Osmoz deneyi nedir? Osmoz deneyi nasıl yapılır? Osmoz malzemeleri nelerdir? Haydi birlikte deney yapalım.
Osmozun neyle ilgili olduğunu çocuklara sözlü olarak açıklamak, osmoz deneyi yapmak kadar etkili olmayacaktır. Osmoz suyun, ağaçların köklerinden en yüksek yapraklara kadar çok miktarda su emmesi işlemi gibi, gözenekli bir zar boyunca enerji harcamadan geçişidir. Yumurta, kabartma tozu, patates, havuç ve kereviz gibi osmoz sürecini oldukça iyi göstermek için kullanabileceğiniz birçok gıda maddesi vardır. Patates gibi basit malzemeleri kullanarak osmoz deneyi yapmak için aşağıdaki adımları uygulayın.
Osmoz Deneyi
Birini Adım: Etiketleme
Her bir kaba bir etiket koyun ve her birini tuz, şeker ve su olarak işaretleyin. Bardakları yarıya kadar su ile doldurun ve masaya yerleştirin.
İkinci Adım: Doygunluk
Şeker etiketli kaba su ve şeker koyun, su doyma noktasına ulaşana kadar şeker ilave edip karıştırın. Tuz etiketli kaba su ve tuz koyun, su doyma noktasına ulaşana kadar tuz ilave edip karıştırın. Üçüncü kapta sadece su olmalı.
Üçüncü Adım: Kesme
Küçük çocuklar bazı adımlarda yardımcı olsalar da, patetesi bir yetişkin kesmelidir. Patatesin ortasından 3 eşit ince dilim kesin. Her etiketli bardağa bir dilim koyun ve en az yarım saat bekletin.
Dördüncü Adım: Sonuç
Yeterli zaman geçtikten sonra, çocukların farklı kaplardaki her bir patates dilimine ne olduğunu görmelerini sağlayın. Tuzlu etiketli kaptaki patatesler çok yumuşak hale geldi, şeker kabındakiler de yumuşak ancak tuzlu olanlardan daha az yumuşaktır. Sade suda olanlar ise sertleşti.
Osmoz Nedir?
Sudaki tuz, patates dilimi içindeki hücreler denilen küçük yaşam birimlerinin emme yoluyla sularını kaybetmesine neden oldu ve böylece patates dilimi soldu. Aynı şey şekerli çözelti içindeki patates dilimine de oldu, ancak hücreler tuzdan daha fazla şeker ürettikleri için, dilim tuz çözeltisindeki kadar yumuşak değildi. Sade su dolu kaptaki patates dilimine gelince, tam tersi gerçekleşti ve bardaktaki su, hücrelerdeki doğal suya katıldığında aşırı miktarda su emerek şişti.
Bu işlem vücudumuzda çok sıcak havalarda terlerken ya da egzersiz yaparken gerçekleşir ve çok su kaybederiz. Bu, vücuttaki tuzların konsantrasyonunu yükseltir ve ozmoz ile hücrelerimiz su atar. Bunu, aşırı tuzları seyreltmek ve terleme yoluyla gidermek için bol su içerek tersine çeviririz.