Oyuncak seçimi, bebeklerin zihinsel gelişimi açısından oldukça önemlidir. Bebeklerin ince motor ve kaba motor becerilerinin yanı sıra, oyuncaklar bebeklerin zihinsel gelişiminde de doğrudan rol oynar.
6-12 aylık bebek gelişimi, nitelikli oyuncaklar ve oyunlar ile desteklenebilir. 6 aylık bebekler, nesneleri yeni anlamaya ve öğrenmeye başladığı gibi, oyuncaklarla oynamaya da başlar. 6-9 aylık dönemde, bebekler nesneleri anlama, anlamlandırma, adı söylenen bir nesneyi fark etme gibi özelliklere sahiptir. 9-12 aylık dönemde ise, bebekler oyuncaklarla ne şekilde oynayabileceği konusunda kendini geliştirebilir ve oyuncaklarını daha etkili şekilde kullanabilir.
6-12 aylık bebeklerin zihinsel gelişiminde oyuncaklar dört farklı işleve sahiptir. Bunlar; merak ve keşfetme, hayal etme ve yaratıcılık, düşünme ve problem çözme ile teori olarak sıralanabilir.
- Oyuncaklar Bebeğin Merak ve Keşfetme Duygusunu Geliştirir
6-12 aylık dönem, bebeklerin çevrelerini keşfetme isteğinin en yüksek olduğu dönemlerden biridir. Bebeğin duyu organlarının gelişimini tamamlamasıyla, merak ve öğrenme duyguları da daha etkin hale gelir. 6 ay öncesinde, bebekler çevrelerindeki olaylara tepki verebildiği gibi, olayları tam olarak anlayamaz. Ancak 6-12 aylık dönemde, bebekler anlamlı tepkiler verebilir ve çevrelerinde neler olup bittiğini anlama eğilimi gösterir.
0-6 aylık dönemde, bebekler için büyük parçalara sahip ya da tek parçadan oluşan oyuncaklar tercih edilmelidir. Kurdele ve ip içeren oyuncakların tercih edilmemesi ve oyuncakların bebek sağlığı açısından sorun teşkil etmeyecek nitelikte olması önemlidir.
6-12 aylık bebeklerin zeka gelişiminde önemli etkisi olan oyuncaklar, bebeğin merak duygusunu artıracak şekilde kullanılabilir. Renkli, ses çıkaran, tuşlu ya da düğmesine basıldığında konuşan oyuncaklar, bebeği merak etmesini sağlar. Oyuncağın renginin nasıl değiştiği, nasıl ses çıkardığı ya da hareket ettiğini merak eden bebekler, bunu keşfetmeye çalışır. Bu da bebeğin oyuncağı daha iyi tanımaya çalışmasını sağlayacağı gibi, oyuncağın farklı yönlerini ve özelliklerini de keşfetmesini sağlar. 1 yaşından küçük bebeklerin gelişimleri için işlevsel oyuncaklar kullanılması, bebeklerin merak ve keşfetme duygusunu artırmak önemlidir.
İşlevsel Oyuncaklar Hayal Etme ve Yaratıcılık Becerilerini Artırır
Bebekleri hayal etmeye ve yaratıcılıklarını ortaya çıkarmaya teşvik eden oyuncaklar, zeka gelişiminde önemli bir role sahiptir. Bir yaşından küçük bebeklerin hayal gücünü harekete geçirmek için, oyuncakların farklı özelliklerinin keşfedilmesi önemlidir. Bununla birlikte, oyuncakları hareket ettirmek, el kuklaları ile oyuncaklara kişilik kazandırmak, bebeğin hayal gücünü ve yaratıcılığını geliştirir.
Bebeklerin hayal gücü ve yaratıcılıkları, 1-3 yaş arasında daha hızlı gelişmeye başlar. Ancak bir yaşından önce de bebeğin hayal etme becerilerini geliştirmek için oyuncakların farklı şekillerde kullanılması ve oyuncaklar aracılığı ile oyunlar yaratılması önemlidir.
- Oyuncakla Oynamak Düşünme ve Problem Çözmeyi Etkili Hale Getirir
Düşünme ve problem çözme yetenekleri, 6-12 aylık dönemde gelişmeye başlar. Bebeğin zihinsel gelişimini desteklemek için, oyuncaklar ve oyunlar ile bebeği düşünmeye ve problem çözmeye teşvik etmek önemlidir.
6 aydan önce, bebeklerde daha çok sosyal tepkiler verdikleri gibi, anlama, etkin düşünme ya da problem çözme gibi yeteneklere sahip değildir. Bebeklerde dil gelişimi ile de paralel olan düşünme ve problem çözme yetenekleri, 1 yaşından önce yeterince gelişmemekle birlikte, bebeğin merak duygusunun tetiklenmesi, bebeği düşünmeye itebilir.
Oyuncaklar aracılığıyla, ilgi çekici oyunlar yaratmak, bebeği etkin düşünmeye iter. Örneğin bebek, tuşuna basıldığında ses çıkaran bir oyuncağın, sesi nasıl çıkardığını düşünerek zamanla öğrenebilir. Birkaç defa, tuşa bastıktan sonra ses çıktığını gören bebek, oyuncağın tuşuna basılmadan ses çıkarmayacağını anlar.
- Bebekler Oyuncaklarla Teori Geliştirme Becerilerini Artırır
Bebekler, oyunlar ve oyuncaklar aracılığı ile teori geliştirme becerilerini de artırabilir. 6-12 aylık dönemde, dil becerileri yeterince gelişmediğinden, bebeklerin teori geliştirme özellikleri bu dönemde çok etkin değildir.
1 yaşından büyük bebekler, oyuncakların nasıl hareket ettiğini, hangi oyuncakların yuvarlanabileceğini, oyuncakların hangi işlevlere sahip olduğunu düşünerek, birkaç oyuncak kullanarak, farklı oyunlar yaratabilir. Ancak 1 yaşından küçük bebekler teori geliştirme konusunda yeterince başarılı değildir.
Bebeklerin Sosyal ve Duygusal Gelişimini Destekleyen Oyuncaklar
1 yaşından küçük bebekler için oyuncakların en önemli rollerinden biri sosyal gelişimi desteklemesidir. Bebekler, oyuncaklara bir karakter kazandırabildiği gibi, oyuncaklar aracılığıyla kendilerini ifade etmeye çalışabilir. Dil becerileri gelişmiş olan bebekler, oyuncak aracılığıyla daha etkili iletişim kurabildiği gibi, 1 yaşından küçük bebekler de oyuncaklarla temas ederek iletişim yöntemi oluşturabilir.
Oyunlar ve oyuncaklar, bebeğin gelişimi için farklı etkiler sağlayabilir. Sosyal gelişim sağlayan oyuncakların bebek gelişimi üzerindeki önemi temel olarak üç grupta incelenebilir. Bunlar: Paylaşım ve yardımlaşma, dinleme ve iletişim, kendini ifade etme ve özgüven olarak sıralanabilir.
- Paylaşım ve Yardımlaşmayı Öğrenmeyi Sağlar
Bebekler, oyuncakları aracılığıyla paylaşmayı öğrenebilir. Bebeğin, diğer bebeklerle sosyal etkileşim kurma sürecinde, oyuncaklar etkili bir rol oynar. 1 yaşından küçük bebekler, oyuncaklarını diğer bebeklerle paylaşma konusunda isteksiz olabildiği gibi, oyun arkadaşlarının oyuncaklarını elde etmek isteyebilir. Bebeğin bu eğilimleri göstermesini engellemek için, bebekle oyuncaklarını kullanarak sık sık oyun oynamak gerekir.
Bebeğin sosyal açıdan gelişebilmesini sağlamak için, oyuncak seçimi konusunda da dikkatli olmak gereklidir. Birden fazla kişiyle oynanabilen top, araba, lego gibi oyuncak türleri, bebeğin sosyal gelişiminin desteklenmesini sağlar. 1 yaşından büyük bebeklerin sosyal gelişiminde oyuncaklar daha büyük önem taşır. Bebeğin bir yaşından önce, ebeveynleri ya da yakın çevresiyle oyuncaklarını kullanarak oynaması, bir yaşından sonra da oyuncaklarını paylaşmasını sağlar. Bu şekilde, bebeğin sosyal gelişimi desteklenmiş olur.
- Dinleme ve İletişim Becerilerini Geliştirir
Oyuncaklar aracılığıyla bebeğin çevresini dinlemesi ve çevresiyle iletişim kurması kolaylaştırılabilir. 1 yaşından küçük bebeklerin ilgisini çekmek için oyuncakları kullanmak, oldukça etkili bir yöntemdir. Oyuncakları konuşturmak ya da oyun oynarken bebekle iletişim kurmak, bebeğin dinleme becerilerinin artmasını sağlayacaktır.
Bir yaşından küçük bebek gelişimi açısından dinleme ve iletişim kurma büyük önem taşır. Dinleyen ve iletişim kurmak isteyen bebeğin algıları daha açık olduğu gibi, bebeklerde zihinsel gelişim de desteklenmiş olur. Bebeğin nesneler ya da canlılar arasında kurduğu bağlantıların güçlenmesi için, bebekle iletişim kurmak oldukça önemlidir. Oyuncaklar ve oyunlar aracılığı ile bebeğin dinleme ve iletişim becerilerinin güçlendirilmesi, dolayısıyla sosyal ve duygusal gelişiminin desteklenmesi oldukça önemlidir.
- Özgüvenini ve Kendini İfade Etme Başarısını Artırır
Oyuncaklar, her dönemde bebeğin kendini ifade etmesini kolaylaştırmasını sağlar. Aynı zamanda, oyuncaklar aracılığıyla sosyal iletişimini artıran bebeklerin özgüven duygusu da gelişmiş olur. Bebek, yakın çevresiyle ya da diğer bebeklerle oyun oynayarak, oyun sırasında kendini ifade etme becerilerini geliştirebilir.
Bir yaşından önce, bebeğin kendini ifade etme çabası genellikle çıkardığı anlamlı ya da anlamsız sesler aracılığıyla olur. İlgi isteyen ya da dikkatin kendine yönelmesini sağlamaya çalışan bebeğin ilk tepkisi ses çıkarmaktır. Bebek, aynı şekilde oyuncaklarla oynarken de, kendini ses çıkararak ifade eder. Gülmesi, ağlaması ya da bağırması, oyun sırasında bebeğin duygularını ifade eder.
Bebeklerin; zihinsel, sosyal ve fiziksel gelişimi açısından oyuncaklara önem vermek gereklidir. Bebekler için oyuncak alırken, dikkatli olunması, bebeğin fiziksel, sosyal ya da zihinsel anlamda zarar görebileceği oyuncakları tercih etmemek oldukça önemlidir. 1 yaşından küçük bebeklere oyuncak alırken, fiziksel gelişim durumu göz önünde bulundurulmalı, 1 yaşından büyük çocukların ise sosyal ve zihinsel gelişimi baz alınarak oyuncak seçimi yapılmalıdır.
