Prematüre bebek, gebeliğin 37. haftası bitmeden dünyaya gelen bebekler için kullanılan ve erken doğan bebek anlamına gelen bir terim. Prematüre doğan bebekler normal yenidoğanlara göre düşük kilolu olduğundan, büyüme ve gelişme takiplerinin özellikle ilk aylarda daha sık yapılması gerekiyor.
Prematüre Doğum Nedenleri
Zamanında doğan bebeklerde olduğu gibi, prematüre yani zamanından önce doğan bebeklerin de büyüme takiplerinin düzenli bir şekilde yapılması önem taşıyor. Bu bebeklerin yoğun bakımdaki kalış süreleri ne kadar uzun olursa, evdeki bakımlarının da o kadar iyi takip edilmesi gerekiyor. Özellikle 1000 gram altında doğup, solunum terapileri almış, özel tekniklerle beslenmiş bebeklerin eve ve aileye uyumları tamamlanana kadar haftalık ya da iki haftalık aralıklarla izlenmelerine dikkat ediliyor.
Prematüre Bebekler için Kilo Takibi
Kilo takibi çok önemli olsa da, bebekler her zaman düzeltilmiş yaşlarına kıyaslanarak değerlendirilmelidir. Normal gebelik süresi 40 hafta kabul edilerek, bebeğin doğum haftası ile 40 hafta arasındaki fark, bebeğin takvim yaşından çıkarılarak düzeltilmiş yaş bulunur. Yani 32 haftalık doğan bir bebek, “40 – 32 = 8” gibi bir hesaplamayla, 8 hafta erken doğduğu için düzeltilmiş yaşı takvim yaşından sekiz hafta, geri hesaplanır.
Prematüre Bebeklerde Yaş Kilo Tablosu
Böyle bir bebeğin takvim yaşı dört aylıkken, iki aylık bebeklerin boy – kilo ve nörolojik gelişimini göstermesi yeterli olur. Erken doğan bebeklerin vücut ölçüleri belli bir süre içinde aynı zamanda, normal bir şekilde doğan bebekleri yakalasa da, nörolojik gelişimlerindeki farkın kapanması 2 – 3 yaşına kadar sürebilir. Bebeklerde ortalama tartı artışı sağlandıktan sonra aylık muayenelere geçilir.
Prematüreler, ilk aylarda yakalama büyümesi adı verilen hızlı büyüme döneminde günde 40 – 60 gr. tartı artışı gösterebilir. Bu dönemde aşırı beslenme de, az beslenme kadar bebeğe zarar verir. Zira obezitenin ilk temelleri bu dönemde atılır. Optimal büyüme hızı için 2000 gr. altı doğmuş bebeklerde, hekimin belirlediği sıklıkla anne sütü güçlendiriciler ya da eve çıkıldığında özel geçiş mamaları tedaviye eklenebilir. Aralıklarla metabolik değerlendirmeler ve kan testleri yapılır. Nörolojik sorunları olan bebekler fiztoterapi için uygun merkezlerde izlenmelidir.
Prematüre doğan bebeklerin spastisite hastalığına yakalanmamaları, kalça çıkıkları ve eklemlerinde kısıtlılıklar gelişmemesi için erken fizyoterapiye başlanması ve düzgün izlem önem taşıyor. 32 haftalıktan erken doğanlar bebeklerin en geç 34 haftalık olana kadar ilk göz muayenesinden geçirilmesi ve sonra retina gelişimi tamamlana kadar takibe devam edilmesi gerekir. Prematüre retinopatisi, körlüğe de yol açabilen önemli bir sorun olduğundan, bebeklerin eve çıkış sonrasına kalan göz kontrollerinin atlanmaması önem taşır.
Prematüre Bebeklerde Gelişim Bozuklukları
Erken doğan ve özelikle yoğun bakım süreçleri geçiren bebekler işitme açısından da risk altındadır. Bebeğin dış kulak yolu büyüklüğü uygun hale gelince bir işitme testinin ve normal bebeğin sosyal, dil, ince ve kaba motor olarak tanımlanan gelişim basamaklarının iyi bilinerek nörolojik muayenesinin yapılması gerekir. Gereğinde beyin elektrosu (EEG), beyin ve / veya omurilik MR görüntülemesi gibi yöntemlerde ve gelişim testlerinden yararlanılır. 0 – 2 yaş arasındaki çocukların beyin gelişimi en hızlı evresindedir. Bu yüzden riskler erken saptanarak gerekli tedavi yapıldığında, uzun vadeli ve başarılı sonuçlar alma olasılığı da yüksek olacaktır.
