriler aracılığı ile oluşan bademcik enfeksiyonu ile virüslerin neden olduğu solunum yolu enfeksiyonunu birbirinden ayırt etmek tedavi seçiminde çok önemlidir. Bademcik enfeksiyonunda öksürük ve burun akıntısı genellikle görülmemektedir. Ateş, yutkunmada güçlük, iştahsızlık ve karın ağrısı ön planda iken; virüslerin neden olduğu gribal enfeksiyonlarda öksürük, burun akıntısı, halsizlik, yaygın kas ağrıları daha belirgin şikayet olarak gözlenmektedir.
Öksürük İlaçlarının Bilinçsiz Kullanımından Kaçının
Aileler çoğu kez ateş, öksürük ve burun akıntısı şikayeti olan çocuklarına gereksiz yere antibiyotik ve şurup verir. Oysa yapılan çalışmalar virüs enfeksiyonlarında bu ilaçların etkili olmadığını ortaya koymaktadır. Ateş düşürücülerin gereksiz yere kullanımı çocukların doğal bağışıklık sisteminin güçlenmesine engel olmaktadır. Solunum yolu enfeksiyonlarında gözlenen öksürük şikayeti aslında oluşan salgıların solunum yollarından temizlenmesi için vücudun bir savunma mekanizması olarak işlev görür. Öksürük kesici özelliği olan ilaçların kullanımı, vücudun bu doğal savunmasını bloke ettiği için kullanılması önerilmez. Bazen bademcik enfeksiyonu ile gribal enfeksiyon ayırımı, muayene sonucunda da yapılamaz. Bu durumda boğaz kültürü alınması, bazı kan testlerinin yapılması ve sadece ateş düşürücü verilerek hastanın gözlenmesi gerekir. Özellikle alerjik bünyesi olan çocuklarda astım atağını başlatması veya küçük bronşların salgılarla tıkanması neticesinde “bronşiolit” adı verilen rahatsızlığa neden olabilmesi açısından gribal enfeksiyonlara karşı tedbir almak bu aylarda özellikle önemlidir.
Grip mi, Nezle mi?
Nezle, grip ile çok sık karıştırılan bir rahatsızlıktır. Ancak nezlede genel durum daha iyidir. Ateş yüksek olmaz. Daha çok hapşırık, burun akıntısı ve burun tıkanıklığı ile kendisini gösterir. Nezle ve grip gibi hastalıkların uzun sürmesi hastalığın sinüzit ve orta kulak enfeksiyonu ile komplike olmasına yol açabilir. Bu nedenle sinüslerin ve östaki kanalının ağzının açılmasını sağlayacak steril tuzlu su içeren burun damlalarının kullanımı yarar sağlayacaktır. Eğer bir çocukta yılda 5 defadan fazla tekrarlayan, sinüzit, orta kulak enfeksiyonu, akciğer enfeksiyonu ile komplike olan solunum yolu enfeksiyonu şikayeti varsa mutlaka uzman bir doktor tarafından muayene edilmesi gerekir.
Okulda Bulaşan Hastalıklar
Sarılık, nezle, grip, kızamık, suçiçeği, kabakulak… Bu hastalıklar okul sıralarında çocukları bekleyen tehlikelerin başında geliyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Abdurrahman Yıldırım, ebeveynlerin bulaşıcı hastalıklar konusunda bilinçli olması gerektiğini belirterek alınabilecek önlemler hakkında bilgi verdi.
Hepatit A’dan korunmak için temizlik kurallarına dikkat
Hepatit A, bulaşıcı sarılık olarak bilinen birebir hijyen ile ilgili bir hastalıktır. Sarılık, çocuğun cildinde, gözünün beyazında sarılık olması şeklinde ortaya çıkmaktadır. Hepatit A sarılığı, halsizlik, bitkinlik, iştahsızlık bazen bulantı, kusma, ateş, karın ağrısı şeklinde kendini gösterebilir. Hepatit A sarılığı saptanan çocuğun en azından 2-3 hafta kadar dinlenmesi gerektiğine dikkat çekmektedir.
Üst solunum yolu enfeksiyonunun belirtileriyle kabakulağın belirtilerini karıştırmayın
Kabakulak, aşısı olan bir hastalıktır. Hastalığın üst solunum yolu enfeksiyonu gibi başlayıp hafif bir burun akıntısı, hapşırma, öksürük, bazı çocuklarda boyunda veya kulak memesinin alt tarafında, çene köşesinde bir şişlik şeklinde bulgu verebilir.
İyi pişmemiş ete dikkat
Bağırsak solucanı yani halk arasında “kurt, kıl kurdu, tenya, askaris” adları verilen parazitler hijyen veya iyi pişmemiş etten yapılan yiyeceklerden, ağız veya dışkı yoluyla bulaşır. Hastalık, karın ağrısı, iştahsızlık, gece uyurken ağızdan salya akması, diş gıcırdatma, uyurken popoyu kaşıma bulgularıyla kendini gösterebilir. Bu belirtileri yaşayan çocukların mutlaka doktora danışıptedavi olması gerekir. El temizliği ve tırnakların kısa kesilmesinin de hastalığı bulaştırmamak açısından büyük önemi vardır.
Haftada en az 1 veya 2 kere yıkanmak bit tehlikesini azaltır
Bitlenme, okullarda sık görülen sorunlardan biridir. Bitten korunmak için haftada en az 1-2 gün yıkanması ve saçların kontrol edilmesi gerekir. Saça yapışan sirkeler görüldüğü takdirde hastanın mutlaka hekime götürülmesi ve mutlaka bir dermatoloji uzmanı tarafından tedavi edilmesi gerekmektedir.
Okul Hastalıklarından Korunma Yolları
Okulda öğretmenlerin el temizliğini her fırsatta vurgulaması; çocukların yakın temasının ve ortak eşya kullanmalarının önüne geçmesi çok önemlidir. Okulda bulaşan hastalıklar ve korunma yolları için öğretmenlere büyük sorumluluk düşüyor.
Hasta olan çocukların ailelerine haber verilmeli ve doktora gitmesi sağlanmalı,
Sınıflar sürekli havalandırılmalı,
Sınıftaki öğrenci sayısı 20-30 olacak şekilde azaltılmalı.
Düzenli el, tırnak ve saç kontrolü yapılmalı
Öğretmenler bu konuda eğitici konuşmalar yapmalıdır.
Çocuklar okula başlayana kadar, aile kontrolünde olduğundan, bulaşıcı hastalıklardan daha az etkilendiği gibi, bu durum okul döneminde farklılık gösteriyor.
Okul çağındaki çocukların bulaşıcı hastalıklara yakalanmaması ya da hastalık dönemini hafif şekilde atlatması için ebeveynlerin dikkatli olması gerekiyor.
Çocuk hastalıkları ve aşı ile ilgili bilgi veren Medicana Çamlıca Hastanesi Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Hülya Karaca, yetişkinliklerin yılda ortalama 2-4 kere soğuk algınlığı geçirirken, bu sayının çocuklarda 6-10 arası olduğunu söyledi.
“Bağışıklık Sistemi için Aşı Uygulanmalı”
Çocukların bağışıklık sisteminin güçlendirilmesiyle, bulaşıcı hastalıklardan korunabileceğini söyleyen Karaca, çocukların doğal enfeksiyonlardan ciddi şekilde etkilenmemesi için, aşılama yapılmasının büyük öneme sahip olduğunu vurguladı.
Önerilen aşıların listesi giderek arttığı gibi, Global Aşı ve Bağışıklama Birliği, 2000 yılından bu yana orta ve düşük gelirli ülkelerde yaptığı aşılarla 5,5 milyon ölüme engel oluyor.
Çocukların erken dönemde aşılanmaya başlaması ve en kısa sürede 14 hastalığa(tüberküloz,difteri, boğmaca, tetanos, polio, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, hepatit B, Hemophilus infuenzae tip b, Streptococcus pneumonia, hepatit A ve suçiçeği) karşı tam bağışık geliştirmelerin sağlamak gerekiyor.
“Aşının Zamanında Yapılması Önemli”
Aşı ile önlenebilen hastalıklara karşı koruma sağlamak için aşıların zamanında yapılması büyük önem taşıyor. Aşıların doğru yaşta yapılması için uzman doktordan yardım almak gerektiği gibi, zamanında yapılmayan aşılar, çocukların bağışıklık sistemini ve genel sağlığını olumsuz etkileyebiliyor.
Ebeveynlerin, çocukların aşı takvimine dikkat etmesi ve mevsimsel olarak yenilenen aşıları takip etmesi, çocukların bağışıklık sistemini güçlendirdiği gibi, sosyal ve okul başarısına da etki ediyor.