Sınav kaygısı öğrencilerin önemli bir bölümünün başarısını olumsuz yönde etkiliyor. Çevre ve aile baskısı, ebeveynlerin tutumu, başarısız olma korkusu ve yanlış ders çalışma alışkanlıkları sınav stresi yaşamanın başlıca sebepleri arasında yer alıyor.
Sınav Kaygısı Nedir?
Sınav kaygısı, bilgilerin yoğun stres nedeniyle sınav anında doğru bir şekilde hatırlanamaması ya da stres nedeniyle acele edilerek yanlış cevaplar verilmesine neden olan kaygı durumudur.
Öğrenci, sınav sonucunun başarısız olması durumunda, kendini her anlamda başarısız olarak nitelendirir ve tüm bu düşünceler sınav anında başarının düşmesine yol açar.
Sınav kaygısı, bazı durumlarda yararlıdır ve öğrencileri başarılı olmak için teşvik ederek çalışmaya iter. Ancak aşırı kaygı durumu başarısızlığa neden olarak, öğrencinin sahip olduğu bilgileri yanlış bir şekilde aktarmasına yol açar.
Sınav Kaygısı Belirtileri
Sınav kaygısı belirtileri; duygusal, davranışsal ve zihinsel belirtiler olmak üzere üç grupta toplanabilir.
- Zihinsel belirtiler arasında; dikkat toplayamama, konuları hatırlamakta güçlük çekme, unutkanlık ve olumsuzluklar içeren düşünceler yer alır.
- Duygusal belirtiler arasında; güvensizlik, aşırı heyecan, panik, karamsarlık, gergin hissetme gibi belirtiler bulunur.
- Fizyolojik belirtiler arasında ise; sınavı yarıda bırakma, ders çalışmayı erteleme, sınava girmeme, ders çalışmayı bırakma gibi belirtiler bulunur.
Sınav Kaygısının Nedenleri Nelerdir?
Sınav kaygısı; plansız çalışma, zamanı verimsiz kullanma, başarısızlık korkusu duyma, çevre ve aile baskısı, mükemmeliyetçi olma, sınava çok fazla önem verilmesi gibi nedenlerle oluşabilmektedir.
1. Plansız Ders Çalışma
Ders çalışmak başarılı olmak için şart olsa da, yanlış ders çalışma alışkanlıkları başarısızlığa neden olabilir.
Mola vermeden çalışma, sürekli aynı derse çalışma, tekrar yapmadan çalışma ya da öğrenilen bilgileri test etmeme gibi alışanlıklar başarısızlığa yol açar.
Bununla birlikte, ders çalıştığı halde başarılı olamayan bireyin kendine olan güveni sarsıldığı gibi, sınav kaygısı da oluşur. Dolayısıyla planlı ders çalışmak ve ders çalışmayı verimli hale getirmek oldukça önemlidir.
2. Zamanı Doğru Kullanma
Sınava çalışmaya çok geç başlanması ya da çok erken başlanması gibi durumlarda başarısız olma korkusu yaşanır. Sınavların yanı sıra, herhangi bir konuya çalışırken de zamanlama ve programlama yapılması gereklidir.
3. Mükemmeliyetçi Olma
Her zaman en iyiyi ve en doğrusunu yapmasını gerektiğini düşünen bireyler mükemmeliyetçidir. Mükemmeliyetçi düşünce ise öğrencinin kaygısının artmasına yol açar.
4. Sınava Farklı Anlamlar Yüklenmesi
Öğrencinin çalışma programına ve potansiyeli ile uyuşmayan bir hedef belirlemesi de başarısız olmasına yol açabilir. Yüksek bir amaç belirleyen öğrenci, gerçekçi olmayan amacına ulaşmak için yeterince çalışamadığı için kaygı yaşar.
Örneğin günde bir ay boyunca günde 10 saat çalışmayı hedefleyen bir öğrencinin kaygı durumu yaşama ihtimali yüksektir.Sınavın öğrencinin gelecekteki tüm hayatını belirleyeceğine inanması da kaygıya yol açar.
5. Aile ve Çevre Baskısı
Aile ve çevrenin sınava verdiği önem de sınav kaygısına yol açabilir. Öğrenciye sürekli olarak baskı yapılması ve ders çalışması gerektiği ile ilgili uyarılması öğrencinin sınav kaygısı yaşamasına yol açar.
SINAV KAYGISI İLE BAŞA ÇIKMA
Sınav kaygısı ile mücadele etmek için planlı ve programlı çalışmak önemli olduğu gibi; uyku, beslenme alışkanlıkları, dinlenme, kendine zaman ayırma da oldukça önemlidir.
Planlı Çalışma ve Zamanı Verimli Kullanma
Sınav kaygısının üstesinden gelmek için sürekli çalışmak değil; planlı ve programlı çalışmak önemlidir. Zamanı verimli kullanmak için mola saatlerinin ayarlanması, bitirilmesi gereken konuların ve alıştırma ya da testlerin hesaplanması ve buna göre bir program hazırlanması gereklidir.
Beslenme Alışkanlıkları ve Uyku Düzenine Dikkat Etme
Daha fazla ders çalışabilmek için daha az uyku uyumak ya da beslenmeye dikkat etmemek, odaklanma becerisini azaltır. Bu da bir konuyu öğrenmeyi zorlaştırdığı gibi, güvensizlik ve sınav kaygısı yaratır. Bu nedenle düzenli beslenme ve düzenli uyku, sınavda başarılı olmak ve sınav kaygısı yaşamamak için oldukça önemlidir.
Olumlu Düşünmek
Olumlu düşünmek her durumda olduğu gibi, sınav kaygısı ile mücadele etmek için de oldukça önemlidir. Kendi kendini motive etmek ve olumlu düşüncelere sahip olmak başarılı olmayı sağlayacaktır.
Sınavda başarısız olma durumunda öğrencinin arkadaşlarına ve ailesine mahcup olacağını düşünmemesi; bunun yerine sınav için yeterli olduğunu ve sonuç ne olursa olsun arkadaşlarının ve ailesinin onu sevmeye devam edeceğini düşünmesi gereklidir.
Basit Egzersizler
Sınav kaygısı, düşünceler ile gerçekleşen bir durum olsa da, fizyolojik etkiler yaratabildiği gibi, fizyolojik etkiler ile de azaltılabilir. Sınav kaygısı ile mücadele için doğru nefes alma, egzersiz yapma, derin nefes alma, düşünceler ile rahatlama son derece önemlidir.
Sınav kaygısı ile başa çıkma ve başarılı sonuçlar alabilmek için kendine güvenmek, planlı ve programlı çalışmak, uyku düzeni ile beslenme düzenine dikkat etmek ve belirlenen hedefler doğrultusunda pes etmeden çalışmaya devam etmek gereklidir.